پاسخ قرآن
قرآن کریم،کتابی مقدس و الهی است که در میان مسلمانان جایگاه ویژهای دارد و به عنوان راهنمایی برای زندگی انسانها در زمینههای مختلف شناخته میشود. این کتاب عظیم الهی اصول و قواعد زندگی را با دقت تبیین کرده و آداب و احترام ازجمله مواردی است که در آن به خوبی مورد توجه و تأکید قرار گرفته است. در دنیای مدرن امروز که روز به روز بر چالشهای اجتماعی و فرهنگی افزوده میشود، اهمیت رعایت آداب و احترام به یکدیگر بیشتر از پیش احساس میشود. ادب نه تنها بستری برای برقراری روابط سالم و انسانی است، بلکه به نوعی نشاندهنده فرهنگ و تربیت فرد و جامعه نیز میباشد. آیهٔ 63 سورهٔ فرقان به زیبایی به مفهوم ادب اشاره دارد. در این آیه آمده است: 'و عباد الرّحمن الّذین یمشون علی الارض هوناً و اذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاماً'. به معنای 'و بندگان رحمان کسانی هستند که بر روی زمین با وقار راه میروند و هرگاه جاهلان با ایشان سخن گویند، به آرامی میگویند: سلام'. این آیه به وضوح بیان میکند که عبادت واقعی و سلامت روح در رفتارهای انسانی و اجتماعی نهفته است. بندگان رحمان به گونهای رفتار میکنند که همواره در تعاملات خود ادب و احترام را مد نظر قرار میدهند و در مواجهه با جهل و بیاحترامی دیگران، با وقار و آرامش پاسخ میدهند. نکتهای که در این آیه به ویژه قابل توجه است، ارتباط ادب با خودداری و عطوفت است. وقتی ما در برابر توهینها و ناپسندیهای دیگران، به جای واکنش تند، با تعادل و احترام جواب میدهیم، نشان میدهیم که درک عمیقی از معنای انسانی و همزیستی داریم. از سوی دیگر، در آیهٔ 17 سورهٔ نور نیز به یک نکته کلیدی درباره احترام به یکدیگر اشاره شده است. در این آیه آمده است: 'و لو لا اذ سمعتموه ظنّ المؤمنون و المؤمنات بانفسهم خیراً'. به این معنا که زمانی که به عیبجویی یا سخنچینی گوش میدهیم، باید ایمان داشته باشیم که این مطالب ممکن است صحیح نباشند و به خوب بودن دیگران بیندیشیم. این آیه بر اهمیت حسن ظن و عدم قضاوت زودهنگام تأکید دارد و ما را به نقد زیبا و محترمانه دعوت میکند. در واقع این دیدگاه، پایهگذار روابط انسانی و اجتماعی سالم و مثبت است. اگر هر فردی به جای قضاوت و انگ زدن به دیگران، به حسن ظن آنها بیندیشد، قطعاً منجر به روابطی پایدار و سازنده میشود. توجه به ادب و احترام در دین اسلام، نه تنها بر اساس آموزههای قرآن، بلکه در سیرهٔ پیامبر گرامی اسلام نیز نمایان است. آن حضرت همواره به مؤمنان توصیه میکردند که در تعاملات اجتماعی خود با یکدیگر مؤدب و محترم باشند، حتی در مواجهه با دشنام و بیاحترامی. رفتارهای پیامبر (ص) به ما یاد میدهد که چگونه میتوانیم با وجود تنشهای اجتماعی، امنیت و محبت را در جامعه ایجاد کنیم. رعایت ادب و احترام، به نوعی روابط اجتماعی را تقویت کرده و زندگی سعادتمندی را برای همگان فراهم میآورد. وقتی افراد با همدیگر با احترام و ادب رفتار میکنند، نه تنها خودشان درک بهتری از یکدیگر پیدا میکنند، بلکه زمینهساز آشتی و دوستیهای عمیقتر میشوند. آداب و احترام موجب کاهش تضادها و افزایش هماهنگی در جامعه میشود و به انسانها فرصتی میدهد تا در کنار یکدیگر به رشد و تعالی برسند. نتیجهگیری: در نهایت، قرآن کریم با تأکید بر ادب و احترام به دیگران، ما را به ساختن جامعهای سالم و پرمحبت دعوت میکند. در شرایطی که ما زندگی میکنیم، وظیفهٔ ما به عنوان مسلمانان و پیروان قرآن، این است که با پیروی از آموزههای این کتاب مقدس، در زندگی روزمره خود، به آداب و احترام به یکدیگر پایبند بمانیم. بیگمان، این امر نه تنها به تکامل فردی بلکه به شکوفایی اجتماعی و فرهنگی نیز خواهد انجامید.
آیات مرتبط
وَ عِبَادُ الرَّحْمَـٰنِ الَّذِينَ يَمشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَ إِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا
و بندگان رحمان کسانی هستند که بر روی زمین با وقار راه میروند و هرگاه جاهلان با ایشان سخن گویند، به آرامی میگویند: سلام.
فرقان : 63
وَ لَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَـٰتُ بِأَنفُسِهِمْ خَيْرًا
و اگر شما این را نمیگفتید، مؤمنان و مؤمنات درباره خودشان، نیکی میاندیشیدند.
نور : 17
داستانی دلنشین
روزی روزگاری پیرمردی در قریهای زندگی میکرد. او همیشه با ادب و احترام با دیگران رفتار میکرد و از حکمتهای قرآن الهام میگرفت. روزی یکی از جوانان بیادب به او برخورده و طعنهای به او زد؛ اما آن پیرمرد با لبخند و کلامی نیکو به او پاسخ داد. جوان از این رفتار شگفتزده شد و به فکر فرو رفت. او تصمیم گرفت از آن روز به بعد با ادب و احترام به دیگران برخورد کند و به این ترتیب، روابطش با دیگران بهبود یافت.