پاسخ قرآن
انسان کامل، به عنوان فردی معنوی و متعالی، یک الگو برای تمام افراد جامعه است. ویژگی بارز این نوع انسان، تواضع است که در تاریخ انسانیت همواره ستایش شده و به عنوان یکی از اصول برجسته و ارزشمند در اسلام مطرح شده است. تواضع نهتنها نشانهای از ادب و احترام به دیگران است، بلکه نشانهای از تقوا و ایمان به خداوند نیز بحساب میآید. در قرآن کریم، تواضع به عنوان صفتی مبارک معرفی شده است. در سوره الفرقان آیه 63 میخوانیم: "و بندگان رحم کلامی که نرم و مودبانه تر از آن نیست، به خداوند متعال نزدیکترند". این آیه به وضوح نشان میدهد که تواضع باعث نزدیکی انسان به خداوند میشود و انسان متواضع محبوبیت بیشتری در چشم خداوند دارد. تواضع به معنای نادیده گرفتن خود نیست، بلکه به معنای بزرگنمایی نکردن خویش در مقایسه با دیگران است. زمانی که فرد به جای خودبزرگنمایی، به دیگران ارزش میدهد و به آنها احترام میگذارد، این عمل نشاندهنده عمق ایمان او به خداوند است. این موضوع در اسلام به شدت مورد تاکید قرار گرفته است و در روایات دینی نیز بهوضوح به آن اشاره شده است. زمانی که انسان تصمیم میگیرد به تواضع روی آورد، به طور غیرمستقیم درهای عشق و محبت به دیگران را برای خود باز میکند. تواضع همچنین از کبر و غرور دور میکند. در واقع، فرد متواضع هیچگاه خود را برتر از دیگران نمیداند و همواره در پی رشد و یادگیری است. این امر باعث میشود که در مقابل مشکلات و چالشهای زندگی، دلگرمی و استقامت بیشتری داشته باشد. انسان متواضع در مواجهه با دشواریها احساس یأس نمیکند، بلکه به جای آن، با توکل به خدا و با توجه به توانمندیهای خود، گامهای مثبت بر میدارد. همچنین، این ویژگی نه تنها در زندگی فردی بلکه در تعاملات اجتماعی و دستیابی به صلح و آرامش اجتماعی نیز نقش برجستهای دارد. در سوره حجرات آیه 11، خداوند میفرماید: "ای کسانی که ایمان آوردهاید، کسانی را که بالقوه کوچکتر از شما هستند، دست کم نگیرید". این آیه به انسانها میآموزد که تواضع و احترام به دیگران، فارغ از مقام و موقعیت آنها، یک اصل مهم در زندگی است. این نوع نگرش نه تنها موجب تقویت روابط انسانی میشود بلکه به برقراری صلح و آرامش در جامعه کمک میکند. تواضع باعث میشود که انسانها به یکدیگر نزدیکتر شوند و به همدیگر بیشتر اهمیت دهند. این دستهبندی از روابط انسانی به معنای گسترش زمینههای یادگیری و رشد نیز هست. انسان متواضع همواره در جستجوی دانش و فهم بیشتری میباشد. او میداند که هیچکس به تنهایی نمیتواند به کمال برسد و نیاز دارد که از تجربیات و دانش دیگران بهرهمند شود. به همین خاطر، او دائماً در پی یادگیری و بهبود خود است. این تمرکز بر یادگیری و رشد مستمر روحی است که موجب میشود انسان به کمال نزدیکی پیدا کند. در نهایت، باید به یاد داشته باشیم که تواضع تنها یک ویژگی انسانی نیست، بلکه یک ضرورت در زندگی اجتماعی نیز است. در دنیای امروزی که بسیاری از افراد در تلاشند تا با تکبر و خودباوری به موفقیتهای بیشتری دست یابند، نیاز به تواضع اهمیت بیشتری دارد. تواضع انسان را از کبر و غرور دور میکند و به او اجازه میدهد تا با دلی شاد و آرام با دیگران تعامل کند. در جهان امروز، نگرش به تواضع میتواند تحولی عظیم در روابط انسانی ایجاد کند. افراد متعهد به تواضع، به طور مؤثری میتوانند در بهبود روابط اجتماعی کمک کرده و فرهنگ حس همکاری و همبستگی را گسترش دهند. به یاری تواضع، میتوانند به نقاط قوت و ضعف یکدیگر توجه کرده و با هم افزایی بر مشکلات فائق آیند. در نتیجه، تواضع به عنوان یک ویژگی اصلی و محوری نه تنها نشانه کمال واقعی است بلکه کلید همزیستی مسالمتآمیز در جوامع انسانی نیز میباشد. در پایان، تواضع را باید به عنوان گنجینهای باارزش در زندگی خود بپذیریم و تلاش کنیم تا این ویژگی را در خود تقویت کنیم. چون در وجود هر انسانی، ظرفیتهای عمیق و بینشهای عالی وجود دارد و تنها با تواضع واقعی است که میتوانیم به عمق این ظرفیتها پی ببریم و دیگران را نیز ترغیب کنیم که در این مسیر قدم بردارند.
آیات مرتبط
وَعِبَادُ الرَّحْمَـٰنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًـا
و بندگان رحم کلامی که نرم و مودبانه تر از آن نیستند، به خداوند متعال نزدیکترند.
فرقان : 63
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِّن قَوْمٍ
ای کسانی که ایمان آوردهاید، کسانی را که بالقوه کوچکتر از شما هستند، دست کم نگیرید.
حجرات : 11
داستانی دلنشین
یوسف جوانی بود که همیشه به دنبال کمال و بهبود خود بود. او روزی به منزل پدرش رفت و او را در حال خواندن قرآن دید. پس از گوش دادن به تلاوت پدرش، یوسف پرسید: چراون این همه احترام و عشق به دیگران را داریم؟ پدرش با لبخند گفت: تواضع، پسرم! با تواضع میتوانی به دیگران نزدیکتر شوی و زندگی بهتری برای خود و دیگران بسازی. یوسف با الهام از این حرفها، تصمیم گرفت تا به تواضع اهمیت بیشتری بدهد و در زندگی شخصی و اجتماعی خود کاربردیتر باشد.