پاسخ قرآن
قرآن کریم، به عنوان کتاب مقدس مسلمانان، همواره انسانها را به سمت مهربانی، نیکی و همکاری با یکدیگر دعوت میکند. در دنیای امروز که پر از تنشها و چالشهای مختلف است، این پیام بیش از هر زمان دیگری احساس میشود. مهربانی و نیکی به عنوان اصول بنیادین در زندگی اجتماعی، نه تنها بر رشد فردی موثر است بلکه میتواند به بهبود شرایط اجتماعی و کاهش آسیبهای اجتماعی نیز منجر شود. یکی از آیات کلیدی که به اهمیت نیکی و مهربانی تأکید میکند، آیه 32 سوره مائدah است. این آیه به وضوح بیان میکند که 'هر کس جان یک انسان را نجات دهد، مانند آن است که تمام بشر را نجات داده است.' این جمله معانی عمیق و گستردهای دارد و نشاندهنده ارزش بالای زندگی انسانی در اسلام است. به بیان دیگر، هر فرد باید بدانند که نجات یک نفر میتواند تأثیرات وسیعی بر جامعه داشته باشد و به صلح و آرامش اجتماعی کمک کند. این نگرش نه تنها به فرد بلکه به جامعه به عنوان یک کل توجه دارد. در سوره بقره آیه 177، قرآن به زبانی دیگر از نیکوکاران دعوت میکند که نسبت به یتیمان، مسکینان و نیازمندان کمک کنند. این آیه نه تنها نیکوکاری را به عنوان یک اصل اخلاقی معرفی میکند، بلکه همگان را به ایفای نقش فعال در خدمت به دیگران تشویق مینماید. در دنیایی که ممکن است بسیاری از افراد به خاطر مشکلات اقتصادی و اجتماعی رنج ببرند، این آموزه اسلامی میتواند به عنوان یک چراغ راهنما عمل کند و مردم را به یاری یکدیگر تشویق کند. علاوه بر این، در سوره توبه آیه 71، خداوند میفرماید که مومنان همواره از یکدیگر حمایت و یاری میکنند و در این راستا از هر نوع کینه و دشمنی باید دوری کنند. این آیه نه تنها به اهمیت حمایت متقابل تأکید دارد، بلکه بر لزوم محبت و دوستی میان مسلمانان نیز تأکید میکند. وجود کینه و دشمنی تنها میتواند آسیبهای بیشتری به تحقق وحدت و تقریب قلوب بزند و به انزوا و تفرقه دائمی منجر شود. در واقع، قرآن کریم به ما یادآوری میکند که مهربانی و محبت در سرتاسر روابط انسانی باید تسری یابد. این کلام نه تنها به ابعاد فردی بلکه به ابعاد اجتماعی نیز گسترش مییابد. به عبارتی، مهربانی باید در زندگی اجتماعی به شکل عملی درآمده و موجب تحقق جامعهای عاری از خشونت، تبعیض و بیعدالتی شود. مقام ذاتی مهربانی و نیکی به حدی در قرآن و احادیث اسلامی برجسته است که خود رسول خدا (ص) به عنوان 'رحمة للعالمین' معرفی شدهاند. این لقب نه تنها به ویژگیهای شخصیتی ایشان اشاره دارد، بلکه بیانگر رسالت بزرگ ایشان در گسترش محبت و نیکی در جامعه بشری است. پیامآور اسلام به مردم آموزش میدهد که چگونه با یکدیگر با محبت رفتار کنند و به همدیگر کمک نمایند. اگر به داستانهای قرآنی توجه کنیم، خواهیم دید که خداوند در بسیاری از مواقع پیامبران را به نیکوکاری و مدارا با قومشان دعوت کرده است. بهویژه داستان موسی (ع) و فرعون، نمونهای بارز از این دعوت به مهربانی وً نیکی است. در این داستان، موسی (ع) به عنوان پیامبری که به سمت فرعون، بلندپایهترین فرد آن زمان رفته است، نه تنها از جانب خدا مأمور به گفتار خوب و نرم است بلکه به او فرمان داده میشود که در برخورد با او مدارا کند. این نشاندهنده این است که حتی در سختترین شرایط نیز باید بر اساس اصول مهربانی عمل کرد و تلاش کنیم تا دیگران را به راه راست هدایت نماییم. در نهایت، میتوان گفت که مسئولیت ما به عنوان مسلمانان و افرادی که در این دنیای پرچالش زندگی میکنیم، این است که همواره با دیگران مهربان باشیم و برای ساختن جامعهای بهتر تلاش کنیم. قرآن کریم، به عنوان راهنمای ما، همواره ما را به مهربانی دعوت میکند و به ما میآموزد که با نیکی و محبت زندگی کنیم. باید بدانیم که مهربانی همچون جریانی است که میتواند تمامی جوانب زندگی اجتماعی ما را تحتالشعاع قرار دهد. با عمل به این آموزهها، میتوانیم به شکل مستقیم به بهبود کیفیت زندگی در جامعه خود کمک کرده و ظرفیتهای مثبت انسانی را شکوفا کنیم. این مسئولیتی است که بر عهده همه ماست و باید همواره نسبت به آن آگاه باشیم.
آیات مرتبط
مَن قَتَلَ نَفْسًا بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِي الْأَرْضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعًا.
هر کس جان یک انسانی را به ناحق بگيرد، گويی تمام بشریت را کشته است.
مائده : 32
لَيْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا أُوجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ.
نیکی فقط به سوی مشرق و مغرب نیست، بلکه نیکی کسی است که به خدا و روز قیامت و ملائکه و کتاب و پیامبران ایمان داشته باشد و مال خود را با وجود عشقش به آن به خویشاوندان و یتیمان و فقرا بدهد.
بقره : 177
وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ ۖ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ.
مؤمنان و مؤمنات یکدیگر را یاورند؛ به کارهای نیک امر میکنند و از کارهای زشت نهی مینمایند.
توبه : 71
داستانی دلنشین
روزی مردی در بازار با فردی نیکوکار آشنا شد. او به او گفت: "چگونه میتوانم در زندگیام بهتر باشم؟" نیکوکار جواب داد: "مهربانی کنید و به دیگران کمک کنید، زیرا مهربانی قدرتی دارد که میتواند زندگیها را تغییر دهد." آن مرد با این سخنان الهامبخش دچار تحول شد و روز به روز میکوشید تا بر اساس آموزههای قرآن عمل کند.