پاسخ قرآن
یکی از چالشهای بزرگ زندگی ما این است که چگونه با افرادی که به ما آسیب زدهاند، کنار بیاییم. این موضوع به ویژه در جوامع امروزی که روابط انسانی تحت تأثیر فشارهای اجتماعی و اقتصادی قرار دارد، اهمیت بیشتری پیدا میکند. در دنیای امروز، گاهی ممکن است از سوی دیگران به دلایل مختلفی نظیر سوء تفاهم، نگرشهای متفاوت یا حتی مشکلات شخصی به ستم دچار شویم. اما پرسش این است که چگونه میتوانیم با این آسیبها مواجه شویم و همچنان در راه رشد و ترقی قدم برداریم؟ پاسخهای فراوانی در منابع دینی از جمله قرآن کریم به این پرسش وجود دارد که میتواند راهنمای ما در این زمینه باشد. قرآن کریم، کتاب آسمانی مسلمانان، پر از آیات و آموزههایی است که ما را به تسامح و بخشش دعوت میکند. در سوره نور، آیه 22، خداوند به مؤمنان توصیه میفرماید: "و نباید عذابی که نسبت به برادران شماست را فراموش کنید و اگر کسی از شما مورد آزار و اذیت قرار گرفته، باید از او گذشت کنید". این آیه بهوضوح نشان میدهد که خداوند انتظار دارد که ما با همدیگر با مهربانی رفتار کنیم و از تلافی و انتقام پرهیز کنیم. چنین آثاری نه تنها در روابط خانوادگی بلکه در روابط اجتماعی نیز تأثیر قابل توجهی دارد. متاسفانه، بسیاری از ما در لحظات عصبانیت دست به عملهایی میزنیم که ممکن است به روابط ما لطمه بزند. همچنین در سوره آل عمران، آیه 134 خداوند میفرماید: "و افرادی که در سختیها و مشکلات صبر پیشه میکنند و از بدیها دریغ نمیورزند، از دنیاست و در نزد خداوند از مقام بلندی برخوردارند". این آیه ما را به صبر و تحمل دعوت میکند، زیرا تحمل سختیها و کنار آمدن با آدمهای بدخواه، نشاندهنده قدرت و صفای روح است. بنابراین، هرگاه با آسیبی از جانب دیگران روبرو شدیم، باید سعی کنیم با آرامش و شکیبایی با آن مواجه شویم. تحمل سختیها و رفتار با افرادی که به ما آسیب زدهاند، نیازمند درک عمیقتری از خود و دیگر انسانهاست. اما بیایید یک مثال از زندگی روزمره را بررسی کنیم. فرض کنید که در محل کار، یکی از همکاران شما به دلیل یک سوء تفاهم به شما بیاحترامی میکند. در این موقعیت، به جای اینکه بخواهید جواب او را بدهید یا انتقام بگیرید، میتوانید آرامش خود را حفظ کنید و به او با احترام پاسخ دهید. شاید بعداً بتوانید با او به صورت غیرمستقیم از موضوع سوء تفاهم صحبت کنید تا به روشن شدن وضعیت کمک کنید. این رفتار نه تنها به شما بلکه به دیگران نیز آموزش میدهد که چگونه میتوانند با احترام و ادب با یکدیگر برخورد کنند. در واقع، هدف نهایی ما در مواجهه با دیگران، ایجاد یک جامعه محکم و متعادل است که در آن انسانها به یکدیگر احترام میگذارند و از کمک به یکدیگر دریغ نمیکنند. محبت و مهربانی اولین قدم در این راستا است. اگر هر کدام از ما به اندازه کافی صبر و شکیبایی در خود داشته باشیم، میتوانیم به یک دیگر کمک کنیم و یک جامعه سالمتر و شادابتر بسازیم. اجتناب از انتقام و تبدیل آن به بخشش، نیاز به قدرت روحی و عاطفی دارد، چیزی که در قرآن بارها به آن اشاره شده است. اما باید همچنین به این نکته توجه کنیم که معذرتخواهی و نپذیرفتن رفتارهای بد دیگران نباید به معنای پذیرش بیاحترامی و ظلم باشد. بلکه باید درک کرد که چه زمان لازم است که از حقوق خود دفاع کرده و چه زمانی از رفتارهای دیگران صرف نظر کنیم. تأثیرات منفی خشونتها و پاسخهای ناایمن به بیاحترامیها میتواند در بلندمدت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، بیایید با یکدیگر کار کنیم تا فرهنگ تسامح و محبت را در جامعهمان گسترش دهیم. به همین دلیل از جامعه و خانوادهمان شروع کنیم. برای مثال، میتوانیم در محیطهای آموزشی و خانوادگی به کودکان آموزش بدهیم که چگونه مشکلات را با آرامش حل کنند و از رفتارهای تلافیجویانه پرهیز کنند. به یاد داشته باشید که برقراری روابط سالم و انسانی با دیگران نه تنها به ما در ایجاد زندگی شادتر کمک میکند، بلکه به دیگران نیز یاد میدهد که چگونه باید با یکدیگر رفتار کنند. این رفتار در نهایت منجر به تشکیل یک جامعه سالم و مثبت میشود. در نهایت، اینگونه رفتارها ما را به انسانی شریفتر و راسختر تبدیل میکند و در پی آن، روح و قلب ما آرامش پیدا میکند. به همین دلیل همواره باید به دنبال آن باشیم که با اندیشهای مثبت و قلبی مهربان به زندگی ادامه دهیم و نسبت به یکدیگر با بخشش و محبت رفتار کنیم.
آیات مرتبط
وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا أَلَا تُحِبُّونَ أَن يَغْفِرَ اللّهُ لَكُمْ ۗ وَاللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
و باید ببخشند و عفو کنند؛ آیا دوست ندارید که خدا شما را ببخشد؟ و خداوند آمرزنده و مهربان است.
نور : 22
وَالَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي السَّرَّاء وَالضَّرَّاء وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ
و کسانی که در خوشی و ناخوشی انفاق میکنند و خشم خود را فرو میخورند و از مردم میگذرانند، و خدا نیکوکاران را دوست دارد.
آل عمران : 134
داستانی دلنشین
روزی زنی در بازار با دوستش نشسته بود و صحبت میکرد. او از بدیهایی که از دیگران دیده بود، شکایت کرد. دوستش با آرامش به او گفت: "به یاد داشته باش، انسانها ممکن است اشتباه کنند، اما ما باید یاد بگیریم که از آیات قرآن پیروی کنیم و به بخشش روی آوریم. خداوند همیشه ما را میبیند و عفو از بهترین چیزهاست". آن زن با تفکر در کلمات دوستش، تصمیم گرفت که به رنجشها پایان دهد و بیشتر بر محبت و مهربانی تمرکز کند.