پاسخ قرآن
نیکی به خویشاوندان یکی از موضوعات مهم در دین اسلام و بهویژه در قرآن کریم است. در آیات مختلف قرآن بهوضوح بر ضرورت نیکی به خویشاوندان تأکید شده و این مسئله بهعنوان یکی از واجبات دینی معرفی شده است. از آنجا که خانواده و خویشاوندان از نهادهای بنیادی جامعه هستند، توجه به روابط خانوادگی و برقراری دوستیها و پیوندها در زندگی اجتماعی بسیار اهمیت دارد. در سوره نساء، آیه 36، خداوند میفرماید: "عبادت او را بگذارید و به والدین، خویشاوندان، یتیمان، مسکینان و همسایگان نیکو عمل کنید." این آیه نشاندهنده اهمیت نیکی به خویشاوندان است و بیان میکند که اولین قدم در زندگی دینی و اجتماعی، نیکوکاری به کسانی است که با ما در پیوند هستند. در واقع، این آیه ابزار و وسیلهای برای ایجاد یک جامعه سالم و پر از محبت محسوب میشود، زیرا اگر هر فردی به خویشاوندان خود نیکی کند، این نیکی بهتدریج به جامعه بسط پیدا خواهد کرد و روابط اجتماعی بهبود مییابد. آیه دیگری که به نیکی به خویشاوندان اشاره میکند در سوره انعام، آیه 151 آمده است: "بگو بیایید تا آنچه را پروردگارتان بر شما تحریم کرده است برایتان بیان کنم: اینکه چیزی را با او شریک نکنید و به والدین نیکی کنید و فرزندان خود را از ترس فقر نکشید." در این آیه، خداوند بهطور مستقیم به نیکی به والدین اشاره میکند و این موضوع را در کنار توحید الهی قرار میدهد. این نشان میدهد که خدای متعال به نیکی به والدین و خویشاوندان تا چه اندازه اهمیت میدهد و همچنین نشاندهنده مسئولیتی است که بر دوش مسلمانان قرار داده شده است. نیکی به خویشاوندان فقط به والدین محدود نمیشود و شامل دیگر اعضای خانواده نیز میشود. در واقع، در ادبیات اسلامی، نیکی به خویشاوندان عملی است که بر اساس آن مسلمانان موظف هستند به یکدیگر کمک کنند و در مواقع نیاز در کنار هم باشند. بر اساس آموزههای اسلامی، این نیکی باید بهصورت مداوم و در همه حال انجام شود و نه تنها در زمانهای خاص یا در شرایط خاص. علاوه بر قرآن، در احادیث نبوی نیز بر نیکی به خویشاوندان تأکید شده است. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: "بیشترین قطع رحم ازهمانگاه به حداقل میرسد که کسی نسبت به خویشاوندان خود نیکی نکند." این روایت نشاندهنده شدت و تأکید پیامبر(ص) بر اهمیت نیکی در خانواده و روابط خویشاوندی است. او همواره بر اهتمام نسبت به خانواده و خویشاوندان بهعنوان یک نشانه از ایمان و اعتقاد به خداوند تأکید کرده است. این سخنان باید ما را به تفکر وا دارد که آیا ما در زندگی روزمرهمان به روابط خانوادگیمان اهمیت میدهیم و آیا به خویشاوندان خود بهدرستی نیکی میکنیم؟ از سوی دیگر، نیکی به خویشاوندان بهعنوان یکی از مولفههای فرهنگی و اجتماعی ملموس میباشد. در فرهنگ اسلامی، خانواده بهعنوان یک واحد اساسی اجتماعی مطرح است و نیکی در این واحد به معنای تقویت پیوندها و افزایش محبت و همبستگی است. این نیکی نهتنها موجب تقویت روابط خانوادگی میشود، بلکه همچنین عواطف و احساسات فردی را بهبود میبخشد. با نیکی به خویشاوندان، افراد احساس تعلق بیشتری به خانواده و جامعه خود خواهند داشت و این امر به نوبه خود، منجر به ایجاد یک جامعه پایدارتر و سالمتر خواهد شد. در پایان، نیکی به خویشاوندان بهعنوان یک دستور اسلامی، یک وظیفه انسانی و یک راهکار عملی برای تقویت روابط اجتماعی مطرح است. در قرآن کریم و در احادیث نبوی، بارها بر اهمیت این موضوع تأکید شده و مسلمانان ملزم به رعایت آن هستند. نیکی به خویشاوندان نهتنها محبت و دوستی را در خانوادهها تقویت میکند، بلکه معانی عمیقتری از محبت به دیگران را برای افراد رقم میزند. بنابراین، ما باید همواره تلاش کنیم که در رفتار روزمرهامان، این اصل مهم را مدنظر قرار دهیم و با نیکی به خویشاوندان، زندگی سالمتر و با نشاطتری را برای خود و جامعهامان رقم بزنیم.
آیات مرتبط
اعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَىٰ
خدا را پرستش کنید و هیچ چیزی را برای او شریک قرار ندهید و به والدین و نزدیکان نیکی کنید.
نساء : 36
قُلْ تَعَالَوْا أَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ
بگو بیایید تا آنچه را پروردگارتان بر شما تحریم کرده است برایتان بیان کنم.
انعام : 151
داستانی دلنشین
روزی مردی به نام حسن در حال دعا برای موفقیت زندگیاش بود. او به یاد آیات قرآن افتاد و تصمیم گرفت که به خویشاوندانش بیشتر نیکی کند. با اجرای این تصمیم، حسن متوجه شد که زندگیاش بهبود یافته و آرامش بیشتری یافته است.