چطور در برابر ظلم واکنش درست نشان دهیم؟

در بسیاری از جوامع بشری، مسئله ظلم و ستم همیشه وجود داشته و هنوز هم ادامه دارد. واژهٔ ظلم به معنای ناعادلانه رفتار کردن و نادیده گرفتن حقوق دیگران است. در مقابل این عمل نادرست، نیاز است که واکنش‌های مناسب و صحیحی انجام شود. بیشتر فرهنگی که ما در آن زندگی می‌کنیم، بر پایهٔ اصول اخلاقی و انسانی بنا شده است و این اصول به وضوح در آموزه‌های الهی، به‌ویژه در قرآن کریم دیده می‌شود. دغدغهٔ انسان‌ها در برابر ظلم، نه تنها یک مسئله فرهنگی بلکه یک مسئله اجتماعی و دینی نیز به شمار می‌آید. به همین دلیل، در برابر ظلم، واکنش مناسب و صحیح می‌بایست بر اساس آموزه‌های قرآن باشد. خداوند در قرآن کریم، در سوره آل عمران آیه 135 می‌فرماید: "وَ الَّذِينَ إِذَا أَصَابَهُمْ بَغْيٌۭ هُمْ يَنتَصِرُونَ". این آیه به ما یادآوری می‌کند که باید در برابر ظلم از خود دفاع کنیم و به‌طور فعال به‌دنبال حق و عدالت باشیم. در این راستا، اسلام ما را به عدم تسامح در برابر ظلم دعوت می‌کند و می‌گوید که انسان‌ها باید از حقوق خود دفاع کنند. این دفاع می‌تواند شامل دعا، مطالبه‌ی عدالت در محافل قانونی، و حتی اقدام‌های عملی باشد. اینکه انسان‌ها باید برای حقوق خود بجنگند معنای عمیق‌تری دارد. این نه تنها شامل ادعای حقوق قانونی است، بلکه می‌تواند به اقدام‌های عملی و موثر نیز منجر شود. در دنیای مدرن امروز، ما با نهادهای مختلف حقوقی و قانونی مواجه هستیم که می‌توانند در دفاع از حقوق بشر و مقابله با ظلم نقش مهمی ایفا کنند. بنابراین، افرادی که مورد ظلم قرار می‌گیرند باید به این نهادها مراجعه کرده و با استفاده از حقوق قانونی خود، بر ظلم ایستادگی کنند. اما تنها اقدام عملی کافی نیست، چرا که صبر و تحمل نیز یکی از اصول اساسی اسلام است. در واقع، ما موظف به صبر و تحمل هستیم، چنان‌که در سوره بقره آیه 153 آمده است: "يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ". این آیه به ما یادآوری می‌کند که در برابر مشکلات و ظلم‌ها، باید صبر کنیم و از دعا و نماز برای کمک به خود استفاده کنیم. این صبر و تحمل در کنار اقدام مفید و مؤثر، کلید اصلی مقابله با ظلم است. رویکرد صحیح در برابر ظلم، نه‌تنها به اقدام علیه ظالم منتهی می‌شود، بلکه باید تلاش کرد تا در این برخورد، اصول اخلاقی و انسانی حفظ شوند. همچنین، باید توجه داشته باشیم که واکنش ما در برابر ظلم باید به دور از عصبانیت و توهین باشد و همواره در راستای حفظ احترام و شان انسانی باشد. در سوره هود آیه 112 نیز خداوند می‌فرماید: "فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ...". این آیه به پیروانش دستور می‌دهد به اصول و قواعد اخلاقی پایبند باشند. بنابراین، وقتی فردی با ظلم مواجه می‌شود، نباید خشم و کینه را در دل خود پرورش دهد، بلکه باید سعی کند تا به شکل مدبرانه و به دور از خشونت و توهین، به حقوق خود دست یابد. این در واقع به ما می‌آموزد که مبارزه با ظلم باید بر پایهٔ شناخت درست و اصولی باشد. باید بپذیریم که در دنیای کنونی، ظلم‌هایی همچون نژادپرستی، تبعیض، فساد و ستم‌های اقتصادی وجود دارند که متاسفانه برخی از افراد برای رسیدن به اهداف خود از آن‌ها بهره می‌برند. در اینجاست که رسالت ما به‌عنوان مسلمان و به‌عنوان یک انسان، دوچندان می‌شود. باید برای ایجاد تغییر در جامعه، تلاش کنیم و برای ریشه‌کن کردن ظلم، وارد عمل شویم. در نهایت، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که در برابر ظلم، هیچ‌گاه نباید از دفاع از حقوق خود و دیگران غفلت کرد. آموزه‌های اسلام، به ویژه آموزه‌های قرآن، ما را به صبر و اقدام مؤثر دعوت می‌کند و به ما یادآوری می‌کند که باید همواره در جهت حفظ حقوق شهروندان دیگر و احترام به شان انسانی آنها تلاش کنیم. فراگیری این آموزه‌ها نه تنها می‌تواند فردی مؤثر را به جامعه تحویل دهد، بلکه می‌تواند در تغییرات کلان اجتماعی و فرهنگی نیز نقش مهمی ایفا کند. در واقع، با آگاهی و عمل به این آموزه‌ها، می‌توانیم به‌طور واقعی در برابر ظلم ایستادگی کرده و در راستای ایجاد جهانی عادلانه‌تر و انسانی‌تر قدم برداریم.