باید با صبر و نیکی به بدرفتاریها پاسخ دهیم و از مشاجره دوری کنیم.
در قرآن کریم به برخورد با انسانهای بدرفتار و چگونگی رفتار با آنان در چندین آیه اشاره شده است. یکی از نکات اصلی در این زمینه، صبر و تحمل در برابر بدرفتاریهاست. صبر و تحمل از ارکان اساسی و معتبر در مذهب اسلام به شمار میرود و آموزههای قرآن کریم در این زمینه ما را به تفکر و تعمق وا میدارد. در سوره آلعمران آیه 186 میخوانیم که "شما حتماً آزمایش خواهید شد از مال و جان و شما از کسانی که به شما آسیب میرسانند، خواهید شنید". این آیه به ما یادآوری میکند که بدرفتاریهای دیگران بخشی از زندگی است و ما باید با صبر و استقامت به آنها پاسخ دهیم. از نظر قرآن، زندگی در این دنیا سرشار از چالشها و امتحانات است. این آیات به ما هشدار میدهند که امتحانات الهی میتوانند از راههای مختلفی چون مالی، جانی و حتی روابط اجتماعی به ما برسند و ما باید آماده پذیرش آنها باشیم. انسانها همواره با رفتارهای مختلف یکدیگر مواجه میشوند و در این مسیر، بسیاری از آنها به ستمگری و بدرفتاری دست میزنند. در چنین شرایطی، اولین و مهمترین درس قرآن کاهش واکنشهای احساسی و خشمآلود است. بهخصوص در هنگام برخورد با کسانی که برای ما آزاردیده میشوند، صبر و تحمل اهمیت ویژهای پیدا میکند. در سوره فصلت آیه 34 آمده است: "و نیکی و بدی را یکسان نکنید؛ بلکه با آنچه بهتر است، پاسخ دهید". این آیه درسی مهم را به ما میآموزد که باید با نیکی به بدیها پاسخ دهیم و از شخصیت و دیانت خود دفاع کنیم. در دنیای امروزی، بسیاری از افراد با ناپسند و ناگوار رفتار میکنند و این امکان وجود دارد که ما نیز تحت تأثیر قرار بگیریم و به همان زبان و شیوه به آنها پاسخ دهیم. اما قرآن ما را به نیکی و محبت دعوت میکند و ما را به راهی دیگر هدایت میکند. باید به یاد داشته باشیم که این واکنش نیکو نه فقط به نفع دیگران است، بلکه در نهایت باعث آرامش و رشد معنوی خود ما نیز میشود. سوره انعام آیه 68 ما را راهنمایی میکند که اگر کسی شما را به سخنان زشت دعوت کند، به او جواب ندهید و از او دوری کنید. این آیه به ما میآموزد که در برابر بدرفتاری دیگران نباید واکنش منفی و تند نشان دهیم. دوری از افرادی که به ما آسیب میرسانند، نشانهای از حکمت و بلوغ فکری است. قرآن کریم به ما میآموزد که از رفتارهای بد و ناپسند دوری گزینیم و با این کار هم به خود و هم به دیگران احترام بگذاریم. دوری از بدیها و درگیریها تنها یک تکنیک برای حفظ آرامش درونی ماست و ما را قادر میسازد تا در عرصههای مختلف زندگی خود با روحیهای مثبت و سازنده باقی بمانیم. به یاد داشته باشیم که مهمتر از همه، حفظ آرامش و صلح در درون خود است. ما با رفتار خوب و اخلاق حسنه میتوانیم انسانهای بدرفتار را تحت تأثیر قرار دهیم و آنها را به تغییر دعوت کنیم. رفتار نیکو و دلسوزانه، در نهایت میتواند بر رفتار دیگران تاثیرگذار باشد و آنها را به تفکر در مورد رفتارهایشان وادار کند. همچنین ما میتوانیم با رفتارهای مثبت به عنوان الگوی خوبی برای دیگران عمل کنیم و آنها را متوجه ناپسندی رفتارهایشان نماییم. این رفتاری است که مستلزم صبر و حوصله است و نیازمند ارادهی قوی. بنابراین با داشتن صبر، نیکی، و دوری از مشاجره، میتوانیم در برابر بدرفتاریها ایستادگی کنیم و به نحوی مثبت به زندگی ادامه دهیم. توجه به این نکته ضروری است که بدیها هرگز ما را به راست میآورند و برای تغییر واقعی در جامعه، نیاز به تلاشی مستمر داریم. بنابراین، استفاده از خرد و حکمت قرآن کریم در مواجهه با بدرفتاریهای دیگران، نه تنها به ما کمک میکند که به هدف اصلی خود که همانا رضایت الهی است نزدیک شویم، بلکه میتواند ما را به رهبرانی معنادار و تأثیرگذار در جامعه تبدیل کند. با این تفکر مثبت و اصولی، میتوانیم جلوهای از آرامش و صلح را به دنیای اطراف خود منتقل کرده و از این طریق، همزیستی مسالمتآمیز را در جامعهای که در آن زندگی میکنیم گسترش دهیم.
شما حتماً آزمایش خواهید شد از مال و جان و شما از کسانی که به شما آسیب میرسانند، خواهید شنید.
نیکی و بدی را یکسان نکنید؛ بلکه با آنچه بهتر است، پاسخ دهید.
و اگر کسی شما را به سخنان زشت دعوت کند، به او جواب ندهید و از او دوری کنید.
روزی روزگاری، مردی به نام حسن بود که همیشه با انسانهای بدرفتار مواجه میشد. او ابتدا به شدت از این رفتارها ناراحت میشد و بعضی اوقات حتی تلافی میکرد. اما بعد از مطالعه قرآن و بررسی آیات مختلف، متوجه شد که باید با صبر و نیکی پاسخ دهد. حسن تصمیم گرفت به جای تنبیه، با محبت به آنها پاسخ دهد. او هر بار که با بدرفتاری روبرو میشد، یادآوری میکرد که برخورد خوب میتواند نقاط ضعف افراد را پوشش دهد. به مرور زمان، حسن دید که بسیاری از آن افراد تغییر رفتار داده و نسبت به او مهربانتر شدهاند.