کمک پنهانی از خودخواهی و نمایش دور است و به نوعی ارزش بیشتری دارد.
در قرآن کریم، توجه به نیکی و احسان در روابط انسانی بسیار تأکید شده است. این امر نه تنها از نظر الهی بلکه از منظر بشری نیز اهمیت زیادی دارد. در زندگیهای مدرن امروز، گاهی افراد در دنیای شلوغ و پرمشغله خود، اهمیت ارتباطات انسانی و نیکی به یکدیگر را فراموش میکنند. اما قرآن کریم با ارسال پیامهای روشنی در این زمینه، ما را یادآوری میکند که در کنار همه مشغلهها، نیکی به یکدیگر و حمایت از افراد در شرایط سخت، بخشی از وظایف ما به عنوان انسانهاست. یکی از آیات مهمی که به این موضوع میپردازد، آیه 273 سوره بقره است. در این آیه، خداوند میفرماید که صدقات باید به کسانی داده شود که در شرایط سخت قرار دارند. این اشاره واضح به نوعی بینش انسانی و احساس مسئولیت دارد، که باید نسبت به دیگران داشته باشیم. همچنین، تأکید بر این نکته که نیکوکاریها باید به گونهای انجام شوند که به شخصیت و کرامت فرد آسیب نرساند، نشاندهنده اهمیت احترام به حقوق انسانی است. از دیگر نکات کلیدی که در آیات قرآن به آن اشاره شده، کمک و نیکی به دیگران به صورت پنهانی است. در این زمینه، آیه 160 سوره انعام مطرح میشود که خداوند وعده میدهد که کسی که نیکی کند، پاداش او در نزد خدا محفوظ است. این آیه نه تنها به ما یادآوری میکند که نیکی باید از روی خلوص قلبی انجام شود بلکه نشاندهنده اهمیت تفکر در نیت نیکوکارانه هم است. وقتی که عمل نیک ما تنها برای خداوند باشد، از خودخواهی و نمایش در مقابل دیگران که به شدت در جوامع امروزی رایج است، دور خواهیم ماند. نیکی و کمک به دیگران به صورت پنهانی نه تنها ارزش بیشتری دارد بلکه در نزد خداوند نیز محبوبتر است. در سوره آل عمران آیه 92 آمده است: "هرگز نخواهید توانست نیکویی کنید مگر اینکه آن را برای خدا انجام دهید." این بیان به ما میفهماند که نیکی فقط به اعمال و رفتار ما محدود نمیشود، بلکه به نیت و هدف ما نیز وابسته است. بنابراین، اگر هدف ما از احسان و کمک، جلب رضایت و محبت الهی باشد، این کار ما ارزش و معنای بیشتری به خود میگیرد. این نوع رفتار که به دو جنبه پنهانی و نیت خالص مربوط میشود، میتواند به طرز عمیقی در تقویت روابط اجتماعی تأثیر بگذارد. زمانی که افراد احساس کنند که مورد احترام هستند و نیازهایشان به درستی درک شده است، اعتماد و محبت بین آنها تقویت میشود. کمکهای پنهانی همچنین به دیگران این احساس را میدهد که آدمی با دلسوزی و خیرخواهی به مشکلات آنها نزدیک شده است، به همین دلیل، این کمکها باعث بهبود اوضاع اجتماعی و روحی جامعه میشود. روحیه مهربانی و نیکی نه تنها در قرآن بلکه در فرهنگها و ادیان مختلف مورد تأکید قرار گرفته است. در واقع، نیکی به دیگران به عنوان یکی از ارزشهای انسانی در نظر گرفته میشود و همه ادیان بر اهمیت این مقوله تأکید دارند. چنین رفتارهایی نه تنها موجب تسکین در روح و روان فرد نیازمند میشود بلکه میتواند جامعه را به سمتی پیش ببرد که در آن همگان از حمایت و محبت یکدیگر بهرهمند شوند. در دنیای امروزی که مشکلات اقتصادی، اجتماعی و اخلاقی به وفور دیده میشود، نیکی به یکدیگر میتواند به عنوان یک راه حل موثر در کاهش دشواریها و چالشها مطرح شود. به علاوه، نیکی به دیگران باعث ایجاد اتحاد و همدلی در بین افراد میشود. زمانی که افراد به یکدیگر کمک میکنند و در کنار هم سختیها را تحمل میکنند، احساس belonging را در جامعه تقویت میکند. این احساس تعلق و همبستگی نتیجهاش ایجاد یک جامعه سالمتر و انعطافپذیرتر است. در واقع نیکیها میتواند همچون زنجیرهای از محبت و عشق در جامعه عمل کند، باعث جلب افراد به هم و ایجاد ارتباطات عمیقتر و معنادارتر میان آنها شود. نهایتاً، ما باید در زندگی روزمره خود به این مهم توجه کنیم که چگونه میتوانیم با نیکی کردن به دیگران اثرات مثبت و سازندهای بر جامعه خود بگذاریم. قرآن کریم با تأکید بر نیکی و احسان، ما را به سمت مسیری هدایت میکند که در آن همگان دست در دست هم به سوی بهبود و پیشرفت حرکت کنیم. بنابراین باید با انگیزهای پنهان و نیت خالص، در خدمت یکدیگر باشیم و بکوشیم تا با عمل نیک خود، دنیای بهتری بسازیم، چرا که در نهایت، نیکی نه تنها جامعه را بهبود میبخشد، بلکه نشاندهنده شخصیت ما به عنوان یک مسلمان و انسان است.
خداوند صدقه را برای کسانی واجب کرده که در فقر و تنگدستی هستند و نباید در این کار راستی و صداقت خود را فراموش کرد.
هرگز نخواهید توانست نیکویی کنید مگر اینکه آن را برای خدا انجام دهید.
هر کس که با حسنهای بیاید، ده برابر آن خواهد داشت و هر کس که با بدیای بیاید، تنها مشابه آن خواهد دید.
روزی، مردی در مسیر خود به یک کودک گرسنه برخورد کرد. در حالی که مردم دیگر از کنار او گذشتند، مرد تصمیم گرفت به صورت پنهانی مقداری غذا به او بدهد. بدون اینکه کسی متوجه شود، غذا را به کودک داد و با لبخند از او دور شد. بعداً فهمید که آن کودک هر روزه در همان محل با تمام وجود در پی غذا میگشت. آن مرد احساس بسیار خوبی پیدا کرد و فهمید که نیکی در دل خود بزرگترین لذتی را به همراه دارد.