پاسخ قرآن
قرآن کریم به عنوان کتاب هدایت و راهنمای انسانها، موضوعات مختلفی را مورد بحث قرار میدهد که یکی از این موضوعات جذابیت گناه است. سورههای آل عمران و انعام بهویژه به این موضوع پرداخته و ارتباط آن با تمایلات نفسانی را توضیح میدهد. در این مقاله به بررسی دلایل جذابیت گناه و تأثیرات منفی آن بر زندگی انسانها میپردازیم. انسان بهطور طبیعی به دنبال لذت و خوشی است. این تمایل در سوره آل عمران، آیه 14 به وضوح بیان شده است: "زُینَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِّنَ النِّسَاءِ وَ الْبَنِينَ وَ الْقَنَاطِیرِ الْمُقَنطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ الْأَنْعَامِ وَ الْحَرْثِ ۚ ذَٰلِکَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْیَا ۖ وَ اللَّهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَئَابِ". در این آیه، اشارهای به عنوان تمایلات مختلف مطرح شده است که انسانها را به سوی گناه کشانده و آنها را از مسیر درست منحرف میکند. این آیه بهطور خاص بر جذابیت مادیات و شهوات تأکید دارد. برای انسان، دیدن ثروت، فرزندان و نعمتهای دنیوی جاذبهای بینظیر دارد. اما این جذابیتها بهتنهایی نمیتوانند رضایت واقعی را برای انسان فراهم کنند. جذابیت گناه فقط در لذتی که بهطور فوری به انسان میدهد نبود، بلکه بلافاصله پس از گناه، احساس پشیمانی و عذاب وجدان آغاز میشود. بهنوعی، لذتهای زودگذر نمیتوانند تشنگی روحی انسان را برطرف کنند. روح انسان به آرامش، رضایت و پرهیز از عذاب وجدان نیاز دارد که این امر با ارتکاب گناه ممکن نیست. در سوره انعام نیز به این موضوع پرداخته شده و بیان میشود که جذابیت گناه میتواند انسان را در تاریکی بگذارد. آیه 122 این سوره میفرماید: "أَفَمَن کَانَ مَیْتًا فَأَحْیَیْنَاهُ وَ جَعَلْنَا لَهُ نُورًا یَمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ کَمَن مَّثَلُهُ فِی الظُّلُمَاتِ لَیْسَ بِخَارِجٍ مِّنْهَا ۚ کَذَلِكَ زُیِّنَ لِلْکَافِرِینَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ". در اینجا به صورت استعاری، تقابل میان زندگی روحانی و گناه بیان شده است. انسانی که نور هدایت را در وجود خود پیدا کرده، میتواند در میان مردم بهراحتی راه برود و در مسیر صلاح قرار گیرد ولی انسانی که تحت تأثیر گناه است، در ظلمت و تاریکی به سر میبرد و از حقیقت دور است. جذابیت گناه ناشی از ضعف ایمان و عدم شناخت کافی از حقیقت زندگی و آخرت است. انسانها هنگامیکه نسبت به دنیای مادی و زودگذر فریفته میشوند، میلیاردها فرصت ذخیره انسانی و روحانی را از دست میدهند. در واقع، جذابیت گناه به دلیل نادیده گرفتن عواقب درازمدت آن، بدل به تابو و ستارهای برای آغازگر میشود که در نهایت فرد را به کمال نمیرساند. در بررسی آثار منفی گناه، باید به این نکته توجه کنیم که گناه علاوه بر عواقب دنیوی، اثرات روحی و معنوی عمیقی نیز دارد. انسانهایی که به گناه عادت میکنند، به تدریج از طریقت واقعی زندگی دور شده و خود را در گرداب گناهان میافتند. این در حالی است که زندگی با تقوا و پایبندی به اصول دینی، انسان را از این کمند رهایی میبخشد و به سمت سعادت واقعی رهنمون میسازد. در نهایت، باید تأکید کرد که انسان برای فرار از جاذبههای گناه به شناخت عمیقتری از خود و آفرینندهاش نیاز دارد. از طریق افزایش آگاهی اخلاقی و معنوی، انسان میتواند به سمت زندگی بهتر گام بردارد و از دلبستگی به دنیا و زشتی گناه رهایی یابد. در قرآن کریم، دعوت به تقوا و پرهیز از گناهان همواره با تأکید بر زیباییهای زندگی آسمانی مرتبط شده است. آیات قرآن بهویژه در سورههای مختلف بر این موضوع دلالت دارد که زندگی در پرتو ایمان و شناخت میتواند به جای جذابیتهای دنیوی، رضایت واقعی را برساند. در نتیجه، انسان باید در تلاش باشد تا با پرهیز از جذابیتهای گناه و تقویت ارادهاش، به زندگی صحیح و پرمعنا قدم بگذارد. در این مسیر، هدایتهای قرآنی و دینی میتواند به عنوان چراغی فروزان او را در مسیر درست هدایت کند.
آیات مرتبط
زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِّنَ النِّسَاءِ وَ الْبَنِينَ وَ الْقَنَاطِیرِ الْمُقَنطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ الْأَنْعَامِ وَ الْحَرْثِ ۚ ذَٰلِکَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْیَا ۖ وَ اللَّهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَئَابِ
زینت داده شده برای مردم عشق به شهوتها از زنان و فرزندان و خروار خروار طلا و نقره و اسبان پرچمدار و دامها و کشت و کار. اینها متاع زندگی دنیا است و خداوند نزد اوست بازگشت نیکو.
آل عمران : 14
أَفَمَن کَانَ مَیْتًا فَأَحْیَیْنَاهُ وَ جَعَلْنَا لَهُ نُورًا یَمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ کَمَن مَّثَلُهُ فِی الظُّلُمَاتِ لَیْسَ بِخَارِجٍ مِّنْهَا ۚ کَذَلِكَ زُیِّنَ لِلْکَافِرِینَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ
آیا کسی که مرده بود و ما او را زنده کردیم و نوری برایش قرار دادیم که با آن در میان مردم راه برود، مانند کسی است که در تاریکی است و هرگز از آن خارج نمیشود؟ چنین زینت داده شده برای کافران است آنچه را که انجام میدهند.
انعام : 122
داستانی دلنشین
روزی فردی به دیدن یکی از حکیمان بزرگ رفت و سوالی درست به همین مضمون از او پرسید. حکیم در پاسخ گفت: "انسانها چیزی را که نداشته باشند، کمیاب و جذاب میپندارند. وجود تنگناهای اخلاقی در جامعه، افراد را به سمت گناهان سوق میدهد. وقتی انسان گناهان را به چشم نمیبیند و با آنها آشنا میشود، دیگر جذابیتی برایش ندارد اما در آغاز تنها زیبایی آن را میبیند." پس از این صحبتها، آن فرد متوجه شد که بهتر است از طریق دوری از معاشرت با کسانی که گناه میکنند، از این جذابیت دوری کند.