پاسخ قرآن
مقدمه احساسات انسانی جزء جدایی ناپذیر زندگی بشر محسوب میشوند. این احساسات، شامل عشق و محبت، نفرت و کینه، شادی و غم و... همواره در زندگی روزمره انسانها نقش بسزایی ایفا میکنند. در میان ادیان و مکاتب مختلف، قرآن کریم به صورت خاصی به بررسی این احساسات پرداخته و در آیات مختلف به ابعاد مختلف آنها اشاره کرده است. این مقاله تلاش دارد تا به بررسی نحوه بررسی احساسات انسانی به ویژه نفرت و کینه در قرآن کریم و جایگاه آنها نسبت به مفاهیم مثبتتر مانند محبت و بخشش بپردازد. احساسات انسانی در قرآن قرآن کریم به عنوان کتاب آسمانی، به تمامی جوانب زندگی انسانی توجه کرده و احساسات را نیز در زمره مسائلی قرار داده است که باید در مورد آنها تفکر و تأمل شود. احساساتی مانند نفرت و کینه، به عنوان واکنشهای طبیعی انسان در برابر آسیبها و بیعدالتیها در زندگی رو به رو میشوند. با این حال، قرآن بر این نکته تأکید دارد که این احساسات نباید به چرخهای از بدبینی و خشونت منجر شود و راههای مثبتتری برای واکنش به شرایط دشوار وجود دارد. نفرت و کینه در قرآن در آیات قرآن، بسیاری از مواردی که موجب نفرت و کینه میشود، به تصویر کشیده شده است. قرآن تأکید دارد که دل انسان ممکن است تحت تأثیر عوامل مختلف از جمله ظلم، جفای دیگران و یا بحرانهای اجتماعی کینهورز شود. اما در عین حال، خداوند متعال به انسانها این نکته را یادآوری میکند که نباید در دام نفرت و کینه گرفتار شوند. سوره آل عمران، آیه 134، نمایانگر این واقعیت است که انسانی که در برابر زخمها و آسیبها حوصلگی و رحمتی را از خود نشان میدهد، در برابر خداوند محبوب است. خداوند در آیه مذکور میفرماید: "وَ الَّذِينَ أَنفَقُوا فِي السَّرَّاء وَ الضَّرَّاء وَ الْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَ الْعَافِينَ عَن النَّاسِ ۗ وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ." این آیه بیانگر انسانی است که در شرایط دشوار و فشارهای اجتماعی و اقتصادی ثابتقدم و صبور است. این نوع رفتار موجب میشود که انسان به درک عمیقتر از خود و دیگران برسد و در نهایت به سوی محبت و رحمت هدایت شود. بخشش در قرآن بخشش یکی از مفاهیم کلیدی در قرآن کریم است که به زندگی اجتماعی و انسانی معنای جدیدی میبخشد. در واقع، قرآن به ما یادآوری میکند که به عنوان انسانهای عقلی و عاطفی، باید در برابر نفرت و کینه، راه بخشش و فراموشی را برگزینیم. در سوره مائده، آیه 13، خداوند به ما دستور میدهد: "وَلَا تَجْعَلُوا أَيْدِيَكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ بِأَيْدِيكُمْ." این عبارت به معنای آن است که ما نباید در پی نفرت و خشونت خود را در معرض خطر قرار دهیم و بلکه باید به زندگی خود و دیگران با محبت و دوستی نگاه کنیم. بخشش نه تنها وظیفهای دینی به شمار میآید، بلکه به عنوان یک ضرورت انسانی و اجتماعی شناخته میشود. انسانها زمانی که در چارچوب محبت و همدلی رفتار کنند، میتوانند با یکدیگر ارتباطات مثبتتری برقرار کنند و زندگی شادتری را تجربه نمایند. همچنین این احساسات مثبت میتواند به عنوان یک عامل محرک برای رشد و توسعه اجتماعی و انسانی عمل کند. نتیجهگیری در نهایت، میتوان نتیجه گرفت که قرآن کریم به خوبی میداند که نفرت و کینه جزء احساسات طبیعی انسان است. اما تأکید اصلی در آیات قرآن بر بخشش، محبت و رحمت است. آنچه که نسخهای از زندگی سالم و مثبت تلقی میشود، نه ماندن در احساس ناامیدی و تلخی بلکه راهی به سوی عفو و فراموشی است. هرچند نفرت قابل درک است، اما گذشت و بخشش آن را به فضیلت تبدیل میکند. بنابراین، اگر انسان تصمیم بگیرد که به رحمت و محبت بازگردد، میتواند نفرت را قابل بخشش سازد و زندگی جدیدی را آغاز کند. در واقع، انتخاب بین نفرت و بخشش، انتخاب بین زندگی و مرگ روحی است. در این راستا، قرآن به ما راهنمایی میکند تا در عصر زندگی پرتنش و چالشها، درک صحیحی از احساسات خود داشته باشیم و در مسیر محبت و رحمت گام برداریم.
آیات مرتبط
وَالَّذِينَ أَنفَقُوا فِي السَّرَّاء وَالضَّرَّاء وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَن النَّاسِ ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ.
و آنها که در خوشی و ناراحتی انفاق میکنند و خشم خود را فرو میبرند و از مردم میگذرند، و خداوند نیکوکاران را دوست دارد.
آل عمران : 134
وَلَا تَجْعَلُوا أَيْدِيَكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ بِأَيْدِيكُمْ.
و خودتان را با دستان خود به هلاکت نیاندازید.
مائده : 13
داستانی دلنشین
روزی مردی به نام حسین از شدت نفرت با دوستی خود که سالها با هم بودند جدایی پیدا کرد. او با یادآوری آیات قرآن تصمیم گرفت که این کینه را کنار بگذارد و به دوستی خود بازگردد. حسین به نزد دوستی رفت و عذرخواهی کرد. دوستی نیز او را بخشید و آنها دوباره با هم دوست شدند. حسین احساس آرامش و شادی در دلش پیدا کرد و فهمید که نفرت تنها آرامش را از او میگرفت.