پاسخ قرآن
قرآن کریم، کتاب مقدس مسلمانان، بهعنوان یک منبع هدایت و راهنمایی، در بطن خود اصول و ارزشهایی را گنجانده است که میتواند به انسانها در ساختن زندگی بهتر کمک کند. یکی از این اصول کلیدی، توکل به خداوند و سپاسگزاری از نعمتهای اوست. این دو مفهوم، بهویژه در دنیای مدرن که افراد بیشتر در معرض طمع و حرص قرار دارند، اهمیت ویژهای پیدا میکند. در قرآن، بهویژه در سوره آل عمران آیه 14، به این موضوع اشاره میشود که: "زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَ الْبَنِينَ وَ الْقَنَاتِیرِ الْمُقَنَّطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ الْأَنْعَامِ وَ الْحَرْثِ ۚ ذَٰلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۗ وَاللَّهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَآبِ". این آیه به وضوح بیان میکند که علاقه به دنیا و تمایلات نفسانی که شامل عشق به زنان، فرزندان، و اموال است، برای انسان زیبا و خوشایند به نظر میرسد. با این حال، باید به یاد داشته باشیم که در کنار این تمایلات، آخرت و پاداشهای آن نیز وجود دارد. قرآن بر این مسئله تأکید میکند که توجه به دنیا و آخرت باید همزمان در زندگی انسان وجود داشته باشد، تا از غرق شدن در طمع و حرص باز دارد. طمع و حرص، میتواند فرد را به بیراهه ببرد و او را از مسیر حق دور کند. انسانها میتوانند با امید به پاداشهای الهی و یادآوری آخرت، از این تمایلات بیمورد فاصله بگیرند. به عنوان مثال، در زندگی روزمره، ما میتوانیم به راحتی تحت تأثیر رسانهها، تبلیغات و فشارهای اجتماعی قرار بگیریم و طمع به ثروت و زیباییهای ظاهری، ما را به سوی رفتارهای نادرست و فریبنده سوق دهد. قرآن کریم در سوره بقره آیه 188 نیز بر این نکته اشاره میکند: "وَ لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُوا فَرِيقًا مِّنْ أَمْوَالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ". در این آیه، خداوند به ما هشدار میدهد که نباید به روشهای نادرست و فریبنده به ثروت و مال اندوزی بپردازیم. بلکه باید در تعاملات مالی خود انصاف و صداقت را رعایت کنیم. این تعالیم در قرآن به ما یادآوری میکند که زندگی با نیت پاک و توکل بر خداوند، در واقع باعث آرامش روحی و قلبی میشود. بسیاری از مشکلاتی که انسانها با آنها مواجه میشوند، ناشی از طمع و حرص به دنیا است. بنابراین، اولین گام برای داشتن زندگی سالم و موفق، دوری از این تمایلات نفسانی و قرار دادن توکل بر خداوند به عنوان سرلوحه کارهای روزمره است. در فرهنگ اسلامی، توکل به خداوند به معنای اعتماد و امید به اوست. انسان باید بداند که در نهایت، تمام نعمتها از سوی خداوند است و هر آنچه که دارد، نتیجه لطف و کرم اوست. این درک به ما کمک میکند تا از طمع و حرص دور بمانیم و در عوض، بر روی نعمتهای موجود در زندگی خود تمرکز کنیم و از آنها شکرگزاری کنیم. علاوه بر این، سپاسگزاری از خداوند برای نعمتهایی که به ما عطا شده نیز قدمی دیگر در مسیر برقراری آرامش در زندگی است. سپاسگزاری باعث میشود که فرد احساس خرسندی بیشتری داشته باشد و در نتیجه، کمتری به دنبال دنیاست. در فرهنگ اسلامی، سپاسگزاری به عنوان یک فضیلت بسیار مهم تلقی میشود و با آراستن زندگی خود به این ویژگی، میتوانیم به رشد و ترقی در هر دو دنیا، دنیای مادی و معنوی برسیم. از طرف دیگر، در قرآن کریم، مفهوم زکات به عنوان ابزاری برای کاهش طمع و حرص مطرح میشود. زکات نه تنها به کاهش فقر و کمک به نیازمندان کمک میکند، بلکه نشاندهندهٔ اینکه انسان به مال خود وابسته نیست و آن را به عنوان نعمتی از طرف خداوند میبیند، نیز میباشد. در نتیجه، قرآن کریم به ما یادآوری میکند که طمع و حرص نباید جانشین توکل و سپاسگزاری شود. ما باید فضایل انسانی را در زندگی خود گسترش دهیم و از تعلیمات قرآن بهعنوان راهنمایی ارزشمند در زندگیمان استفاده کنیم. اگر به اصول قرآن عمل کنیم، میتوانیم به آرامش و سعادت دست یابیم و از طمع و حرص به دور بمانیم. در نهایت، قرآن همیشه به ما یادآور میشود که زندگی برزخی، حقیقتی است که نمیتوان آن را نادیده گرفت و باید با ترس و حب به خداوند زندگی کنیم. طمع و حرص نهتنها زندگی را تلخ میکند، بلکه به انسان آسیب میزند. بنابراین، با در نظر گرفتن این آموزهها، میتوانیم زندگیای سرشار از محبت، برکت و آرامش را تجربه کنیم.
آیات مرتبط
زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَ الْبَنِينَ وَ الْقَنَاتِیرِ الْمُقَنَّطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ الْأَنْعَامِ وَ الْحَرْثِ ۚ ذَٰلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۗ وَاللَّهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَآبِ
زیباییها برای مردم در حب شهوات از زنان و پسران و خروارها طلا و نقره و اسبهای نشاندار و دامها و کشتزارهاست. اینها متاع زندگی دنیا است، و خداوند نزد او بهترین جایگاه است.
آل عمران : 14
وَ لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُوا فَرِيقًا مِّنْ أَمْوَالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ
و اگر اموال یکدیگر را به باطل نخورید و آن را به حاکمان ندهید تا بخشی از اموال مردم را به باطل بخورید، در حالی که خودتان میدانید.
بقره : 188
داستانی دلنشین
روزگاری عادل جوانی پاکدل بود که در جستجوی رضایت خداوند بود. یک روز، در کتاب قرآن آیهای را مطالعه کرد که او را به فکر فرو برد، "فقط بر خدا توکل کن و از طمع پرهیز کن". او به یاد خواهر کوچکش افتاد که همیشه در آرزوی چیزهای جدید و زیبا بود و تصمیم گرفت تا به او توضیح دهد که چگونه شکرگزاری از نعمتها بسیار ارزشمندتر از طمع ورزی است. عادل از آن روز یاد گرفت که عشق و رضایت از آنچه دارد، بهتر از حرص و طمع برای داشتههای بیشتر است.