پاسخ قرآن
مشورت و گوش دادن به نظر دیگران یکی از مهمترین اصولی است که در دین اسلام به آن تأکید شده است. قرآن کریم، به عنوان کتاب مقدس مسلمانان، در آیات متعددی به ارزش مشورت و همفکری اشاره کرده است. در این مقاله، به بررسی اهمیت مشورت و گوش دادن به افرادی که علم و دانایی بیشتری دارند، میپردازیم و نقش آن را در تصمیمگیریهای فردی و اجتماعی مورد بررسی قرار خواهیم داد. در سوره آل عمران آیه 159، خداوند میفرماید: «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ؛ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ». این آیه به وضوح اهمیت مشورت را بیان میکند و نشان میدهد که چگونه مشورت میتواند در شکلگیری روابط انسانی مثبت تأثیرگذار باشد. مشورت نه تنها به ما کمک میکند تا تصمیمهای بهتری بگیریم، بلکه همچنین نشاندهنده احترام به نظر دیگران و همافزایی در تلاش برای رسیدن به یک هدف مشترک است. اینجا نقش حضرت پیامبر اسلام (ص) مورد توجه قرار میگیرد. ایشان با وجود مقام رفیع و دانش بالای خود همواره به مشورت با صحابه و یاران خود پرداخته و نظرات آنها را در تصمیمسازیها مد نظر قرار میدادند. این کار نه تنها به تقویت روابط داخلی میان یاران ایشان کمک میکرد، بلکه باعث میشد که همگان احساس مشارکت و همدلی کنند. اما اهمیت مشورت تنها محدود به مسائل مذهبی است. در زندگی روزمره نیز مشورت میتواند در تصمیمگیریهای کلان، مانند انتخاب شغل، ازدواج و حتی تصمیمهای مالی، تأثیر بهسزایی داشته باشد. هنگامی که ما با افرادی که تجربه و تخصص بیشتری دارند مشورت میکنیم، میتوانیم از راهنماییهای آنها بهرهمند شویم و از اشتباهات آنان درس بگیریم. این امر میتواند به ما کمک کند تا از مسیرهای خطرناک و پرچالش دور بمانیم و در نتیجه کیفیت زندگی خود را بهتر کنیم. نقطه قوت دیگر مشورت این است که میتواند به ما دیدگاههای مختلفی ارائه دهد. هر فرد بر اساس تجربیات، باورها و ارزشهای خود به مسائل نگاه میکند و این تنوع دیدگاهها میتواند به ما کمک کند تا تصمیمات جامعتری بگیریم. این امر خصوصاً در مسئلههای پیچیده و چندبعدی که نیاز به بررسی جوانب مختلف دارند، اهمیت بیشتری پیدا میکند. در سوره جاثیه آیه 18، خداوند به بشر توصیه میکند که در مورد اندیشه و تفکر حوصله بیشتری به خرج دهند و بیاموزند. این آیه نیز تأکید دیگری بر اهمیت علم و دانش دارد. مشورت کردن با افرادی که به طور خاص در یک زمینه دانایی بیشتری دارند، میتواند به ما درک بهتری از موضوع بدهد و ما را در مسیر صحیح هدایت کند. بنابراین، همواره باید عزم خود را جزم کنیم تا از منابع علمی و تجربی خود بهرهبرداری کنیم و به این طریق به پیشرفت و توسعه فردی و اجتماعی خود کمک کنیم. نکته حائز اهمیت دیگر این است که مشورت میتواند به ما در اتخاذ تصمیمات اخلاقی و عادلانهتر کمک کند. هنگامی که ما با افراد دیگر مشورت میکنیم، نظرات و ارزشهای آنها میتواند به ما کمک کند تا تصویر جامعتری از وضعیت پیدا کنیم و به این ترتیب تصمیماتی اتخاذ کنیم که نه تنها به نفع خود ما، بلکه به نفع جامعه نیز باشد. این امر به ویژه در وضعیتهای چالشی و تصمیمگیریهای اخلاقی میتواند بسیار مهم و تأثیرگذار باشد. در نهایت، باید یادآور شد که مشورت کردن یک عمل دوطرفه است. در نظر داشته باشید که نه تنها باید به دیگران مشورت دهید، بلکه باید خود نیز آماده باشید تا از نظرات دیگران استقبال کنید. این فضایی برای تبادل نظر ایجاد میکند که به ما این امکان را میدهد که نه تنها به عنوان فردی مستقل، بلکه به عنوان جزئی از یک جامعه بزرگتر به رشد و توسعه نزدیکتری برسیم. با توجه به تمامی نکات مذکور، میتوان نتیجهگیری کرد که مشورت با افراد دانا و متفکر نه تنها به ما در اتخاذ تصمیمات بهتر کمک میکند، بلکه به ما این امکان را میدهد که با نگاهی وسیعتر به موضوعات بنگریم و در نهایت به رشد و توسعه فردی و اجتماعی دست یابیم. بنابراین، آموختن و به کار بستن مشورت در زندگی روزمره خود را همواره مد نظر قرار دهیم و با آغوشی باز به استقبال نظرات و تجربیات دیگران برویم.
آیات مرتبط
فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ؛ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ
پس به رحمت الهی، تو با آنها نرمخو شدی و اگر سختدل و خشمگین بودی، از دور و بر تو پراکنده میشدند. پس از آنها عفو کن و برایشان آمرزش بخواه و در کارها با آنها مشورت کن.
آل عمران : 159
ثُمَّ جَعَلْنَاكَ عَلَى شَرِيعَةٍ مِّنَ الْأَمْرِ فَاتَّبِعْهَا وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ
سپس تو را بر شریعتی از امر قرار دادیم، پس آن را دنبال کن و از هوای نفس کسانی که نمیدانند پیروی مکن.
جاثیه : 18
داستانی دلنشین
روزی روزگاری در یک دهکده کوچک، معلمی دانا زندگی میکرد که افراد زیادی به دنبال مشورت با او بودند. یکی از روزها، جوانی به نام علی با او آمد و از او خواست راهنماییاش کند. معلم با خوشرویی گفت: «علی جان، برای هر مشکل باید از تجربیات دیگران نیز استفاده کنی.» این جمله در ذهن علی ماند و او فهمید که مشورت کردن نه تنها به او کمک میکند بلکه میتواند دریچهای به سمت راهکارهای جدید و بهتری باشد. از آن روز به بعد، علی بیشتر به مشورت با دیگران اهمیت داد و زندگیاش شکل بهتری به خود گرفت.