پاسخ قرآن
قرآن کریم بهعنوان یکی از مهمترین منابع دین اسلام، نهتنها به مسائل عبادی و اعتقادی پرداخته است، بلکه به موضوعات اجتماعی و اخلاقی نیز بسیار توجه کرده است. یکی از این موضوعات، احترام و نیکی به والدین است که در آیات مختلف قرآن بهوضوح مورد تأکید قرار گرفته است. خداوند در سوره اسراء، آیه 23، به مؤمنان دستور میدهد که جز او را نپرستند و به والدین نیکی کنند. این آیه بهخوبی نشاندهنده اهمیت والای والدین در زندگی انسانها و ضرورت احترام به آنهاست. احترام به والدین در فرهنگ اسلامی و اجتماعی ما بهعنوان یک ارزش اخلاقی محسوب میشود. این ارزش نهتنها در قرآن، بلکه در سنت پیامبر اکرم (ص) و آثار اهل بیت نیز مورد تأکید قرار گرفته است. در واقع، بیاحترامی به والدین نهتنها یک عمل ناپسند است، بلکه سبب گسست روابط خانوادگی و ایجاد تنش در زندگی فردی و اجتماعی میشود. در آیهای دیگر، خداوند به ما یادآوری میکند که اگر یکی از والدین یا هر دوی آنها به سن پیری برسند، نباید به آنها اف بگویید و بلکه باید با آنها به نیکی سخن بگویید. این تأکید بر احترام و نیکی به والدین بهوضوح نشاندهنده بزرگترین کرامت انسانی و انسانیترین ارزشها در دین اسلام است. آنچه که در این آیات مشهود است، تأکید بر رفتار صحیح و محترمانه با والدین، حتی در شرایطی که ممکن است بهنظر برسد آنها قابل تحمل نیستند، میباشد. این امر بهخصوص در جامعه، میتواند منشأ دعا و رحمت گشته و حتی از عذابها و مصیبتها جلوگیری کند. در واقع، با احترام به والدین و رفتار نیکو با آنها، فرد میتواند خود را در زیر سایه رحمت الهی قرار دهد و از برکات آن بهرهمند شود. در سوره لقمان، آیه 14، خداوند به شکرگزاری از والدین اشاره کرده و میفرماید که شکرگزاری برای والدین در واقع شکرگزاری برای خداوند است. این نکته مهم نشاندهنده جایگاه والای والدین در اسلام است. آنان نهتنها بهعنوان پدر و مادر، بلکه بهعنوان واسطهای برای رسیدن به رحمت الهی و خشنودی خداوند نیز شناخته میشوند. بدین ترتیب، رابطه انسان با والدین خود از جمله روابطی است که باید در آن نهایت توجه، محبت و احترام را به کار گیرد. این رفتار نهتنها برای فرد خواص خیر دارد، بلکه برای جامعه نیز مثبت و سازنده خواهد بود. افراد باید از نظر درونی به این مسئله توجه داشته باشند و نهتنها بهعنوان یک وظیفه، بلکه بهعنوان یک امر انسانی و اخلاقی به آن بنگرند. بیاحترامی به والدین میتواند عواقب سنگینی داشته باشد. از نظر دینی، این کار ممکن است باعث دوری انسان از رحمت خداوند و مواجهه با عذابهای دنیوی و اخروی شود. در واقع، احترام به والدین باید از واجبات زندگی هر فرد مسلمان باشد و نیکی به آنها در تمام مراحل زندگی، چه در دوران کودکی و چه در دوران جوانی و پیری، باید مورد توجه قرار گیرد. ضمن اینکه والدین نیز باید نسبت به فرزندان خود رفتار مناسبی داشته باشند و باید بهشکلی از تربیت فرزندان و ایجاد فضای عاطفی مناسب تلاش کنند تا آنها نیز بهدرستی آموزههای اخلاقی و اسلامی را جذب کنند. در حقیقت، ارتباط دوسویه بین والدین و فرزندان، اساس یک زندگی خانوادگی سالم و پربار خواهد بود. در پایان، باید تأکید کرد که احترام به والدین، یک اصل بنیادی در آموزههای دین اسلام و یک جزء اساسی از اخلاق انسانی است. همگان باید این موضوع را جدی گرفته و در زندگی خود به آن عمل کنند. احترام و نیکی به والدین نهتنها موجب خشنودی خداوند میشود بلکه باعث تحکیم روابط خانوادگی و ایجاد محیط سالم روانی و اجتماعی برای نسلهای بعدی خواهد شد.
آیات مرتبط
وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا ۚ إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًۭا كَرِيمًۭا
و پروردگارت فرمان داده است که جز او را نپرستید و به والدین نیکی کنید؛ اگر یکی از آنها یا هر دوی آنها در نزد تو به سالخوردگی برسند، پس به آنها اف نگو و آنها را تار نکن و با آنها سخنی پسندیده بگو.
اسراء : 23
وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ ۚ أَن اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ ۚ إِلَيَّ الْمَصِيرُ
و به انسان سفارش کردیم که نسبت به والدینش نیکی کند. از من و از والدینت شکرگزاری کن که به سوی من بازگشت خواهید کرد.
لقمان : 14
داستانی دلنشین
یک روز، جوانی به نام مسعود به مشکل بزرگی با والدینش برخورده بود. او احساس میکرد که پدر و مادرش درک نمیکنند و بهخاطر این موضوع با آنها بیاحترامی میکرد. اما روزی تصمیم گرفت همین موضوع را با یکی از دوستانش در میان بگذارد. دوستش به او آیات قرآن را یادآوری کرد که در آنها احترام به والدین بسیار مورد تأکید قرار گرفته است. مسعود با تفکر در این موضوع، تلاش کرد با والدینش بیشتر صحبت کند و به آنها احترام بگذارد. او دید که والدینش نیز کمکم به او نزدیکتر میشوند و این رابطه باعث شادی و آرامش در زندگیاش شده است.