پاسخ قرآن
مهربانی و دلسوزی از ارزشهای والای انسانی است که در فرهنگها و آیینهای مختلف به آن پرداخته شده است. در اسلام به ویژه در قرآن کریم، تأکیدات فراوانی بر اهمیت این ویژگیها وجود دارد که میتواند در بهبود روابط انسانی و ایجاد جامعهای سالم و همدل مؤثر باشد. در این مقاله به بررسی اهمیت مهربانی و دلسوزی در قرآن کریم و آثار آن در زندگی فردی و اجتماعی خواهیم پرداخت. قرآن کریم، کتاب هدایت برای انسانها و راهنمایی برای زندگی بهتر است. در این کتاب، خداوند بارها بر اهمیت مهربانی و نیکوکاری نسبت به دیگران تأکید کرده است. به عنوان مثال، در سوره مریم آیه 14 آمده است: "وَ كَانَ بَرًّا بِوَالِدَيْهِ وَلَمْ يَكُن جَبَّارًا عَصِيًّا" که نشاندهنده فرشتهای به نام عیسی (ع) است که به والدین خود احترام و محبت داشت و هرگز بهدنبال قدرت و تسلط نبود. این آیه میتواند به عنوان الگویی برای رفتار با والدین و دیگران در زندگی ما عمل کند. مهربانی در دین اسلام تنها به رفتار با والدین محدود نمیشود و شامل تمامی انسانها میگردد. در سوره آل عمران آیه 159، خداوند به پیامبر اکرم (ص) میفرماید: "فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ". این آیه به ما میآموزد که رحمت الهی باید ما را به نرمی در برابر دیگران وا دارد. مهربانی پیامبر (ص) نماد یک الگوی برتر از رفتار انسانی است که میتواند در دلهای مردم محبت و احترام را ایجاد کند و به نوعی، الگوی رفتارهای انسانی ما باشد. دلسوزی به دیگران در اسلام به معنای توجه و اهمیت به مشکلات و نیازهای دیگران است. یک مسلمان واقعی باید به دقت به مشکلات اطرافیان خود گوش دهد و در صورت امکان به آنها کمک کند. این مهم از اخلاق و رفتارهای روزمره آغاز میشود. به عنوان مثال، اگر یکی از دوستان شما در شرایط سختی قرار دارد، به او گوش دهید و تلاش کنید تا او را درک کنید. اینگونه رفتارها نه تنها احساس همدردی را تقویت میکند بلکه میتواند به بهبود ارتباطات اجتماعی و ایجاد حس آرامش در جامعه کمک کند. در سوره بقره آیه 177، خداوند تأکید میکند که نیکوکاری تنها به کار عبادت خداوند محدود نمیشود بلکه شامل احسان به انسانها نیز میشود: "لَيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَـكِنَّ الْبِرَّ مَن آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَـٰبِ وَالنَّبِيِّينَ". این آیه تأکید میکند که نیکوکاری و مهربانی باید جزء ایمان مسلمانان باشد و به همین ترتیب شکل مناسبات آنها با یکدیگر را تشکیل میدهد. علاوه بر این، مهربانی و دلسوزی میتواند به عنوان یکی از عوامل مؤثر در تقویت روحیه تعاون و همبستگی در جامعه عمل کند. جامعهای که در آن افراد به یکدیگر دلسوزی میکنند، زمینهساز دوستی و محبت بیشتری خواهد بود. در نتیجه، چنین جامعهای کمتر دچار تنش و نزاع خواهد شد و افراد آن با آسودگی بیشتری با یکدیگر تعامل خواهند داشت. از سوی دیگر، مفهوم مهربانی در قرآن به طور ویژهای به پرورش حس همدلی و محبت در جامعه مرتبط است. همدلی، در واقع، توانایی درک احساسات و مشکلات دیگران است و میتواند به شکلی مؤثر در روابط اجتماعی ما اثر بگذارد. در دنیای امروزی که آسیبهای اجتماعی و دستکمگرفتن همدلی در حال افزایش است، توجه به مفاهیم اسلامی و تحقق این ارزشها در زندگی روزمره میتواند به ما در ایجاد دنیایی بهتر کمک کند. بدون شک، نیکوکاری و دلسوزی در اسلام جزئی از روحیه هر مسلمان است و میتواند در زندگی فردی و اجتماعی آنها تجلی یابد. تلاش برای ایجاد دیالوگهای مؤثر و احترام به خواستهها و احساسات دیگران، گامهای بلندی در راستای ایجاد مهربانی و دلسوزی خواهد بود. هر یک از ما میتوانیم با عمل به این آموزهها، جامعهای پر از محبت و احترام gegenüber یکدیگر بسازیم و نقش خود را در این راستا به خوبی ایفا کنیم. در نهایت، برای تحقق مهربانی و دلسوزی به دیگران، نخستین قدم، تغییر نگرش ما نسبت به اطرافیان و تلاش برای ایجاد فضایی گرم و صمیمی است. هیچ گاه فراموش نکنیم که در قرآن کریم به عنوان منبع نور راهنمای زندگی مستمر، همواره تأکید بر این ویژگیها شده است و ما به عنوان پیروان این دین، موظف به عمل بر اساس این آموزهها هستیم.
آیات مرتبط
وَ كَانَ بَرًّا بِوَالِدَيْهِ وَلَمْ يَكُن جَبَّارًا عَصِيًّا
و او به والدینش نیکی میکرد و از مستکبران و سرکشها نبود.
مریم : 14
فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ
پس به رحمتی از جانب خداوند برای تو با آنها نرم شدی.
آل عمران : 159
لَيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَـكِنَّ الْبِرَّ مَن آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَـٰبِ وَالنَّبِيِّينَ
نیکوکاری تنها به سوی شرق و غرب روی آوردن نیست، بلکه نیکوکاری آن است که به الله و روز قیامت و فرشتگان و کتاب و پیامبران ایمان بیاورد.
بقره : 177
داستانی دلنشین
روزی، مریم دخترکی مهربان بود که همیشه به دیگران کمک میکرد. او میدانست که با یک لبخند ساده یا کلامی دلگرمکننده، میتواند روز کسی را روشن کند. روزی به دیدار مادربزرگش رفت و با نشستن کنار او و گوش دادن به قصههایش، دلش را شاد کرد. مریم فهمید که دلسوزی به دیگران نه تنها زندگی آنها را بهبود میبخشد بلکه زندگی خود او را نیز سرشار از عشق و خوشبختی میکند.