پاسخ قرآن
در قرآن کریم، اهمیت وقار و ادب در گفتار بهطور مکرر تأکید شده است. قرآن نهتنها یک کتاب مقدس دینی است بلکه یک راهنمای جامع برای زندگیِ صحیح و رفتارهای انسانی نیز به شمار میرود. در آیات مختلف، خداوند به مسلمانان توصیه میکند که در سخن گفتن و رفتارهای اجتماعی خود، از ادب و وقار پیروی کنند. این درسی است که نهتنها در زندگی فردی، بلکه در روابط اجتماعی، خانوادگی و حتی سیاسی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در سوره لقمان، آیه 19، خداوند میفرماید: "وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَاغْضُضْ مِن صَوْتِكَ، إِنَّ أَنكرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ". این آیه به وضوح مسئولیت ما را در زمینه رفتار و گفتار نشان میدهد. واژه "واقصِد" به معنای میانهروی و اعتدال است که بر اهمیت رعایت متانت در زندگی روزمره تأکید میکند. بهعبارت دیگر، خداوند از ما میخواهد که در راه رفتن و برخورد با دیگران، اعتدال را رعایت کنیم و تنها به محتوای کلام بسنده نکنیم، بلکه به نحوه بیان و صدای خود نیز توجه داشته باشیم. یکی دیگر از نکات مهم در این آیه، ذکر "اغضض من صوتک" یا کاهش صدا است. این نهتنها به معنای کاهش بلندی صدا بلکه به معنای توجه به نوع بیان و لحن گفتار نیز است. صدای آرام و متین نشانهای از شخصیت والای انسانی است و در واقع، انعکاسدهنده ادب و احترام به دیگران است. هنگامی که با وقار صحبت میکنیم، نهتنها باعث میشویم دیگران به ما گوش دهند و ما را جدی بگیرند، بلکه خود ما نیز بهطور ناخودآگاه به تفکر و تأمل بیشتری در کلمات و رفتارهایمان وامیداریم. قرآن کریم در زمینه ادب در گفتار نهتنها به مردان بلکه به زنان نیز توصیههایی دارد. در سوره احزاب، آیه 32، خداوند به همسران پیامبر سفارش میکند که با وقار و ادبی خاص صحبت کنند. این آیه نشان میدهد که ادب در گفتار یک ارزش مهم در جامعه اسلامی به شمار میرود. بیان مؤدبانه و وقار در کلام، نهتنها موجب افزایش احترام به فرد میشود بلکه تأثیر شگرفی بر روابط اجتماعی دارد. وقار در سخن گفتن به نوعی به ما این امکان را میدهد که بهجای ایجاد تنشهای غیرضروری، به گفتگو و تبادل نظر پردازیم. همچنین این انتظار از ما میرود که واژهها را با احتیاط و دقت انتخاب کنیم، زیرا کلمات میتوانند تأثیرات عمیقی بر قلبها و افکار انسانها بگذارند. به همین دلیل، قرآن به ما یادآوری میکند که در ابتدا باید خود را در کلماتمان کنترل کنیم و از گفتار نامناسب پرهیز کنیم. اکثر مواقع، کلمات ما منعکسکننده شخصیت و ارزشهای ما هستند. اگر ما با وقار و ادب سخن بگوییم، نه تنها خود را محترم میشماریم، بلکه دیگران را نیز تحت تأثیر قرار داده و راه را برای ارتباط مؤثرتر هموار میسازیم. ادب در گفتار میتواند به ما کمک کند تا روابط اجتماعی سالمتر و پایدارتری برقرار کنیم. به عنوان مثال، در محیطهای کاری، افرادی که با وقار صحبت میکنند، معمولاً به عنوان افراد باهوش و قابل اعتماد شناخته میشوند. آداب گفتگو، از جمله نکاتی است که میتواند در ایجاد یک فضای کاری مثبت و مؤثر بسیار مؤثر باشد. افرادی که به احترام دیگران توجه دارند و در گفتار خود وقار را حفظ میکنند، به وضوح برای همکاران و همکاران خود ارزشمندتر به نظر میرسند. علاوه بر این، ادب در گفتار نهتنها بر دیگران تأثیر میگذارد بلکه روی خود ما نیز تأثیر مثبت دارد. هنگامی که با ادب و وقار سخن میگوییم، نه تنها به دیگران احترام میگذاریم بلکه خود را نیز در مقام شخصی فرهیخته و با شخصیت قرار میدهیم. این احساس بهدنبال خود باعث بالا رفتن اعتماد به نفس و افزایش حس ارزشمندی در ما میشود. بهطور کلی، ندای قرآن در خصوص وقار و ادب در گفتار ما را به سوی یک زندگی بهتر و انسانیتر هدایت میکند. به ما یادآوری میکند که واژهها و کلمات ما نهتنها بر دیگران تأثیر میگذارد بلکه مشخصکننده شخصیت و مقام ما نیز هست. با پیروی از تعالیم قرآن و رعایت ادب در گفتار، میتوانیم روابطی سالم، محترمانه و مؤثر برقرار کنیم و در نتیجه، زندگی بهتر و امیدبخشتری را تجربه نماییم. پس بیایید با هم سوگند یاد کنیم که اگر چه در زندگی روزمره با چالشهایی روبهرو میشویم، اما همواره سعی کنیم گفتارمان را با ادب و وقار آراسته نماییم و در این راه از هدایتهای قرآن کریم بهرهمند شویم.
آیات مرتبط
وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَاغْضُضْ مِن صَوْتِكَ إِنَّ أَنكرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ
و در راه رفتن، میانهروی کن و صدایت را پایین بیاور، که بدترین صداها صدای الاغان است.
لقمان : 19
وَإِن كُنتُنَّ فِي بُيُوتِكُنَّ فَلَا تَتَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَىٰ وَأَقِمْنَ الصَّلَاٰةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذهبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَيُّهَا الْأَصْحَابُ
و اگر در خانههای خود هستید، خود را مانند دوران جاهلیت نپوشید و نماز را برپا دارید و زکات دهید و از خدا و رسول اطاعت کنید که خدا فقط میخواهد از شما پلیدی را دور کند ای اهل بیت.
احزاب : 32
داستانی دلنشین
روزی مردی به نام حسن در یک مهمانی حضور داشت. او متوجه شد که بعضی از افراد حاضر در جمع به طور غیرمحترمانه صحبت میکنند و این موضوع توجه او را جلب کرد. حسن از آیات قرآن یاد کرد و تصمیم گرفت که با صحبتهای سنجیده و محترمانه پاسخ دهد. او با آرامش و وقار به صحبت کردن ادامه داد و در نهایت توانست احساسات مثبت را در جمع ایجاد کند و دیگران را نیز به تأمل در گفتارشان ترغیب کند.