پاسخ قرآن
بیعدالتی یکی از چالشهای اجتماعی و انسانی است که هر فردی ممکن است در زندگیاش با آن مواجه شود. این موضوع از دیرباز تا به امروز ذهن بشر را به خود مشغول کرده است و بررسی و تحلیل آن در متون دینی، فلسفی و اجتماعی اهمیت ویژهای دارد. بیعدالتی به صورتهای مختلفی مانند نابرابری اقتصادی، تبعیض نژادی، نابرابری جنسیتی و سایر اشکال بروز میکند و اثرات منفی عمیقی بر روی جامعه و زندگی فردی افراد دارد. در واقع، بیعدالتی نه تنها بر روح و روان انسانها بلکه بر ساختار اجتماعی نیز تأثیر میگذارد و میتواند به تنشهای اجتماعی، نارضایتی عمومی و در نهایت به بحرانهای بزرگتری منجر شود. در قرآن، بر اهمیت صبر در برابر ناملایمات و بیعدالتیها تأکید شده است. بهخصوص در سوره بقره آیه 153، خداوند به مؤمنان میفرماید: 'یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَوةِ'. این آیه، توصیهای است برای کسانی که با بیعدالتیها و چالشهای زندگی مواجه میشوند، به آنها یادآوری میکند که صبر و نماز وسایل یاری جستن از خداوند هستند. این به ما یادآوری میکند که در مواجهه با بیعدالتی، ابتدا باید اقدام کنیم که در برابر آن تسلیم نشویم و به خدا توکل کنیم. به عبارت دیگر، در شرایط دشوار، انسان باید قدرت درون خود را شناسایی کند و با توکل بر خداوند و در پیش گرفتن روشهای منطقی و عادلانه، به مقابله با مشکلات بپردازد. علاوه بر صبر، قرآن، اخلاص و ایمان به قضا و قدر را نیز مهم دانسته و به مؤمنان توصیه کرده که در شرایط دشوار از دعا و طلب یاری بخواهند. در سوره آل عمران آیه 139، خداوند میفرماید: 'و لا تحزنوا و أنتم الأعلون إن كنتم مؤمنين'. این آیه نشان میدهد که مؤمنان باید در مواجهه با ناملایمات، دچار ناامیدی نشوند و همواره به ایمان و بلندمرتبه بودن خویش اطمینان داشته باشند. به همین دلیل، ایمان نقش بسیار مهمی در ایجاد روحیه مثبت و امیدواری در دل انسانها دارد، بهخصوص در مواقعی که بیعدالتی ممکن است نگرانکننده به نظر برسد. یک راه دیگر برای کنار آمدن با بیعدالتی، برقراری انصاف در میان خود و دیگران است. این موضوع در سوره نسا آیه 135 بازتاب مییابد، جایی که خداوند مردم را به برقرار کردن عدل و انصاف حتی در برابر دشمنانشان دعوت میکند: 'یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامینَ بِالْقِسْطِ'. به این ترتیب، وقتی انسان خود را به عدالت ملزم سازد، میتواند دیگران را نیز به عمل به نفس دعوت کرده و با ترویج عدل، در جهت رفع بیعدالتیها گام بردارد. برقراری انصاف نه تنها برای جامعه مفید است، بلکه بخشی از مسئولیت دینی و اخلاقی هر فرد نیز به شمار میآید. علاوه بر این، در سوره مائده آیه 8 نقل شده است که 'و كونوا قوامين لله شهداء بالقسط' به معنی این است که انسانها باید عدالت را در همه جا رعایت کنند و گواهی به حقایق دهند، حتی اگر به زیان خویشتن باشد. این آیه به انسانها یادآوری میکند که در شرایط مختلف باید صداقت و عدالت را رعایت کنند و اجازه ندهند که ترس از عواقب اشتباهات یا مشکلات باعث عدم اجرای عدالت شود. این مهم به موجب تعلیمات اسلامی میتواند تأثیر عمدهای در ایجاد یک جامعه با ثبات و سالم داشته باشد. بنابراین، نقش دعا و عملکرد خیر در مقابله با ناملایمات و بیعدالتی را نمیتوان نادیده گرفت. ترویج فرهنگ صبر و عدل در جامعه یکی از راههای مؤثر برای جلوگیری از تلاطمات اجتماعی و تقویت بنیانهای اخلاقی و اجتماعی است. آموزش و ترویج معانی والای صبر و انصاف در خانوادهها، مدارس و نهادهای اجتماعی میتواند زمینهساز ایجاد یک جامعه عادلانه و متحد باشد. به عبارتی دیگر، اگر افراد در جامعه همواره پشتیبان یکدیگر باشند و به اصول اخلاقی و دینی پایبند باشند، میتوانند تمامی چالشهایی که در کادر بیعدالتی شکل میگیرد را از میان بردارند. در نهایت، میتوان گفت که بیعدالتی یکی از مسائلی است که به شکلهای مختلف جوامع انسانی را تحت تأثیر قرار میدهد و ضروری است که از طریق آگاهی، صبر و پیروی از اصول اخلاقی و انسانی در حل این مشکل تلاش کنیم. به این ترتیب، با همفکری و همکاری در راستای ترویج فرهنگ عدالت و انصاف، میتوانیم هر گونه بیعدالتی را به حداقل برسانیم و به یک جامعه سالمتر دست یابیم. در این راستا، همه ما باید نقش خود را در ایجاد یک تغییر مثبت در جامعه بشناسیم و به عمل بگذاریم.
آیات مرتبط
يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ
ای کسانی که ایمان آوردهاید، از صبر و نماز یاری جویید؛ قطعاً خدا با صابران است.
بقره : 153
وَلَا تَهِنُوا فِي ابْتِغَاءِ الْقَوْمِ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ
و در جستجوی این قوم، وهن نداشته باشید اگر ایمان دارید.
آل عمران : 139
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ ۖ وَإِن تَكُنُوا ۚ أَوْ أَحَدٌ فَالْقِسْطَ. أَوْ أَحَدٌ ۖ
ای کسانی که ایمان آوردهاید، برقرارکنندگان عدالت باشید و برای خدا شهادت دهید، حتی اگر به زیان خودتان باشد.
نساء : 135
داستانی دلنشین
روزی، فردی به نام یاسر در برهوتی از بیعدالتی زندگی میکرد. او بسیار ناراحت و ناامید بود. روزی یکی از دوستانش به او گفت: "یاسر، به یاد داشته باش که باید صبر کنی و دعا کنی. اگر صبر کنی، خداوند به تو یاری خواهد رساند." یاسر با خود فکر کرد و متوجه شد که ناامیدی چیزی جز خستگی روح نیست. پس تصمیم گرفت به دعا و انجام کارهای خوب روی آورد و با اعتقاد به اینکه روزی نو در پیش است، به زندگی روزمرهاش ادامه داد.