چرا بعضی‌ها با وجود دین، مغرور می‌شن؟

در قرآن کریم، مسأله تکبر و خودپسندی به طور واضح مطرح شده است. خداوند در سوره بقره آیه 34 به داستان شیطان اشاره می‌کند که به خاطر تکبرش از درگاه خدا رانده شد. این آیه نشان‌دهنده این است که اصل احترام به خدا و بندگانش در برابر هر نوع خودبزرگ‌بینی قرار دارد. تکبر، انسان را از درک واقعیات و حقیقت‌ها بازمی‌دارد و باعث می‌شود که فرد به جای نگرش مظاهر عشق و محبت، به احساس خودمحوری دچار شود. تکبر در فرهنگ اسلامی به عنوان یکی از بدترین صفات انسانی تلقی می‌شود و در بسیاری از آیات و احادیث به شدت نکوهش شده است. خداوند در آیه‌ها و داستان‌های مختلف به ما می‌آموزد که انسان باید از خودبزرگ‌بینی پرهیز کند و همواره به یاد داشته باشد که تمام نعمت‌ها و کمالات از جانب خداوند است. اساساً، هر نوع عزت و مقام در زندگی آدمی، به برکت وجود خداوند است و بنابراین، نباید به خودمان مغرور شویم. از مهم‌ترین آیات قرآن که در این زمینه اشاره دارد، می‌توان به سوره لقمان آیه 18 اشاره کرد که خداوند می‌فرماید: "وَلا تُصَعِّرْ خَدَّكَ للنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا". این آیه به ما می‌آموزد که انسان نباید به خاطر محبوبیت و مقام اجتماعی خود تحت تأثیر روح تکبر قرار بگیرد. بلکه باید همواره با تواضع و humility در میان مردم زندگی کند. در سوره اسراء آیه 37 نیز آمده است: "وَلا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا إِنَّكَ لَن تَخْرِقَ الْأَرْضَ وَلَن تَبْلُغَ الْجِبَالَ طُولًا". این آیه نیز به ما یادآوری می‌کند که درنگ در پایگاه خود و احترام به دیگران جزء دستورهای الهی است. افرادی که با وجود ایمان به خدا دچار خودبزرگ‌بینی می‌شوند معمولاً به ضعف‌های درونی خود توجه ندارند و به بی‌اعتنایی به دیگران و مغرور شدن می‌پردازند. این حالت می‌تواند نشان‌دهنده نواقص روحی و عدم درک صحیح آموزه‌های دینی باشد. یکی از دلایل عمده‌ای که باعث بروز این رفتار در افراد می‌شود، عدم درک عمیق از مفهوم بندگی خداوند است. تکبر و خودپسندی، نه تنها از منظر دینی بلکه از حیث اجتماعی نیز آثار منفی بسیاری بر روی روابط میان انسان‌ها دارد. افرادی که دچار خودمحوری و خودبزرگ‌بینی هستند، معمولاً از همدردی و محبت نسبت به دیگران بی‌بهره‌اند و این می‌تواند موجب تضعیف پیوندهای اجتماعی آنان شود. انسان‌هایی که در جامعه به خود می‌بالند و دیگران را تحقیر می‌کنند، هرگز نمی‌توانند رابطه‌های سالم و پایداری با دیگران برقرار کنند. همچنین، تکبر می‌تواند فرد را از درک واقعیت و حقیقت بازدارد. چنین فردی ممکن است به اشتباهات و نقص‌های خود بی‌توجهی ورزد و از اصلاح خود پرهیز کند. او به جای اینکه در جستجوی رشد و کمال شخصی باشد، درگیر احساسات منفی و خودبزرگ‌بینی می‌شود که در نهایت به احساس تنهایی و بی‌معنایی زندگی منجر می‌شود. به همین دلیل است که در تعالیم اسلامی، تواضع به عنوان یکی از ویژگی‌های بارز مؤمنان ذکر شده است. رسول اکرم (ص) نیز در احادیث خود بارها از ضرورت تواضع و فروتنی یاد کرده و تأکید نموده است که "کسی که به انسان‌ها تواضع کند، خداوند او را بالا می‌برد". به همین ترتیب، نه تنها در زمینه دینی بلکه در علم و دانش و سایر ابعاد زندگی نیز، تواضع می‌تواند به فرد کمک کند تا از دیگران بیاموزد و به رشد و ترقی برسد. پذیرش نواقص و اشتباهات خود از نشانه‌های انسان‌های بزرگ است. کسی که با غرور خود را از دیگران برتر می‌داند، هرگز قادر به یادگیری و بهبود خود نخواهد بود. روحیه تواضع و فروتنی ما را به سوی همدلی با دیگران سوق می‌دهد و در نهایت موجب قدرشناسی از نعمت‌های خداوند خواهد شد. در نهایت، باید به یاد داشته باشیم که مغرور شدن، نشانه‌ای از نقص فهم در اصول مذهبی است که به شدت با تعلیمات اسلامی در تضاد است. قرآن ما را دعوت می‌کند تا به یاد خداوند و بندگانش باشیم، زیرا که در بندگی و خدمت به دیگران، راز حقیقی زندگی نهفته است. به عبارت دیگر، واقعی‌ترین و پایدارترین موفقیت در این است که انسان خود را در کنار دیگران دیده و در خدمت به آنها پیشگام باشد. به این ترتیب، تکبر و خودپسندی فقط یک آسیب فردی نیست بلکه در دنیای امروز، باعث تضعیف روابط انسانی و از بین رفتن محبت‌ها می‌شود. بنابراین، تمامی مسلمانان و مؤمنان باید با دقت در آیات الهی و آموزه‌های پیامبر (ص)، گردن نهادن به تواضع و محبت به دیگران را سرمشق زندگی خود قرار دهند.