پاسخ قرآن
در قرآن کریم تأکیدات زیادی بر انجام نیکی بدون چشمداشت و به خاطر خداوند وجود دارد. این تأکیدات ما را به تفکر در باره مفهوم واقعی نیکی و اهمیت نیت خالص در کارهای نیک سوق میدهد. نیکی کردن تنها به اقدامات خاص و قابل مشاهده محدود نمیشود، بلکه باید به عنوان یک رویکرد و نگرش کلی زندگی تلقی شود. در قرآن، نیکی به عنوان یکی از فضائل اخلاقی بارها ذکر شده است و به طور مشخص در سوره بقره آیه 177 تأکید میشود که "حسنه واقعی در ایمان به خدا، روز قیامت، و فرشتگان، و کتاب و پیامبران است و بر اساس محبت خدا، مال خود را به فقیران و یتیمان و مسکینان و تهیدستان میبخشند". این آیه نشان میدهد که نیکی کردن باید بدون انتظار پاداش انجام شود و اساس آن نیز بر پایه محبت خداوند است. بنابراین، نیکی در اسلام نخستین شرطش نیت خالص است و ما باید کارهای نیک را به خاطر رضای خداوند انجام دهیم نه به خاطر جلب توجه یا دریافت پاداش. علاوه بر این، در سوره الدهر آیه 9، خداوند میفرماید: "ما به شما غذا میدهیم، برای اینکه رضای خدا را جلب کنیم و از شما تقاضای پاداش یا شکرگزاری نمیکنیم". این آیه نیز به صراحت بیان میکند که نیت انجام کار نیک باید تنها برای جلب رضای خداوند باشد و نه برای جبران یا پاداش. نیت خالص و درست باعث میشود که کارهای ما از ارزش بیشتری برخوردار شوند. هرگاه ما با خلوص نیت و عشق به خداوند، به دیگران کمک میکنیم، این کمک باعث میشود که نه تنها خودمان بلکه دیگران نیز از موهبتهای الهی بهرهمند شوند. نیکی به دیگران به نوعی موجب ایجاد محبت و دوستی در جامعه میشود و میتواند به رشد اخلاقی و روحی افراد کمک کند. اگر به تاریخ بشر نگاه کنیم، میبینیم که همیشه انسانها در سختترین شرایط دست به همکاری و مساعدت به یکدیگر زدهاند. این نشانهای از فطرت انسانی است که در وجود ما نهادینه شده است. نیکی کردن نه تنها به موجب تقویت روابط انسانی کمک میکند، بلکه به نوعی تسکیندهنده روحی نیز هست. زمانی که ما به دیگران نیکی میکنیم، احساس خوبی در درون خود تجربه میکنیم و این احساس به ما قدرت میدهد تا با چالشهای زندگی مقابله کنیم. نیکی و احسان موجب نزدیکی به خداوند نیز میشود. وقتی ما به دیگران کمک میکنیم و درختان محبت و دوستی را در جامعه میکاریم، در واقع در حال نزدیک شدن به خداوندی هستیم که منشأ همه نیکیها و رحمتهاست. خداوند در قرآن کریم بارها به بندگان خود یادآوری میکند که "نیکی کنید تا نیکی ببینید". از این رو، نیکی کردن به دیگران نه تنها زندگی آنها را بهتر میکند، بلکه خود ما را نیز به سمت آرامش و سعادت بیشتر سوق میدهد. در یک جامعه سالم، نیکی و احسان باید اساس و بنیان روابط باشد. وقتی که افراد به یکدیگر نیکی و محبت میکنند، حس مسئولیت اجتماعی در آنها بیدار میشود و این موضوع میتواند به رشد و پیشرفت جامعه کمک کند. به عنوان مثال، خیریهها، مؤسسات و نهادهایی که با نیت خالص و به دور از ریا و خودنمایی به یاری نیازمندان میپردازند، نمونههای واضحی از نیکی بیچشمداشت هستند. از طرف دیگر، انجام کارهای نیک با نیت خالص میتواند به ما در دستیابی به اهداف بلندمدت زندگیمان کمک کند. چراکه وقتی ما با خیالی آسوده به کمک به دیگران میپردازیم، برکات الهی به سمت ما جلب میشود و این به ما قدرت بیشتری برای ادامه زندگی میدهد. احساس خوشبختی و رضایت در زندگی، نتیجه نیکی کردن به دیگران است. با قربانی کردن زمان، انرژی و منابع خود برای دیگران، ما در واقع به خود کمک میکنیم. نتیجهگیری: نیکی کردن به دیگران و انجام کارهای خیر با نیت صادقانه و خالص میتواند زندگی ما و دیگران را متحول کند. قرآن کریم ما را به این امر مهم هدایت میکند و ما را ترغیب میکند تا به جای انتظار پاداش از دیگران، فقط به عشق خداوند عمل کنیم. نیکی کردن به دیگران میتواند دنیای اطراف ما را زیباتر کند و به احساس خوشبختی و رضایت در زندگی ما منجر شود. بیائید با نیت خالص و نگاهی مثبت به زندگی خود و دیگران، در راستای نیکی و احسان قدم برداریم و در این مسیر، خود را در آغوش رحمت الهی قرار دهیم.
آیات مرتبط
لَيْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وَجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَن آَمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالْنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ
حسنه واقعی در ایمان به خدا، روز قیامت، و فرشتگان، و کتاب و پیامبران است و بر اساس محبت خدا، مال خود را به فقیران و یتیمان و مسکینان و تهیدستان میبخشند.
بقره : 177
إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا
ما به شما غذا میدهیم، برای اینکه رضای خدا را جلب کنیم و از شما تقاضای پاداش یا شکرگزاری نمیکنیم.
انسان : 9
داستانی دلنشین
روزی روزگاری، مردی به نام حسن بود که در محلهای پر از نیازمندان زندگی میکرد. او هر روز به بازار میرفت و میدید که بسیاری از مردم با مشکلات مالی دست و پنجه نرم میکنند. حسن تصمیم گرفت بدون انتظار چیزی، به آنها کمک کند. او به یکی از یتیمان یک وعده غذا داده و لبخند بر لب او نشاند. میدانست که هیچکس متوجه این کارش نخواهد شد. اما احساس رضایت در دلش بیشتر از هر چیزی او را خوشحال کرده بود. از آن روز به بعد، حسن به نیکی کردن ادامه داد و دیده بود که این اقدامات، نهتنها به دیگران کمک کرده بلکه خودش را هم شادابتر کرده است.