پاسخ قرآن
قرآن کریم، به عنوان کتاب مقدس مسلمانان، نه تنها به ارائه دستورالعملهای عبادی میپردازد، بلکه اصول اخلاقی و رفتاری را در زندگی روزمره انسانها نیز نشان میدهد. یکی از کلیدیترین آموزههای قرآن، تأکید بر انجام نیکی و رفتار اندیشمندانه در مقابل بدی است. این آموزه در سورههای مختلف با بیاناتی زیبا و تاثیرگذار به تصویر کشیده شده است. در سوره فصلت، آیه 34، خداوند میفرماید: 'وَ لَا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَ لَا السَّيِّئَةُ. ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ.' این آیه به ما یادآوری میکند که حسنات و سیئات از نظر خداوند برابر نیستند و در زمان مواجهه با بدی، باید با حسنات پاسخ دهیم. این فراخوانی به عمل نیک، نه تنها یک وعده روحانی است، بلکه یک راهکار عملی برای بهتر زیستن در جامعه است. این سوره به وضوح نشان میدهد که پاسخ به بدی با نیکی، تمرینی برای کنترل نفس و ارتقاء اخلاق فردی است. به عنوان نمونه، در شرایطی که کسی به ما ظلم میکند یا بدی میورزد، قرآن به ما یاد میدهد که باید در این مواقع صبر کرده و نیکویی کنیم. این نوع رفتار نه تنها میتواند باعث تغییر قلب و ذهن فردی شود که خطا کرده، بلکه میتواند به ما نیز آرامش و ثبات روحی ببخشد. به این ترتیب، در سوره آل عمران، آیه 133، خداوند همچنین میفرماید: 'وَ سَابِقُوا إِلَى مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ.' این آیه هم بر سیاست نیکی و تقوا تاکید دارد و ما را به سمت رحمت و مغفرت خداوند دعوت میکند. در حقیقت، سوره آل عمران اعلام میکند که برای دستیابی به مغفرت الهی، باید سعی کنیم به انجام بهترین اعمال و رفتارهای نیک بپردازیم. علاوه بر این، در سوره بقره، آیه 177، خداوند به ما میفرماید که نیکی تنها به روی آوردن به پروردگار نیست، بلکه مشتمل بر اعمال خوب و فضائل انسانی در زندگی روزمره نیز هست. در این آیه به صراحت مطرح شده است که نیکی به معنای انجام اعمال نیکو، صدقه دادن، امانتداری، راستگویی و دیگر ویژگیهای اخلاقی است. این بدان معناست که نیک بودن، فراتر از دعا و نیایش است و شامل رفتار صحیح در تعاملات روزمره میشود. از این رو، قرآن کریم ما را به تاثیرگذاری مثبت بر زندگی دیگران تشویق میکند. وقتی که ما به جای انتقام و تلافی، با محبت و نیکی پاسخ میدهیم، نه تنها به بهتر شدن وضعیت خود کمک میکنیم، بلکه محیط اطرافمان را نیز به محیطی دوستانه و مهربان تبدیل مینماییم. این تاثیرگذاری میتواند از یکی از افکار ساده و قابل قبول فرد آغاز شود و به تغییر در رفتار اجتماعی تبدیل گردد. در دنیای امروز، که افراد با چالشها و فشارهای مختلف روزمره مواجه هستند، این آموزههای قرآن کریم به عنوان راهنمایی برای آرامشبخشی به روح و روان انسانها عمل میکند. نیکی کردن در برابر بدی، به ما یادآوری میکند که زندگی فراتر از صرفاً یک رقابت بر سر خوبیها و بدیها است. بلکه هدف واقعی ما باید بهبود زندگی و اعمال بهتر برای خود و دیگران باشد. به طور مثال، در محیط کار، زمانی که همکاران با یکدیگر دچار سوتفاهم میشوند و رفتارهای ناشایستی از خود نشان میدهند، پاسخ دادن به این رفتار با نیکی و درک، میتواند به حل مشکلات و ایجاد حس همبستگی و مشارکت در تیم کمک کند. این اصل اخلاقی در تمام جنبههای زندگی ما قابل اجرا است و میتواند به کاهش تنشها و افزایش رضایت روزمره کمک شایانی کند. نتیجهگیری این است که قرآن کریم با تأکید بر دعوت به نیکی و رفتارهای اخلاقی، به ما دانش و قدرتی میدهد که بتوانیم در برابر چالشهای زندگی به بهترین شکل ممکن پاسخ دهیم. از این رو، باید این اصل را در قلب خود بپرورانیم و آن را به عنوان لنگرگاه اخلاقی خود در تمام روابط و تعاملاتمان در نظر بگیریم. با پذیرش نیکی به عنوان یک اصل اساسی در زندگی، میتوانیم جامعهای بهتر و جهانی پراز محبت و اتحاد بسازیم.
آیات مرتبط
وَ لَا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَ لَا السَّيِّئَةُ. ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ.
و نیکی و بدی یکسان نیستند. با آنچه بهتر است، بدی را دفع کن.
فصلت : 34
وَ سَابِقُوا إِلَى مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ
و به سوی بخشش پروردگارتان و بهشتی که وسعتش به اندازه آسمانها و زمین است، بشتابید که برای پرهیزگاران آماده شده است.
عمران : 133
لَيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّوا وَجُوهَكُمْ قِبَلَ المَشْرِقِ وَالمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ.
تقوا تنها به جانب مشرق یا مغرب روی آوردن نیست، بلکه تقوا آن است که کسی به خدا و روز قیامت و فرشتگان و کتاب و پیامبران ایمان آورد.
بقره : 177
داستانی دلنشین
روزی مردی به نام امیر در کوچههای شهر قدم میزد که ناگهان یک نفر به او توهین کرد. امیر در ابتدا بسیار ناراحت شد، اما به یاد آیات قرآن افتاد و تصمیم گرفت که به جای پاسخ به بدی، با نیکی رفتار کند. او لبخند زدو به آن شخص گفت: 'امیدوارم روز خوبی داشته باشی.' پس از این رفتار، رفتار فرد توهینکننده به طرز عجیبی تغییر کرد و عذرخواهی کرد. امیر یاد گرفت که نیکی در برابر بدی، همیشه مؤثر است.