پاسخ قرآن
خوشرفتاری با مردم یکی از مهم‌ترین موضوعات اخلاقی در قرآن کریم است. این موضوع نه تنها به دین و مذهب افراد مربوط می‌شود، بلکه جنبه‌های اجتماعی و انسانی نیز دارد. در جامعه‌ای که افراد به یکدیگر احترام می‌گذارند و خوشرفتاری می‌کنند، فضای مثبت و امن‌تری حاکم می‌شود و روابط انسانی در آن به سمت بهبود پیش می‌رود. لذا بررسی آیات قرآن کریم در این زمینه و فلسفه خوشرفتاری با دیگران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. خداوند متعال در سوره الرحمن آیه 60 می‌فرماید: "هَلْ جزای خوبی، جز خوبی است؟" این آیه نه تنها تأکید بر پاداش نیکوکاران دارد بلکه یادآوری می‌کند که رفتار خوب و نیکو در برابر دیگران مورد تأسیس قرار می‌گیرد. در واقع، این آیه نشان می‌دهد که به خوبی رفتار کردن با مردم نه تنها مورد پسند خداوند است، بلکه آموزه‌های دینی بر اهمیت این موضوع تأکید می‌کند. افزون بر این، در سوره آل عمران آیه 134، خداوند به ویژگی‌های مؤمنان اشاره می‌کند و می‌فرماید: "و کسانی که در بلاها و سختی‌ها صبر می‌کنند و هنگامی که عصبانی می‌شوند، عفو و گذشت می‌کنند". این آیه از مؤمنان خواسته که در برابر سختی‌ها صبوری پیشه کنند و در شرایط عصبانی کننده، توانایی بخشش و عفو داشته باشند. رفتار نیکو و خوشرفتاری از ویژگی‌های بارز مؤمنان به شمار می‌آید که بر روحیه آشتی و دوستی در جامعه تأکید دارد. خوشرفتاری نه تنها در قرآن کریم، بلکه در بسیاری از آموزه‌های اسلامی و انسانی مطرح شده است. رفتار نیکو به نوعی مقدمه‌ای برای ایجاد دوستی و همدلی در میان افراد جامعه است. وقتی مردم به یکدیگر خوب رفتار کنند، اعتماد میان آنها تقویت می‌شود و در نتیجه، جامعه‌ای پویا و با نشاط شکل می‌گیرد. بررسی رفتارهای خوب در قرآن کریم و دستورات دینی نشان می‌دهد که نیکی و احسان مستمر و پایدار است و خداوند به این رفتارهای نیک پاداش می‌دهد. در سوره بقره آیه 177 نیز خداوند بر اهمیت احسان و بخشندگی تأکید کرده و می‌فرماید: "نه اینکه روی شما به طرف مشرق و مغرب باشد، بلکه نیکی آن است که کسی به خدا و روز قیامت و فرشتگان و کتاب و پیامبران ایمان آورد و از مال خود، به رغم محبت به آن، به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و در راه و سائلان و رقا و به آزادی بندگان انفاق کند". این آیه می‌تواند به عنوان یک الگویی جامع، ارائه‌دهنده تصویر روشنی از نیکی در اسلام باشد که شامل جنبه‌های مختلف انساندوستی است. در این راستا، باید به اهمیت ارتباطات بین‌فردی نیز اشاره کرد. خوشرفتاری فقط مخصوص به روابط بین افراد نیست، بلکه تأثیرات عمیق‌تری بر جامعه و روابط اجتماعی دارد. به عنوان مثال، در یک جامعه‌ای که مردم به یکدیگر احترام می‌گذارند و خوشرفتاری می‌کنند، تقابل‌ها و تضادها کمتر خواهد بود و در نتیجه، امکان اندیشه‌ورزی و پیشرفت علمی و اجتماعی نیز فراهم می‌شود. همچنین، خوشرفتاری با مردم می‌تواند به کاهش تنش‌ها و ناامنی‌ها کمک کند. یکی از راه‌های جلوگیری از بروز تنش در جامعه، ارتقای فرهنگ خوشرفتاری و احترام به یکدیگر است. در واقع، نیکی و خوشرفتاری در جامعه باعث ایجاد فضای مثبت و سالمی می‌شود که نه تنها به نفع افراد بلکه به نفع کل جامعه است. بنابراین، خوشرفتاری با مردم نه تنها موجب ثواب در دنیا و آخرت می‌شود، بلکه دلیلی بر رستگاری و پیشرفت شخصی و اجتماعی افراد نیز به شمار می‌آید. در نهایت، می‌توان گفت که رفتار نیکو و خوشرفتاری با مردم از جمله ویژگی‌های بارز یک انسان کامل است و در تعالیم دینی و اخلاقی، توجه ویژه‌ای به این موضوع شده است. در نتیجه، علم و آگاهی از این آیات و آموزه‌ها به ما کمک می‌کند تا در زندگی روزمره‌امان بتوانیم روابط انسانی بهتری ایجاد کنیم، فضای مثبت‌تری را به وجود آوریم و در نهایت به سعادت و رستگاری دست یابیم. خوشرفتاری نه تنها عملی است که در دنیا پاداش دارد، بلکه نتیجه آن در آخرت نیز به وضوح نمایان می‌شود. با تأسیس رفتارهای خوب و درست در جامعه، می‌توانیم بهبود فراگیر و چارچوبی سالم برای زندگی بشر به ارمغان بیاوریم.
آیات مرتبط
هَلْ جَزَآءُ ٱلْإِحْسَانِ إِلَّا ٱلْإِحْسَانُ
آیا جزای نیکی، جز نیکی است؟
رحمن : 60
وَٱلَّذِينَ صَبَرُوا۟ فِي ٱلْبَأْسَاء وَٱلْضَّرَّاء وَحِينَ ٱلْبَأْسِ أُو۟لَـٰئِكَ ٱلْمُتَّقُونَ
و کسانی که در بلاها و سختی‌ها صبر کنند، آنان همان پرهیزگارانند.
آل عمران : 134
لَيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّوا وَجُوهَكُمْ قِبَلَ الشَّرْقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَن آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالْأَنْبِيَاءِ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنَ السَّبيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ
نه این که روی خود را به سوی مشرق و مغرب کنید، ولی نیکی آن است که کسی به خدا و روز قیامت و فرشتگان و کتاب و پیامبران ایمان آورد و از مال خود، به رغم محبت به آن، به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و در راه و سائلان و به آزادسازی بندگان انفاق کند.
بقره : 177
داستانی دلنشین
روزی مردی به بازار رفت و در حین خرید به یک دختر یتیم که در کناری نشسته بود، توجه کرد. در دلش احساس رحمت کرد و تصمیم گرفت به او کمک کند. او لبخندی به دختر زد و مقداری پول در دستش گذاشت. دختربچه با شگفتی و شادی به او نگاه کرد و گفت: "ممنونم!" آن مرد با خوش‌رویی گفت: "خوشحال شدم که می‌توانم کمکی کنم. همیشه به یاد داشته باش که محبت و مهربانی ما می‌تواند دنیا را بهتر کند!"