ناسپاسی ممکن است ناشی از غفلت، مقایسه با دیگران و عدم توجه به عمق نعمتهای الهی باشد.
شکرگزاری یکی از اصول اساسی دین اسلام است که در قرآن کریم بهوفور مورد تأکید قرار گرفته است. خداوند در این کتاب آسمانی بارها به نعمتهایش اشاره کرده و انسانها را به شکرگزاری برای این نعمتها دعوت میکند. سوره ابراهیم آیه 7 چنین میفرماید: "وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِن شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَ لَئِن كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ". این آیه به وضوح نشان میدهد که شکرگزاری نهتنها موجب رضایت خداوند میشود، بلکه منجر به افزونتر شدن نعمتها نیز خواهد شد. در حضور نعمتهای فراوان، ناشکری میتواند عواقب سنگینی داشته باشد و در نهایت انسان را در مقابل قهر الهی قرار دهد. یکی از اولین دلایل ناشکری میتواند غفلت از نعمتها باشد. انسان وقتی در چالههای روتین و روزمره زندگی میافتد، ممکن است فراموش کند که چقدر از نعمتها و برکات برخوردار است. برخی از این نعمتها آنقدر عادی به نظر میرسند که انسان بهراحتی از آنها غفلت میکند. بهعنوان مثال، سلامتی یکی از بزرگترین نعمتهای الهی است که وقتی آن را از دست بدهیم، متوجه ارزش آن خواهیم شد. همچنین خانواده، دوستی، آرامش و امنیت نیز از جمله نعمتهایی هستند که ممکن است انسان در زندگی روزمره خود نسبت به آنها بیتوجه باشد. مقایسه خود با دیگران نیز از دیگر عواملی است که میتواند انسان را به سمت ناشکری سوق دهد. وقتی انسان همواره در فکر آن باشد که چه چیزهایی را دیگران دارند و خود او فاقد آنچنین چیزهایی است، این مقایسه ممکن است احساس کمبود و نارضایتی را در او ایجاد کند. انسان نمیتواند همه چیز را در زندگی دیگران ببیند، درحالیکه افراد دیگر نیز ممکن است با مشکلات و چالشهای خاص خود مواجه باشند. بنابراین، این مقایسه غیرواقعی فقط منجر به افزایش احساس ناشکری میشود و انسان را از شکرگزاری بازمیدارد. به علاوه، عدم توجه به عمق نعمتهایی که در اختیار دارد، مانند خانواده، سلامتی، آزادی و موقعیت اجتماعی، میتواند به معضل ناشکری دامن بزند. از آنجاییکه انسان ممکن است به صورت سطحی و ظاهری به زندگی خود بنگرد، متوجه نعمتهای عمیقتری که به او ارزانی شده است، نخواهد شد. یک نوع تمرین مؤثر برای شکرگزاری این است که انسان پیوسته در مورد نعمتهای خود بیاندیشد و آنها را بشمارد. با این کار، انسان بهتدریج بر نعمتهای خود تمرکز کرده و از آنها قدرشناسی میکند. قرآن کریم در بسیاری از آیات به اثرات منفی ناشکری اشاره کرده و به انسانها یادآوری میشود که شمارش نعمتها میتواند یک عمل مؤثر در رشد معنوی و بهبود زندگی باشد. در آیه 21 سوره روم آمده است: "و من آیاتِهِ أنْ خَلَقَ لَكُم مِّن أنفُسِكُمْ أَزْواجًا لّتَسْكنُوا إِلَیها وَ جَعَلَ بَیْنَكُمْ مَّوَدَّهً وَ رَحْمَهً". این آیه به وضوح نشان میدهد که خانواده و همسر از نعمتهای بزرگ الهیاند و توجه به این نعمت میتواند به شکرگزاری و رضایت از زندگی کمک کند. علاوه بر این، شکرگزاری تأثیرات مثبتی بر روان انسان دارد. پژوهشها نشان میدهند افرادی که به صورت منظم و مداوم شکرگزاری میکنند، نسبت به زندگی خود احساس رضایت بیشتری دارند. همچنین، این افراد معمولاً با اضطراب و افسردگی کمتری مواجه میشوند. شکرگزاری میتواند یکی از ابزارهای مناسب برای افزایش انگیزه و خوشبختی در زندگی باشد. بنابراین، آگاهی از نعمتها، شکرگزاری و پرهیز از مقایسه با دیگران میتواند راهگشای حل مشکل ناشکری باشد. انسانها باید برای شکرگزاری وقت بگذارند، نعمتهای خود را بشمارند و از آنها قدرشناسی کنند. به جای اینکه به آنچه دیگران دارند، فکر کنیم، باید بر روی آنچه خود داریم تمرکز کنیم و از آن بهرهمند شویم. افرادی که به این امر پایبندند، نهتنها شکرگزاری را در زندگی خود میگنجانند، بلکه با ایجاد یک نگرش مثبت به زندگی، موفقیتهای بیشتری را نیز تجربه خواهند کرد. در نهایت، شکرگزاری تنها یک عمل زبانی نیست، بلکه باید بهعنوان یک رفتار رفتاری در زندگی روزمره گنجانده شود. امیدواریم که همه ما بتوانیم به آموزههای قرآن پایبند باشیم و با شکرگزاری از نعمتهای الهی، زندگی خود را بهبود بخشیم. در این دنیای پر از چالشها و مشکلات، شکرگزاری شاید کلید موفقیت و خوشبختی باشد.
و هنگامی که پروردگارتان اعلان کرد: اگر شکر کنید، قطعاً نعمت شما را افزون میکنم و اگر کافر شوید، مسلم عذاب من سخت است.
پس مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم و شکر کنید برای من و کافر نشوید.
و اگر نعمتهای خدا را بشمارید، نمیتوانید آن را احصا کنید.
روزی یک مردی در حقایق زندگیاش غرق شده بود و همه چیز را از خود دور کرده بود. او به خاطر مشکلات و دغدغههای روزمره، فراموش کرده بود که چقدر خدا نعمت به او عطا کرده است. روزی وقتی در باغش نشسته بود، متوجه شکوفههای درختان شد و به یاد آیات قرآن افتاد و فهمید که شکرگزاری به خداوند میتواند زندگیاش را پر از آرامش کند. او تصمیم گرفت هر روز یک دقیقه را به شکرگزاری و ذکر نعمتها اختصاص دهد، و خیلی زود احساس خوشبختی و رضایت بیشتری پیدا کرد.