پاسخ قرآن
قرآن کریم، کتاب آسمانی مسلمانان، بهعنوان مهمترین منبع دینی و اخلاقی برای زندگی انسانها شناخته میشود. در این کتاب مقدس، توجه بسیار زیادی به حقوق دیگران و رعایت عدالت در امور اجتماعی وجود دارد. این موضوع نشاندهنده اهمیت بسیار بالای برقراری عدالت میان افراد جامعه است، بهطوری که رعایت حقوق یکدیگر نهتنها در زمره آموزههای دینی قرار دارد، بلکه اساس زندگی اجتماعی و روزمره مسلمانان را نیز تشکیل میدهد. در سوره نساء آیه ۳۵، خداوند بهصراحت میفرماید که در امور مربوط به حقوق افراد و در تصمیمگیریها باید با عدالت و انصاف رفتار شود. این آیه اهمیت عدالت را در جامعه بهوضوح نشان میدهد و بیانگر این است که هر یک از انسانها باید حقوق یکدیگر را محترم شمارند. انصاف و عدالت از اصول اساسی هر جامعهای است و بدون آن، نارضایتی و بیعدالتی بروز خواهد کرد. قرآن در این زمینه به مسلمانان دستور میدهد که در امور مربوط به زندگی اجتماعی و اقتصادی، ملاکهای عدالت و انصاف را در نظر بگیرند. سوره مائده آیه ۸ نیز تأکید ویژهای بر وفاداری به امانات و پرهیز از تهمت و دروغ دارد. در این آیه، خداوند مؤمنان را به وفای به عهد و امانتداری دعوت میکند و بهوضوح نشان میدهد که هر گونه دروغ و افترا به دیگران نه تنها غیراخلاقی است بلکه به نوعی ظلم به جامعه محسوب میشود. بر اساس این آیه، مسلمانان باید به یکدیگر احترام بگذارند و با صداقت و شفافیت در تعاملات اجتماعی خود عمل کنند. این امر به تأسیس محیطی سالم و احترامآمیز در جامعه کمک خواهد کرد. علاوه بر این، سوره آل عمران آیه ۱۸۰ به موضوع مدیریت ثروت و مالی نیز پرداخته و بر لزوم استفاده عادلانه از مال و ثروت دیگران تأکید دارد. این آیه بهروشنی بیان میکند که مسلمانان نمیتوانند از مال و ثروت دیگران به نفع خود استفاده کنند و باید در امور مالی خود بر اساس اصول انصاف و صداقت عمل کنند. این نگرش باعث میشود که جامعهای عادلانه و متعادل شکل گیرد و از بروز فساد و تبعیض جلوگیری شود. در نهایت، میتوان گفت که قرآن به جنبههای مختلف حقوق بشر تأکید میکند و مسلمانان موظف به رعایت این اصول هستند. با رعایت حقوق فردی و اجتماعی یکدیگر، زمینههای همزیستی مسالمتآمیز در جامعه فراهم خواهد شد و انسانها میتوانند بهطور مؤثری در کنار یکدیگر زندگی کنند. اسلام بهعنوان یک دین جهانی، همواره بر اهمیت عدالت، صداقت و امانتداری تأکید کرده و این آموزهها بهعنوان معیارهایی برای زندگی روزمره مسلمانان در نظر گرفته شدهاند. نتیجتاً، قرآن کریم با بیان شفاف و واضح اصول و قواعدی که در آن به رعایت حقوق دیگران تأکید شده، مسلمانان را فرا میخواند تا نهتنها به فکر خود باشند، بلکه به فکر دیگران نیز باشند. این نوع تفکر نهتنها موجب رشد و شکوفایی فردی انسانها میشود، بلکه به بهبود جامعه و برقراری عدالت اجتماعی نیز کمک میکند. در دنیای امروز، این آموزهها بهویژه در مواجهه با چالشهای اجتماعی و اقتصادی بسیار ضروری و حیاتی محسوب میشود. با توجه به اینکه ما در یک جامعه جهانی زندگی میکنیم، انجام این اصول میتواند به برقراری صلح و دوستی، بهبود روابط بینالملل و ترویج همبستگی انسانی کمک شایانی نماید.
آیات مرتبط
وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَمًۭا مِّنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًۭا مِّنْ أَهْلِهَا ۚ إِن يُرِيدَا إِصْلَاحًۭا يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرًا
و اگر از مخالفت بین آنها ترسیدید، واسطهای از خانواده او و واسطهای از خانواده او را بفرستید. اگر بخواهند اصلاح کنند، خداوند بینشان سازش میدهد. حقیقتاً خداوند دانا و آگاه است.
نساء : 35
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ وَإِنْ عَلَى أَنفُسِكُمْ أَوِ الْوَالِدَيْنِ وَالأَقْرَبِينَ ۚ إِن يَكُن غَنِيًّا أَوْ فَقِيرًا فَاللَّهُ أَوْلَى بِهِمَا ۖ فَلَا تَتَّبِعُوا الْهَوَى أَن تَعْدِلُوا ۚ وَإِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا
ای کسانی که ایمان آوردهاید، در راه خدا به عدالت قیام کنید، و گواهی دهید، هر چند به زیان خود یا والدین و خویشان شما باشد. اگر او ثروتمند باشد یا فقیر، خداوند به او نزدیکتر است؛ بنابراین، از پی خواستههای نفس حرکت نکنید که عدالت را ترک کنید. و اگر [شهادت] را بپیچید یا از آن روی بگردانید، بدانید که خداوند به آنچه انجام میدهید، آگاه است.
مائده : 8
وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ بَخِلُوا بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِمْ هُوَ خَيْرًۭا لَّهُمْ ۖ بَلْ هُوَ شَرٌّۭ لَّهُمْ ۖ سَتُطَوَّقُ أَعْنَاقُهُمْ مَّا بَخِلُوا بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۗ وَلِلَّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۗ وَكَانَ اللَّهُ خَبِيرًا بِمَا تَعْمَلُونَ
و کسانی که به آنچه خداوند از فضل خود به آنها داده است، بخیَل میورزند، نباید گمان نکنند که این برای آنها بهتر است؛ بلکه این برای آنها بدتر خواهد بود. در قیامت، گردنهایشان به وسیله آنچه به آن بخیل بودهاند، به زنجیر کشیده میشود. و برای خداوند میراث آسمانها و زمین است و خداوند به آنچه انجام میدهید، آگاه است.
آل عمران : 180
داستانی دلنشین
روزی مردی به نام حسن در بازار به جوانی برخورد که به یکی از افراد آسیب رسانده بود. حسن به یاد آیات قرآن افتاد که به رعایت حقوق دیگران تأکید دارد و به جوان گفت که این عمل نادرست است و باید از آن دست بکشد. جوان تحت تأثیر سخنان حسن قرار گرفت و تصمیم گرفت از او عذرخواهی کند و رفتار بهتری را پیش بگیرد. این تغییر در رفتار جوان، باعث شادی حسن و دیگران شد و حسن متوجه شد که با یک سخن نیک، میتوان زندگی کسی را تغییر داد.