پاسخ قرآن
در دنیای امروز، مسئله یاری و کمک به فقرا و نیازمندان به عنوان یکی از محورهای اساسی اخلاق انسانی و دینی مطرح است. قرآن کریم به عنوان کتاب آسمانی و راهنمای زندگی مسلمانان، در این باره تأکید ویژهای دارد. در سوره ماعون، خداوند به وضوح بیان میفرماید که فردی که به نیازمندان بیتوجهی میکند و دین را انکار میکند، به نوعی به یتیمان و مسکینان ظلم میکند. این پیام مهمی برای ماست که درک کنیم ایمان واقعی به خداوند بدون توجه به نیازمندان ناقص است. به عبارت دیگر، یکی از مظاهر حقیقی ایمان، خدمترسانی به انسانهای محروم و نیازمند است. در قرآن، خداوند در سوره بقره آیه 177 به ما میآموزد که نیکوکار واقعی کسی است که نه تنها به باورهای مختلف ایمان دارد، بلکه در عمل هم به نیازمندان یاری میرساند. جوانان و بزرگان باید به این مهم توجه کنند که نیکی فقط در حد عبادتها و مناسک دینی خلاصه نمیشود، بلکه باید از مال خود در راستای کمک به یتیمان، فقیران و در راه ماندهگان صرف شود. پس واضح است که این رسالت اجتماعی بر دوش هر مسلمانی است و باید در زندگی روزمره خود آن را اجرا کند. زندگی انسانها در کنار یکدیگر، مسئولیتی را بر عهده هر یک از اعضای جامعه میگذارد. کمک به نیازمندان به سادگی میتواند شامل کارهای کوچک روزمره باشد. برای مثال، صرف زمان برای گوش دادن به مشکلات دیگران، میتواند تأثیر عمیقی بر روحیه آنان بگذارد. در واقع، گاهی یک کلمه محبتآمیز یا یک لحظه همدردی میتواند دلی را شاد کند و زندگیای را وارد مسیر مثبتتری کند. مسئله کمک به فقرا نه تنها یک تکلیف دینی، بلکه یک وظیفه اجتماعی نیز محسوب میشود. در جوامع مدرن، با وجود پیشرفتهای مختلف، تفاوتهای اقتصادی و اجتماعی همچنان وجود دارد و بسیاری از انسانها به دلیل شرایط اقتصادی، دسترسی به امکانات اولیه زندگی را ندارند. لذا، فراموش نکنیم که ما نیز در آینده ممکن است به مدد نیازمند شویم و این صداقت در یاری یکدیگر میتواند مانع از بروز مشکلات حاد شود. جزء اصلیای از ترویج فرهنگ کمکی به فقرا باید شامل آموزش جوانان و نسلهای آینده باشد. این نسل میباید به درک درست از مفهوم کمک و محبت آموزش دیده و در جهت سلسله مراتب اجتماعی به یاری خانوادههای فقیر و یتیمان بپردازند. به عنوان مثال، برگزاری کارگاهها و جلسات آموزشی برای دانشآموزان در مدارس و دانشگاهها میتواند قدمی موثر در این راستا باشد. لازم است که جامعه، حرمت این عبادت را به نسلهای آینده منتقل کند. پیامبر اکرم (ص) نیز به زیبایی اهمیت کار خیر و یاری نیازمندان را با جمله معروف خود در مورد یاری به فقرا بیان کردهاند. ایشان میفرمایند: "هر کس که نیازمند و فقیر را یاری دهد، مانند این است که او را یاری کرده است". این جمله از پیامبر (ص) به وضوح نشاندهنده این است که کمک به فقرا و نیازمندان نه تنها عملی نیست که موجب جلب رضایت خداوند شود، بلکه فضیلتهای انسانی و اخلاقی را نیز گسترش میدهد. در نهایت، باید تأکید کنیم که احسان و مهربانی به فقرا و نیازمندان نکتهای نیست که بتوان به آسانی از آن چشمپوشی کرد. بنابراین تمامی افراد جامعه باید به این مساله توجه کنند که برای ایجاد یک اجتماع سالم و پویا باید به فکر دیگران باشند و در راستای افزایش همدلی، محبت و همیاری در مراحل مختلف زندگی نقش ایفا کنند. در نتیجه، ما میتوانیم امیدها و آرزوهای بزرگی را برای آیندهمان بسازیم و با توجه به آموزههای قرآن و پیامبر اکرم (ص) در روحیه خدمت به فقرا و نیازمندان، نه تنها خود را با ارزشهای انسانی و معنوی آشنا سازیم، بلکه ریشههای یک جامعه سالم و متعالی را هم استحکام ببخشیم.
آیات مرتبط
أَرَأَيْتَ الَّذِي يُكَذِّبُ بِالدِّينِ
آیا دیدی کسی را که روز قیامت را دروغ میداند؟
ماعون : 1
وَمَا يُكَذِّبُ بِهِ إِلَّا كُلُّ مُعَانِدٍ كَفُورٍ
و جز هر متکبر و ناسپاس کسی آن را دروغ میداند.
ماعون : 3
لَيْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشَارِقِ وَالْمَغَارِبِ
نیکی به این نیست که رویتان را به سوی مشرق و مغرب بگردانید.
بقره : 177
داستانی دلنشین
روزی روزگاری، مردی در شهر زندگی میکرد که همیشه به فقرا کمک میکرد. او میدانست که فقط کمک مالی کافی نیست و به همین خاطر، وقتی به آنها میرسید، با لبخند و کلامی مهربان برایشان وقت میگذاشت. مردم این حرفهای او را بسیار دوست داشتند و به همین خاطر، او در نزد آنها بزرگتر شد و فرزندی الهامبخش برای دیگران گردید.