پاسخ قرآن
در قرآن کریم، مفهوم نظارت بر نگاه و چشمپوشی از نگاههای غیرمجاز به شیوهای دقیق و روشن بیان شده است. این مسئله نه تنها از لحاظ دینی، بلکه از نظر روانشناسی و اجتماعی نیز اهمیت دارد. در سوره نور، آیه 30، خداوند متعال خطاب به مؤمنان میفرماید: 'به مؤمنان بگو چشمهای خود را از دیدن نامحرمان بپوشند و عفاف خود را حفظ کنند.' این همانند یک هشدار است که نشان از اهمیت چشمپوشی بر نگاههای ناپسند دارد. در ادامه، در آیه 31 همین سوره، بر لزوم حفظ حجاب و پوشش مناسب برای زنان تأکید شده است. در این آیه، به زنان مؤمن دستور داده شده که جز همسران و خویشان خود به دیگران نگاه نکنند. این دو آیه به خوبی نشاندهنده اهمیت مراقبت از نگاه و عفت در جامعه اسلامی هستند. نکته مهمی که از این آیات برداشت میشود، این است که نگاه کردن به نامحرم تنها یک عمل فیزیکی نیست، بلکه تأثیرات عمیق روحی و روانی دارد. نگاه کردن به افراد نااهل میتواند فرد را به سوی فکرهای ناپسند و گناه هدایت کند و بدین ترتیب روح و روان انسان را آلوده سازد. درواقع، قرآن کریم با بیان این آیات، به ما میآموزد که نگاه یک ابزار قوی است که میتواند انسان را به سمت کمال و یا به سمت فساد هدایت کند. مراقبت از نگاه، علاوه بر اینکه یک وظیفه دینی است، همچنین در ایجاد یک جامعه سالم و پاک نقش مهمی دارد. در دنیایی که ما در آن زندگی میکنیم، رسانهها و فضای مجازی به گونهای هستند که به راحتی میتوانند ما را در معرض نگاههای غیرمجاز قرار دهند. برای مثال، با دیدن تصاویری که در رسانههای اجتماعی منتشر میشود، به راحتی میتوانیم از نظارت بر نگاه خود غفلت کنیم. بدین ترتیب، لازم است که ما آگاهانه به دنبال محتوای سالم باشیم و از معرض خطرات بصری که میتواند بر روی روح و روان ما تأثیر منفی بگذارد، دوری کنیم. ما برای مراقبت از نگاه خود، باید تلاش کنیم که خود را با محیطی مناسب احاطه کنیم. چگونگی زندگی روزمره و انتخاب مکانها و حالات اجتماعی میتواند به ما کمک کند تا از نگاههای غیرمجاز دور شویم. این به معنای انتخاب دوستان مناسب، حضور در فضاهای معنوی و پرهیز از مکانهایی است که ممکن است ما را به گناه و نگاههای ناپسند نزدیک کند. همچنین، خانوادهها میتوانند با آموزش بموقع و مناسب، فرزندان خود را در این زمینه آگاه سازند و زمینهای را فراهم کنند که آنها بتوانند در مسیری صحیح حرکت کنند. در مجموع، قرآن کریم با بیان اصولی در زمینه اخلاقی، ما را به سوی عفت و پاکی هدایت میکند. تقوی و پرهیزگاری، جزو ویژگیهای بارز مؤمنان است و مراقبت از نگاه، یکی از مهمترین مصادیق این تقوی به شمار میرود. ما باید توجه ویژهای به نگاههای خود داشته باشیم و تاکید کنیم که بین نگاه مجاز و غیرمجاز تفاوت وجود دارد. این نگاه میتواند در مسیر کمال انسانی فرد و جامعه اثرگذار باشد. با ایمان به اصول اسلامی و اطمینان به خداوند، میتوانیم در مسیر صحیح قرار بگیریم و از آسیبهای ناشی از نگاههای غیرمجاز دوری کنیم. در حقیقت، مراقبت از نگاه نه تنها یک امر دینی است، بلکه جزئی از سلوک معنوی و رشد شخصیتی است که در جامعه اسلامی به شدت توصیه شده است و میتواند به تحقق سلامتی روانی و اجتماعی کمک شایانی کند. در نهایت، ما به عنوان مسلمانان باید به این مسأله توجه کنیم که مراقبت از نگاه یکی از اصول اولیه در زندگی اسلامی است. اهمیت این موضوع به حدی است که میتواند بر کیفیت زندگی ما تأثیر بگذارد و ما را به سوی موفقیت و کمال انسانی هدایت کند. بنابراین، بیایید در زندگی روزمرهمان همواره به این مهم توجه داشته باشیم و با نگاه خود به خداوند نزدیکتر شویم.
آیات مرتبط
قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ۚ ذَٰلِكَ أَزْكَىٰ لَهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌۭ بِمَا يَصْنَعُونَ
بگو مؤمنان چشمهای خود را (از نگاه به زنان بیگانه) فرو گیرند و دامن خود را (از زنا) حفظ کنند؛ که این برای آنها پاکتر است. خداوند از آنچه انجام میدهید آگاه است.
نور : 30
وَقُل لِّلمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا ۖ وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ ۖ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوِ الإِخْوَانِ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنَاتِ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنَاتِ أَخَوَاتِهِنَّ ۚ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُنَّ بِذَٰلِكَ ۗ وَمَن يَفْعَلْ ذَٰلِكَ فَقَدْ خَانَ نَفْسَهُ ۚ وَمَن يَتُبْ إِلَى اللَّهِ فَقَدْ هَدَىٰ نَفْسَهُ وَأَصَابَتْهُ طَلِيبَةٌ خَيْرًا
و به زنان مؤمنه بگو چشمهای خود را (از نگاه به مردان بیگانه) فرو گیرند و دامن خود را حفظ کنند و زینتهای خود را جز آنچه نمایان است، ظاهر نکنند و باید روسریهای خود را بر سینههای خود بیفکنند. و زینتهای خود را جز برای شوهران و پدران و پدر شوهران و پسران و پسر شوهران و برادران و پسران برادرانشان و دختران خواهرانشان نمایان نکنند.
نور : 31
داستانی دلنشین
روزی جوانی به نام سروش تصمیم گرفت در مورد کنترل نگاه خود تمرکز کند. او شروع کرد به خواندن آیات قرآن و متوجه شد که پرهیز از نگاههای ناپسند یک عمل مقدس است. به همین خاطر، سروش تصمیم گرفت در مکانهایی که تصویرهای نامناسب وجود دارد، شرکت نکند و همچنین در رسانههایی که محتوای غیرمناسب عرضه میکنند، وقت خود را صرف نکند. او روز به روز احساس آرامش بیشتری میکند و به خانواده و اطرافیانش نیز محبت بیشتری نشان میدهد.