پاسخ قرآن
در قرآن کریم، وفاداری به عهد و پیمانها به شدت تأکید شده است. عهد و پیمان، چه در قالب عهدهای که با خدا میبندیم و چه با دیگران، نشاندهنده صداقت، اعتماد و شرافت انسان است. مفهوم وفای به عهد در فرهنگ اسلامی، بسیار عمیق و مهم است و از نظر اجتماعی و اخلاقی اهمیت ویژهای دارد. در سوره بقره، آیه 177، خداوند میفرماید: "وفای به عهد، از نشانههای ایمان و تقواست." این آیه نشان میدهد که وفای به عهد نه تنها یک رفتار اجتماعی بلکه یک عمل عبادی و مذهبی محسوب میشود. درواقع، مراجعه به این آیه به ما میآموزد که در زندگی دینی و اجتماعی، وفای به عهد باید به عنوان یک اصل مهم در نظر گرفته شود. عهد و پیمان، درواقع شریفترین روابط میان افراد و حتی میان فرد و خداوند است. از جاهایی که انبیاء الهی برای بیان واقعیات و اصول اخلاقی به آن توجه کردند، همین مفهوم وفای به عهد است. در قرآن کریم، در سوره مائده، آیه 1، خداوند به مؤمنان میفرماید: "ای کسانی که ایمان آوردهاید، به عهدها و پیمانها وفا کنید." این آیه بیانگر این است که انسانها باید به توافقات و وعدههایی که با یکدیگر دارند، پایبند باشند. زندگی اجتماعی بدون پایبندی به وعدهها و عهود ممکن نخواهد بود. به عبارت دیگر، وفای به عهد یکی از ارکان اصلی سازماندهی اجتماعی است، زیرا عدم وفاداری به وعدهها میتواند منجر به بیاعتمادی و در نهایت تنشهای اجتماعی شود. وفای به عهد نه تنها بیانگر شخصیت انسان است بلکه موجب تقویت روابط اجتماعی و اعتماد جامعه میگردد. مهمترین جنبه وفای به عهد این است که انسانها با عمل به وعدههای خود، اعتماد دیگران را جلب میکنند و این خود باعث تقویت جامعه و جلوگیری از تنشها و درگیریها میگردد. بدین ترتیب، وفای به عهد نه تنها از نظر دینی ضرورت دارد بلکه از نظر اجتماعی نیز اهمیت بسیار دارد و باید به آن توجه ویژهای بشود. در جوامع امروزی، شاید بدهیها و وعدههای ما به یکدیگر بیشتر از گذشته باشد، اما باید به خاطر داشته باشیم که اصل وفاداری به عهد باید در همه جنبههای زندگی پایدار و رعایت شود. به عنوان مثال، در محیط کار، وفای به عهد به معنای انجام وظایف در زمان مقرر و اعتماد به همکاران است. در خانواده، این به معنای پایبندی به قولها و وعدهها به اعضای خانواده و حفظ روابط محبتآمیز و با اعتماد است. چنین مسائلی باعث میشود که در جامعهای که در آن زندگی میکنیم، روابط انسانی مستحکمتر و باعث آرامش خاطر همگان گردد. لازمه وفای به عهد، اخلاقی بودن و اراده قوی برای پایبندی به اصول است. بیتوجهی به این اصل نه تنها ممکن است به روابط آسیب برساند بلکه میتواند منجر به کاهش اعتبار فرد و جایگاه او در جامعه گردد. بنابراین، برای داشتن یک جامعه سالم و موفق، باید همگی به وفاداری به عهد و پیمانها احترام بگذاریم و آن را به عنوان یک اصل اساسی در زندگی خود قرار دهیم. در نهایت، باید یادآور شد که عهد و پیمان یک رابطه دوطرفه است. انسانها باید در هر دو طرف این رابطه به وفاداری پایبند باشند. تنها در این صورت است که میتوانیم به جامعهای بیمه شده از بیاعتمادی و تنشها دست یابیم و فضایی امن و سالم برای زندگی فراهم آوریم. بهطور خلاصه، وفای به عهد نه تنها یک اصل دینی بلکه یک ضرورت اجتماعی و اخلاقی است که باید در تمامی ابعاد زندگی ما نهادینه شود.
آیات مرتبط
وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَالَّذِينَ أَوْفَوْا بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِينَ الْبَأْسِ ۚ أُو۟لَـٰئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا ۖ وَأُو۟لَـٰئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ
و آنان که در عهد خود وفا دارند، آنها راستگویان و پرهیزکارانند.
بقره : 177
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ ۚ أُحِلَّتْ لَكُمْ بَهِيمَةُ الْأَنْعَامِ إِلَّا مَا يُتْلَى عَلَيْكُمْ ۖ غَيْرَ مُحِلٍّ لِصَيْدِ الْبَحْرِ وَأَنتُمْ حُرُمٌۭ ۗ إِنَّ اللَّهَ يَحْكُمُ مَا يُرِيدُ
ای کسانی که ایمان آوردهاید، به قراردادها وفا کنید.
مائده : 1
داستانی دلنشین
روزی عادل، شخصی جوان و متفکر، با چراغی در دل به سمت بازار رفت. او در بازار دید که چند نفر بر سر یک معامله بحث میکنند. او به یاد آیهای از قرآن افتاد که وفای به عهد را بسیار مهم میداند. عادل تصمیم گرفت به این دو نفر کمک کند و به آنها یادآوری کرد که هر دو باید به توافق خود پایبند باشند. این عمل عادل نه تنها به شور و اشتیاق او افزوده بود، بلکه باعث ایجاد دوستی و پیمانی مستحکم میان این دو نفر شد.