پاسخ قرآن
مهربانی و نیکی به دیگران همواره یکی از اصول اساسی در زندگی انسانها بوده است. در دین مبین اسلام، این موضوع بهطور ویژهای مورد تأکید قرار گرفته و آیات متعددی در قرآن کریم به آن اشاره دارد. مهربانی نهتنها بهعنوان یک رفتار اجتماعی، بلکه بهعنوان یک اصل اخلاقی و معنوی در اسلام شناخته میشود. در این مقاله، سعی داریم تا به اهمیت مهربانی و نیکی به دیگران بپردازیم و آثار آن را در زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان بررسی کنیم. در قرآن کریم، خداوند متعال به ما یادآوری میکند که نیکوکاران تنها کسانی نیستند که از مال و ثروت خود صدقه میدهند. در سوره بقره آیه 177، آمده است: "لَیْسَ الْبِرَّ أَن تَوَلُّوا وَجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهۦ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءَ وَحِينَ الْبَأْسِ. أُو۟لَـٰئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَأُو۟لَـٰئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ." این آیه به ما میآموزد که نیکوکاری تنها در انفاق مالی خلاصه نمیشود، بلکه شامل محبت، ایمان و سایر اعمال نیک نیز میگردد. مهربانی و نیکی به دیگران بهعنوان یک اصل زندگی باید در دل ما ریشه بزند. در سوره نحل آیه 90، خداوند میفرماید: "إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ." این آیه به ما دستور میدهد که به عدالت و احسان رفتار کنیم. این موضوع نشاندهنده اهمیت مهربانی در روابط انسانی است و ما را به سمت ایجاد جامعهای بهتر و انسانیتر هدایت میکند. برای تمرین مهربانی، میتوانیم کارهای کوچک و سادهای را در روزمره خود انجام دهیم. به عنوان مثال، اگر کسی با مشکلی مواجه است، میتوانیم به او کمک کنیم. همچنین، با بیمارانی که به حمایت نیاز دارند، اوقات خود را بگذرانیم و به آنها یاری رسانیم. احترام به والدین و بزرگترها نیز از نمونههای رفتارهای نیک و مهربانانه است که باید در جامعهمان نهادینه کنیم. نیکی نهتنها بر زندگی دیگران تأثیر مثبت میگذارد، بلکه بر خود ما نیز تأثیر عمیقی دارد. رسول خدا (ص) میفرمایند: "به مهربانی و محبت رفتار کنید. نیکی به دیگران نهتنها بر زندگی آنان تأثیر مثبت میگذارد، بلکه بر خود ما نیز تأثیر میگذارد." این فرمایش نشان میدهد که نیکی به دیگران، بهنوعی باعث شادمانی و آرامش درونی ما میشود و روحیه ما را تقویت میکند. در فرهنگ اسلامی، مهربانی بهعنوان یک فضیلت شناخته میشود و پیروان این دین ملزم به تمرین این فضیلت در زندگی روزمره خود هستند. مهربانی میتواند در اشکال مختلفی بروز پیدا کند. این رفتار میتواند تنها با یک لبخند و یا یک سلام گرم آغاز شود. این عمل ساده میتواند بهطور شگفتانگیزی بر روی روز فردی که با او تعامل دارید تأثیر بگذارد. درواقع، این عمل کوچک قادر است زنجیرهای از نیکی و محبت را به راه اندازد. بهعلاوه، یکی از کارهایی که میتوانیم برای ارتقاء مهربانی انجام دهیم، دعا کردن است. میتوانیم از خداوند متعال درخواست کنیم که ما را توفیق دهد تا مهربانتر باشیم و در تعاملات خود با دیگران، رفتارهایی محبتآمیز و نیکو داشته باشیم. این دعاها میتوانند بهعنوان یک منبع قوت و انرژی در تغییر رفتارهای ما مورد استفاده قرار گیرند. به عنوان یک مسلمان، ما موظفیم تا سعی کنیم در رفتار خود مروج مهربانی باشیم. این موضوع نهتنها باعث ارتقاء اخلاق فردی ما میشود، بلکه مسبب تقویت پیوندهای اجتماعی و انسانی در جامعهمان نیز خواهد شد. با تمرین روزانه مهربانی، میتوانیم به جامعهای تبدیل شویم که در آن همه افراد به احساس آرامش، امنیت و محبت برسند. در نتیجه، مهربانی یک اصل اخلاقی و رفتاری است که باید در تمام جنبههای زندگی ما جای بگیرد. این مسئله با توجه به آیات قرآن و فرمایشات رسول خدا (ص) مورد تأکید قرار گرفته و ما را به سوی ساختن جامعهای هر چه بهتر و انسانیتر دعوت میکند. با ترویج و تمرین مهربانی در زندگی روزمره، میتوانیم نقش مؤثری در بهبود روابط اجتماعی و همچنین رشد و تعالی فردی خود ایفا کنیم.
آیات مرتبط
لَيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّوا وَجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَن آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَالْكَاسِبِينَ وَالْمَسْتَفِيدِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِينَ الْبَأْسِ أُو۟لَـٰئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا ۖ وَأُو۟لَـٰئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ
نیکی آن نیست که چهرههای خود را به سمت مشرق و مغرب برگردانید؛ بلکه نیکوکار کسی است که به خدا، روز قیامت، فرشتگان، کتاب و پیامبران ایمان دارد و باوجودی که خود دوست دارد، مال را به خویشاوندان، یتیمان، مسکینان، در راه خدا نیز انفاق میکند و نماز برپا دارد و زکات میدهد و وقتی عہد کنند، به عهد خود وفا میکنند و در سختیها و بیماریها و در زمان جنگ صبر میکنند. اینها هستند که راست گفتهاند و اینها هستند پرهیزکاران.
بقره : 177
إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَىٰ ۖ وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَالْبَغْيِ ۚ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ
بیگمان، خداوند به عدالت و احسان و به خویشاوندان فرمان میدهد و از فحشا و منکر و بیداد نهی میکند. او به شما پند میدهد، باشد که متذکر شوید.
نحل : 90
داستانی دلنشین
در روزی آفتابی، علی تصمیم گرفت که مهربانی را در زندگیاش بیشتر کند. او روز خود را با لبخند زدن به کسانی که ملاقات میکرد آغاز کرد و تصمیم گرفت که هر روز یک کار خوب انجام دهد. او به یاد یادگیری از قرآن افتاد که در آن به مهربانی تأکید شده است. خدماتی که به همسایهها و دوستانش ارائه میکرد، نهتنها شادی را برای آنها به ارمغان میآورد، بلکه خودش نیز احساس رضایت و آرامش بیشتری میکرد. این سفر مهربانی به او آموخت که دنیای بهتر با اعمال کوچک آغاز میشود.