پاسخ قرآن
در قرآن کریم، تعادل در زندگی و بین امور دنیوی و آخرتی به وضوح مطرح شده است. انسانها بهعنوان موجوداتی اجتماعی و هدفمند، در زندگی خود نیازمند انسجام و هماهنگی بین دو حوزه دنیوی و آخرتی هستند. این دو بعد از زندگی، هر یک نقش حیاتی و مؤثری دارند و قرآن با تدابیری شگرف، مسیر صحیح را برای مردمان روشن کرده است. در این مقاله، به بررسی مفاهیم و آموزههای قرآنی در زمینه تعادل زندگی، توجه به دنیوی و آخرت و نقش این تعادل در زندگی انسانها میپردازیم. یک نکته کلیدی که در قرآن کریم قابل مشاهده است، این است که انسان باید در پی تأمین زندگی دنیوی خود باشد، اما در عین حال نباید از یادآوری خدا و آخرت غافل شود. در سوره جمعه آیه 10، به اهمیت این نکته اشاره شده است که: "و چون نماز به پایان رسید، پراکنده شوید در زمین و از فضل خدا طلب کنید و خدا را یاد کنید." این آموزه تأکید میکند که پس از انجام عبادات و انجام وظایف مذهبی، باید به مسائل دنیوی و کسب روزی حلال پرداخت. در این آیه، فعالیتها و تلاشهای دنیوی بلافاصله پس از انجام عبادت تشویق شده است. این بدان معناست که دین و دنیای میتواند بهگونهای در کنار هم قرار گیرد که هیچ یک دیگری را تحت تأثیر منفی قرار ندهد. بسیاری از انسانها به اشتباه فکر میکنند که اگر به مسائل دنیوی بپردازند، باید از عبادت و یاد خداوند غفلت کنند. اما قرآن کریم به روشنی میگوید که نباید از یاد خداوند و دنیوی غافل بود. این تعادل، به نوعی به آن اشاره دارد که باید در زندگی روزمره، همواره به یاد خدا باشیم و در عین حال برای تأمین نیازهای مالی و دنیوی خود تلاش کنیم. در سوره نزعات آیه 46 نیز آمده است: "وللآخرة خیرٌ و أبقى". این آیه نشاندهنده این است که آخرت بهتر و پایدارتر است و باید حیات دنیوی را در سایه تذکری از آخرت تنظم کرد. اینجا قرآن اشاره میکند که اگرچه زندگی دنیوی مهم است و توجه به آن ضروری است، اما برتری و بقاء در آخرت قرار دارد. یادآوری این موضوع میتواند باعث ایجاد انگیزه در فرد برای زندگی بهتر و معنادارتر شود. انسان باید همواره به یاد داشته باشد که زندگی دنیوی به خودی خود پایدار نیست و عبرتی از گذشتگان برای او یادآور میشود. همچنین در سوره هود آیه 15 آمده است: "اَلَّذِينَ يُرِيدُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا أُو۟لَـٰئِكَ صَانِعُونَ الَّذِينَ الْحَيَاةَ الْأَخِرَةِ". این آیه به وضوح نشان میدهد که افرادی که تنها به دنیا و زینت آن توجه دارند و آخرت را فراموش میکنند، در حقیقت برترین زندگی را از دست میدهند. این حقیقت به ما یادآوری میکند که هر انسان باید توجه داشته باشد و تعادلی بین دنیای مادی و معنوی برقرار کند. قرآن کریم به گونهای طراحی شده است که پیروان خود را به یک نوع زندگی متعادل تشویق میکند. پیامبر اسلام نیز در سیره خود نشان داد که چگونه میتوان در عین حال به خدا خدمت کرد و زندگی دنیوی را نیز بهخوبی اداره کرد. این تعادل نیازمند تلاش، انسجام و روشنبینی است. قرآن به ما میآموزد که در پی زندگی دنیوی خود بدون غفلت از یاد خدا و آخرت باشیم. در حقیقت، بهترین راه برای داشتن تعادل در زندگی این است که شیوه زیستن خود را به گونهای ترتیب دهیم که توجه به عبادات و پیگیری معاش را توأمان داشته باشیم. با نگاهی به زندگی انسانها در جوامع معاصر، میتوان مشاهده کرد که بسیاری در تلاش برای تأمین نیازهای مادی خود هستند و در این میان، به یاد معایب و مشکلات زندگی روحانی خود نمیافتند. اما قرآن کریم نهتنها اهمیت دنیوی را گوشزد میکند بلکه بر اهمیت عبادت و یاد خدا نیز تأکید دارد. با ایجاد تعادل مناسب، انسان میتواند به اهداف معنوی خویش نیز دست یابد. در نهایت، میتوان گفت که قرآن کریم مفاهیم مؤثری برای ایجاد تعادل در زندگی بشر ارائه میدهد. با پرسش از خود، بررسی روشهای عملی برای ایجاد چنین تعادلی، فرد میتواند به یک زندگی معنادار، خوشحال و پرثمر دست یابد. انسان در هر دو بعد زندگی، یعنی دنیوی و آخرتی، باید توجه کرده و از آموزههای قرآنی بهرهمند شود. با گنجاندن همزمان زندگی معنوی و دنیوی، میتوان به رشد و پیشرفت بیشتری دست یافت و در نهایت به سعادت دنیا و آخرت نائل شد.
آیات مرتبط
فَإِذَا قُضِيَتِ الصَّلَاةُ فَانتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَّعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
پس هنگامی که نماز پایان یافت، در زمین پراکنده شوید و از فضل خدا طلب کنید و خدا را بسیار یاد کنید، شاید رستگار شوید.
جمعه : 10
وَأَمَّا الْآخِرَةُ فَهِيَ خَيْرٌ وَأَبْقَىٰ
و اما آخرت بهتر و پایدارتر است.
نازعات : 46
الَّذِينَ يُرِيدُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا أُو۟لَـٰئِكَ صَانِعُونَ
کسانی که زندگی دنیا و زینت آن را میخواهند، آنان در آخرت سهمی ندارند.
هود : 15
داستانی دلنشین
یکی از روزها، مهدی نشسته بود و به زندگیاش فکر میکرد. او میدانست که باید بین کار و عبادات تعادل برقرار کند. از همین رو هر روز بعد از نماز، زمانی را برای خستگیزدایی و یاد خدا اختصاص میداد. به زودی احساس کرد که زندگیاش سرشار از برکت و معنویت شده است. مهدی متوجه شد که تعادل در عبادت و امور دنیوی چگونه میتواند شادی و آرامش را به ارمغان بیاورد.