پاسخ قرآن
نیکی به والدین در دین اسلام و بهخصوص در قرآن کریم، یکی از اصول اساسی به شمار میآید که بهوضوح در آیات مختلف این کتاب مقدس به آن اشاره شده است. این اصل نهتنها از نظر اخلاقی بلکه از منظر روحانی نیز اهمیت ویژهای دارد و شامل تکالیف و وظایفی است که بر دوش هر مؤمن قرار داده شده است. در سوره اسراء آیه 23 و 24، خداوند بهصراحت فرموده است که باید از والدین نیکی کرد و در مورد احترام به آنها هشدار داده است. این آیات بیانکننده اهمیت بالای نیکی به والدین در زندگی مؤمنان هستند و به عنوان یک تأکید مستمر در قرآن مطرح شدهاند. در فرهنگی که ما زندگی میکنیم، نیکی به والدین یکی از اصول بنیادین است که در فرایند تربیت جوانان به آن توجه میشود. در این آیات، خداوند تأکید میکند که حتی در صورتی که والدین به سن پیری برسند، نباید به آنها اف گفت و باید با آنها به لطافت و احترام رفتار کرد. این نشاندهنده عمیقترین نوع دوستی و محبت است که نهتنها در مناسبات خانوادگی، بلکه در زندگی اجتماعی نیز میتواند تأثیرگذار باشد. بهعبارتی، احترام و محبت به والدین نهتنها یک وظیفه اخلاقی و انسانی است بلکه در اسلام بهعنوان یک نوع عبادت نیز تلقی میشود. نیکی به والدین تأثیر بسیار مثبتی بر زندگی اجتماعی و فردی ما میگذارد. این رفتار مثبت باعث میشود که روابط خانوادگی تقویت شود و احساس امنیت و آرامش در فرد ایجاد گردد. وقتی که افراد نسبت به والدین خود نیکی میکنند، این عمل بهعنوان یک الگوشناخته در جامعه میتواند به دیگران نیز منتقل شود و بهنوعی فرهنگ نیکی و محبت در یک جامعه ایجاد کند. از لحاظ روحانی، نیکی به والدین بهعنوان یکی از شروط نزدیک شدن به خداوند و جلب رضایت او مطرح میشود. در قرآن کریم، نیکی به والدین بهعنوان یکی از عوامل برکت در زندگی نیز بهوضوح بیان شده است. بهطور مثال، در سوره لقمان آیه 14، خداوند به مؤمنان یادآوری میکند که باید شکر والدین خود را به جا آورند. این اشاره به نیکی در زندگی، نشاندهنده ارتباط عمیق میان نیکی به والدین و برکات الهی در زندگی است. بنابراین، نیکی به والدین نهتنها به معنای ارائه کمکهای مادی و یا حمایت مالی آنها است، بلکه شامل محبت، احترام و درک شرایط آنها نیز میباشد. این موضوع همچنین میتواند در تقویت پیوندهای عاطفی و روحانی بین اعضای خانواده تأثیرگذار باشد و به فرزندان بیاموزد که چگونه باید به دیگران نیکی کنند. علاوه بر آیات فوق، در احادیث نبوی نیز تأکیدات زیادی بر نیکی به والدین وجود دارد. پیامبر اکرم (ص) در بسیاری از سخنرانیها و داستانها، اهمیت احترام به والدین و نیکی به آنها را یادآوری کرده است. نیکی به والدین در واقع ابزار ایجاد محبت و آرامش در زندگی خانوادگی است و میتواند بهعنوان یک اصل بنیادین در خانوادهها مطرح شود. از نظر اجتماعی نیز، نیکی به والدین میتواند زمینهای را فراهم آورد که فرزندان از آن بهعنوان یک الگو در تعاملات اجتماعی خود استفاده کنند. زمانی که فرزندان به والدین خود نیکی میکنند، این رفتار میتواند به دیگران نیز الهامبخش باشد و یک جامعه با روابط مثبت و خانوادگی قویتر ایجاد کند. در واقع، اگر نیکی به والدین در جامعهای نهادینه شود، قطعاً تأثیرات مثبتی بر روی دیگر روابط اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی آن جامعه خواهد داشت. در پایان، باید تأکید کرد که نیکی به والدین نهتنها یک وظیفه دینی است، بلکه یک اصل انسانی، اخلاقی و اجتماعی نیز به شمار میآید. تلاش برای احترام به والدین، نیکی به آنها و ارائه محبت به آنها در هر شرایطی نهتنها باعث رضایت خداوند میشود، بلکه زندگی ما را نیز پربارتر و خوشبختتر خواهد کرد. اگر همه ما یاد بگیریم که به والدین خود نیکی کنیم و از آنها به بهترین شیوه احترام کنیم، قطعاً میتوانیم دنیایی بهتر بسازیم و ارتباطات خانوادگی و اجتماعی خود را قویتر کنیم.
آیات مرتبط
وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا ۚ إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًۭا كَرِيمًۭا
و پروردگارت فرمان داده است که جز او را نپرستید و به والدین نیکی کنید؛ اگر یکی از آنها یا هر دوی آنها در نزد تو به سالخوردگی برسند، پس به آنها اف نگو و آنها را تار نکن و با آنها سخنی پسندیده بگو.
اسراء : 23
وَوَصَّيْنَا الإِنسَانَ بِوَالِدَيْهِ ۚ إِنْ شَكَرْتَ لِي وََلِوَالِدَيْكَ فَإِنَّمَا تُشْكَرُونَ
و به انسان دستور دادهایم که به والدین خود نیکی کند؛ اگر شکر نعمت من و شکر والدینت را به جا آوری، مسلماً سپاسگزاران به شمار خواهی آمد.
لقمان : 14
داستانی دلنشین
روزی مردی با پسرش به بازار میرفتند. پسر در مسیر چند بار به بزرگترهای محل بیاحترامی کرد. پدر با آرامش به او گفت: "پسرم، یاد بگیر که احترام به بزرگان مخصوصاً پدر و مادر، نشانهی فرهنگ و ادب واقعی است." پسر به حرفهای پدر دقت کرد و پس از آن در گفتگوهایش به شایستگی عمل کرد. این داستان یادآور این است که احترام به والدین و بزرگترها ارزشمند است.