پاسخ قرآن
احسان و نیکی به مخلوقات خداوند بهویژه در قالب رفتار با حیوانات یکی از مسائل مهم و کلیدی در آموزههای اسلامی است که در قرآن کریم و احادیث نبوی بهوفور مورد تأکید قرار گرفته است. در دینی چون اسلام، تمام مخلوقات خداوند دارای ارزش و حیثیت هستند و نیکی به آنها نشاندهنده انسانیّت و روح بزرگ انسان است. این مقاله به بررسی آیات قرآن کریم و احادیث نبوی در خصوص نیکی به حیوانات و دیگر مخلوقات و تأثیرات اخلاقی و اجتماعی این عمل در زندگی انسانها میپردازد. ### تأکیدات قرآن کریم قرآن کریم بهعنوان کتاب مقدس اسلام نهتنها به انسانها دستور داده است که با یکدیگر نیکی کنند، بلکه به دوستی و مهربانی با دیگر مخلوقات، از جمله حیوانات و طبیعت، نیز تأکید کرده است. در سوره انعام آیه 38، خداوند میفرماید: "وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ فَتَسْتَكُونُوا مِنَ الْخَاسِرِينَ". این آیه به انسانها یادآوری میکند که نسبت به تمامی مخلوقات باید مهربانی و انصاف به خرج دهند. این موضوع نهتنها بر روی رفتار انسانها با یکدیگر تأثیر دارد، بلکه تأکید میکند که بشر باید با تمامی موجودات به انصاف و احترام برخورد کند. در سوره مائده آیه 32 نیز خداوند میفرماید: "مَن قَتَلَ نَفْسًۭا بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِي الْأَرْضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعًا". این آیه بهوضوح نشاندهنده ارزش حیات تمامی مخلوقات است و بر اهمیت حیات و بقای آنها تأکید میکند. به همین ترتیب، میتوان گفت که نیکی به حیوانات نیز امری ضروری و معقول است. ### احادیث نبوی احادیث نبوی نیز شامل تأکیدات فراوان بر نیکی به مخلوقات خداوند، بهویژه حیوانات هستند. پیامبر اکرم (ص) فرمودهاند: "در هر موجود زندهای اجر و پاداشی است". این عبارت نهتنها نشاندهنده احترام و ارادت به مخلوقات است، بلکه بر جامعه بشری تأثیر بسزایی دارد. پیامبر (ص) در موارد مختلفی به نیکی به حیوانات اشاره کرده و بر این بیشتر تأکید کرده که انسان باید با حیوانات با محبت و دلسوزی رفتار کند. لذا، بر اساس آموزههای دینی، نیکی به حیوانات و دیگر مخلوقات بهعنوان یک رفتار ارزشمند بهشمار میآید. ### تأثیرات اجتماعی نیکی به مخلوقات نیکی به حیوانات نهتنها آثار مثبتی در سطح جامعه دارد، بلکه باعث بهبود روحیات فردی و اجتماعی انسانها نیز میشود. با توجه به اینکه انسانها بهطور طبیعی به رفتارهای خوب و مثبت تمایل دارند، احسان به مخلوقات و نیکی به حیوانات میتواند موجب ترویج فرهنگ محبت و همدلی در جامعه گردد. عمل نیکی به مخلوقات میتواند به ایجاد احساس اعتماد در جامعه و کاهش تنشها و درگیریها منجر شود. محقّقین اجتماعی معتقدند که جامعههای بهتری که در آنها نیکی و مهرورزی دنیا حکمرانی میکند، جوامعی هستند که در آنها نیکی به مخلوقات از جمله حیوانات برقراری است. این امر نهتنها بهطور مثبت عملکرد اقتصاد و محیط زیست را تحت تأثیر قرار میدهد، بلکه به افراد و جوامع کمک میکند تا در مقابل چالشها و بحرانها بهترین تصمیمات را اتخاذ کنند. ### نیکی به حیوانات در عمل نیکی به حیوانات میتواند به صورتهای گوناگونی مانند غذا دادن به حیوانات بیسرپرست، حمایت از پناهگاهها و سازمانهای حامی حیوانات، و تشویق دیگران به رفتارهای مسئولانه نسبت به حیوانات صورت پذیرد. همچنین، ایدههای خلاقانه مانند برگزاری کارگاههای آموزشی در مدارس و مراکز اجتماعی برای ترویج این رفتارها نیز میتواند مؤثر باشد. ### نتیجهگیری در پایان، کمک و نیکی به حیوانات و دیگر مخلوقات باید بهعنوان یکی از اصول اخلاقی و انسانی در نظر گرفته شود. آموزههای قرآن و احادیث نبوی تأکید بر این دارند که نیکی به مخلوقات، نهتنها از دیدگاه دینی 가치 دینی دارد، بلکه در بهبود روابط انسانی و تأسیر مثبت بر جامعه مؤثر است. بهعبارت دیگر، هر عمل نیکی که انجام میدهیم، چه به انسانها و چه به حیوانات، در نهایت به ما در جلب رضایت خداوند و نزدیکی به ارزشهای انسانی کمک خواهد کرد.
آیات مرتبط
وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ فَتَسْتَكُونُوا مِنَ الْخَاسِرِينَ
و مانند کسانی نباشید که آیات خدا را تکذیب کردند، که مبادا از زیانکاران شوید.
انعام : 38
مَن قَتَلَ نَفْسًۭا بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِي الْأَرْضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعًا
هر کس نفسی را بغیر از نفس یا فساد در زمین بکشد، گویا همه مردم را کشته است.
مائده : 32
داستانی دلنشین
یک روز، مردی به حیوانی بیپناه برخورد کرد. او با مهربانی به آن حیوان غذا داد و کمی با او وقت گذراند. بعد از کمی صحبت با آن حیوان، او حس کرد که نهتنها به آن حیوان کمک کردهاست بلکه قلبش نیز پر از آرامش و شادی شده است. این احساس به او یادآوری کرد که هر نوع نیکی و محبت، خواه به انسان باشد یا حیوان، باعث نزدیکی به خدا و جلب ثواب میشود.