پاسخ قرآن
بخش اول: مقدمه در قرآن کریم، رفتار با انسانهای ناسپاس به شکلهای مختلفی مورد توجه قرار گرفته است. خداوند در سوره ابراهیم آیه 7 میفرماید: "وَإِذْ أَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِن شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَإِن كَفَرْتُمْ إنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ". این آیه از جمله آیات مهمی است که به ما گوشزد میکند شکرگزاری از نعمتها و رحمتهای الهی باعث افزایش آنها میشود، در حالی که ناسپاسی و کفران نعمتها، میتواند عذاب را به دنبال داشته باشد. در این مقاله به بررسی مفهوم شکر و ناسپاسی در قرآن و نیز نحوه رفتار با انسانهای ناسپاس خواهیم پرداخت. بخش دوم: مفهوم شکر و ناسپاسی در قرآن شکر در لغت به معنای قدردانی و ابراز حسن نیت نسبت به شخصی است که لطفی به ما کرده یا نعمتی به ما داده است. در قرآن، شکرگزاری به عنوان یک عمل پسندیده و واجب مطرح شده است. آیات متعددی در قرآن به این موضوع پرداخته است و تنها به تعداد انگشتشماری از آنها اکتفا نمیشود. به عنوان مثال، در سوره لقمان آیه 14 آمده است: "وَوَصَّيْنَا الإِنسَانَ بِوَالِدَيْهِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ". در این آیه، خداوند شکرگزاری از والدین را با شکرگزاری از خود در یک سطح قرار داده و اهمیت این دو را به ما یادآور میشود. اما در مقابل، کفران نعمت نیز در قرآن به شدت نکوهش شده است. خداوند در سوره نحل آیه 112 میفرماید: "وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَرْيَةً كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِن كُلِّ مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ". در این آیه، خداوند به صورت مثالی نشان میدهد که چگونه یک سرزمین که در رفاه و آرامش به سر میبرد، با ناسپاسی میتواند از نعمتهای الهی محروم شود. بخش سوم: رفتار با ناسپاسها رفتار با انسانهای ناسپاس نیازمند هوشیاری و درک عمیق از شرایط است. در مواجهه با افرادی که باوجود داشتن نعمتها، محبت و زحمات دیگران را نادیده میگیرند، باید صبر و تحمل را در پیش گرفت. این مهم، به ویژه برای کسانی که در موقعیتهای رهبری، مدیریت یا حتی در رابطههای خویشاوندی یا دوستی قرار دارند، اساسیتر است. کارهای مناسب در این زمینه میتواند شامل یادآوری مثبت باشد. به عنوان مثال، ما باید به انسانهای ناسپاس یادآوری کنیم که شکرگزاری از نعمتها، راهی برای افزایش آنهاست. شاید با یک لحن ملایم و محترمانه، بتوانیم به آنها بفهمانیم که رفتار شکرگزاری نه تنها به سود آنها بلکه به سود جامعه نیز خواهد بود. بخش چهارم: الگوی عملی از زندگی پیامبر اکرم (ص) در زندگی پیامبر اکرم (ص)، شاهدیم که آن حضرت چگونه با انسانهای ناسپاس رفتار میکردند. ایشان در مواقعی که با ناسپاسی مواجه میشدند، عموماً با صبوری و مهربانی پاسخ میدادند و هرگز به تلافی بدی با بدی نمیپرداختند. رفتار نیکوی آن حضرت با همه انسانها، حتی با دشمنان، نمونهای شایسته از شیوه رفتار با هر فرد ناسپاس است. از جمله مثالهای مهمی که میتوان به آنها اشاره کرد، حوادثی است که نشان میدهد حضرت محمد (ص) عذر خواهی را به جای تلافی بدی به کار میبردند و این رفتار مناسب به تدریج در جامعه تأثیرگذار بوده است. با این رفتارش، ایشان توانستند بسیاری از انسانها را به سمت شکرگزاری و محبت سوق دهند. بخش پنجم: نتیجهگیری در نهایت، باید بپذیریم که ریشهدار کردن رفتارهای مثبت در روابط انسانی میتواند منجر به مدارا و ابراز محبت واقع شود و در نهایت برطرفکننده مشکلات باشد. در مواجهه با افراد ناسپاس، بیتوجهی به احساسات منفی و تمرکز بر رفتار خوب خودمان، میتواند به ایجاد تحول و رونق در روابط اجتماعی کمک کند. از این رو، بیایید تلاش کنیم به جای سرزنش و انتقاد از ناسپاسان، انرژی خود را بر روی مثبتاندیشی و محبت بگذاریم. خداوند در قرآن به ما راهنمایی کرده و با شکرگزاری و دعا از او، میتوانیم به بهبود وضعیت خود و اطرافیانمان کمک کنیم. در این راه، صداقت و محبت را فراموش نکنیم و به یاد داشته باشیم که هر چقدر بیشتر به شکرگزاری و رفتار نیکو بپردازیم، نعمتهای الهی بیشتری در زندگیمان خواهیم داشت.
آیات مرتبط
وَإِذْ أَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِن شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَإِن كَفَرْتُمْ إنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ
و هنگامی که پروردگارتان اعلام کرد: اگر شکرگزاری کنید، قطعاً نعمت شما را خواهم افزود؛ و اگر کفر ورزید، بیشک عذابی سخت خواهم داشت.
ابراهیم : 7
داستانی دلنشین
یکی بود یکی نبود. در یک قبیله، مردی بود که همیشه از نعمتهای خداوند نارضایتی میکرد. روزی شیخ قبیله نزد او رفت و گفت: "برادرم، شکرگزاری نعمتها باعث افزایش آنهاست." مرد گفت: "چرا باید شکرگذار باشم؟" شیخ در جواب گفت: "اگر روزی برکت نباشد، آیا باز هم سوال میکنی؟" مرد بخود آمد و به فکر فرو رفت. بعد از مدتی، او شروع به شکرگزاری کرد و نعمتهایش به قدری زیاد شدند که دیگر از هیچچیز ناراضی نبود.