چطور از چشم‌وهم‌چشمی دوری کنم؟

چشم‌وهم‌چشمی یا حسد یکی از ویژگی‌های منفی است که در قرآن کریم به شدت مورد نکوهش قرار گرفته است. در دنیا و جامعه‌های مختلف، حسد به عنوان یک رفتار غیرمطلوب شناخته می‌شود که پیامدهای منفی زیادی برای فرد و جامعه به همراه دارد. حسد نه تنها می‌تواند باعث بروز تنش‌های اجتماعی و تعارضات خانوادگی شود، بلکه بر روی سلامت روحی و روانی فرد نیز تأثیر سوء می‌گذارد. بنابراین، در آیات قرآن کریم، به‌ویژه زمانی که به صفات الهی و نظام تکوینی عالم اشاره می‌شود، ما به یاد می‌آوریم که این حس نه‌تنها عبث است بلکه مخل به سلامتی روح و روان نیز به شمار می‌رود. از دیدگاه اسلام، حسد به معنای آرزوی زوال نعمت از دیگران است و در حقیقت، این حالت ذهنی، ظلمت درون را افزایش می‌دهد و فرد مبتلا به حسد، همیشه با ناامیدی و احساس ناکامی روبرو می‌شود. در قرآن کریم، به تناسب اصلی حقیقت و زیبایی‌های خلقت اشاره شده‌است و انسان را به تفکر در آیات الهی فراخوانده است. از جمله در سوره حشر آیه 23، آمده است: 'هو الله الذي لا إله إلا هو الملك القدوس...' (او خدایی است که هیچ معبودی جز او وجود ندارد، پادشاه و خالص و دور از عیوب است). این آیه به ما یادآوری می‌کند که خداوند بر همه چیز آگاه است و هیچ‌چیز از او خارج نیست. این آگاهی الهی، می‌تواند شرطی لازم برای دوری از حسد باشد. وقتی انسان می‌فهمد که خداوند به هر کس آنچه که مقتضی برایش است عطا می‌کند، می‌تواند آرامش بیشتری پیدا کند و احساس حسادت را در دل خود کمرنگ کند. در واقع، با یادآوری این آیه، ما به این نتیجه می‌رسیم که خداوند حکمت خود را نسبت به هر یک از بندگانش دارد و ما باید از این حکمت راضی باشیم. بنابراین، به جای حسد ورزیدن به نعمت‌های دیگران، لازم است شکرگزاری کنیم و روی خوبی‌ها و نعمت‌هایی که خود داریم تمرکز کنیم. علاوه بر این، در سوره طلاق آیه 7 آمده است: 'لیستغن الله من فضله...' (خداوند از فضل خود مستغنی می‌سازد). این آیه به روشنی بیان می‌کند که خداوند راه‌هایی برای برآورده ساختن نیازهای بندگان خود فراهم می‌سازد و آن‌ها را از فضل خود مستغنی می‌کند. این بدان معناست که اگر ما به آنچه که داریم راضی باشیم و تشکر کنیم، خداوند درهای جدیدی را برای ما می‌گشاید و به ما نعمت‌های بیشتری عطا می‌کند. در عوض، حسادت و نارضایتی نه‌تنها به ما خیر نخواهد رساند، بلکه ممکن است موجب قهر و دوری خداوند شود. یکی از بهترین روش‌ها برای دوری از حسد، تمرکز بر روی خوبی‌ها و موفقیت‌های خودمان است. با این کار، به جای صرف انرژی برای فکر کردن به آنچه دیگران دارند، می‌توانیم به رشد و پیشرفت شخصی خود بپردازیم. همچنین، یادداشت کردن آرزوها و اهداف شخصی، می‌تواند به ما کمک کند تا ما را به سمت مسیر درست هدایت کند و از حسد نسبت به دیگران دور کند. در نهایت، با کار و تلاش مستمر برای رسیدن به اهداف خود، می‌توانیم احساس‌مان نسبت به خود و دیگران را به نحوی مثبت تغییر دهیم. به دعا و استغفار هم باید توجه کنیم. از خداوند بخواهیم که قلوب ما را از حسد پاک کند و به ما دیدگاهی مثبت برای زندگی عطا کند. دعا یکی از ابزاری است که می‌تواند در ایجاد آرامش روحی و ارتباط با خداوند یاری دهنده‌ ما باشد. با ایجاد این ارتباط عمیق و حقیقی با خداوند، می‌توانیم به درک عمیق‌تری از حکمت‌های الهی برسیم و حسد را به قدراقل برسانیم. در مسیر دوری از حسد، تقویت ایمان و این روحیه مثبت نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. ما باید خود را در مقام بندگی خداوند درک کنیم و بدانیم که همه چیز از جانب اوست. این درک موجب می‌شود که حسد و کینه را در دل نداشته باشیم و به حمایت از یکدیگر و شریک شدن در خوشحالی‌های یکدیگر بپردازیم. در نهایت، با یادآوری این نکته که حسد تنها به خود ما آسیب می‌زند و در واقع، ارتباط ما با خدا را تضعیف می‌کند، می‌توانیم به آرامش درونی دست یابیم. حسد می‌تواند ما را به انزوا بکشاند و از جمع دوستان و خانواده دور کند. اما با کوشش برای دوری از حسد و تفکر در آیات قرآن و زیبایی‌های خلقت، می‌توانیم به زندگی‌ای سرشار از شادی، رضایت و آرامش دست بیابیم. در پایان، یادآوری می‌کنیم که در زندگی‌ ما همواره فرصت‌های بی‌نظیری وجود دارد که می‌توانیم از آن‌ها بهره‌مند شویم. حسد نه‌تنها ما را از بهره‌مندی از این فرصت‌ها محروم می‌کند بلکه حسادتی نهادینه و پایدار می‌سازد که بر روح ما سایه می‌افکند. با تمرکز بر روحیه مثبت و شکرگزاری از نعمت‌ها، می‌توانیم بر این حس منفی غلبه کنیم و به جای حسد، به راه محبت و همدلی گام برداریم.