پاسخ قرآن
قرآن کریم به عنوان کتاب مقدس مسلمانان، منبعی غنی از دستورات اخلاقی و اجتماعی است که به رفتار نیکو و تعامل مثبت با دیگران، فراتر از مرزهای دوستی و دشمنی تاکید دارد. در دنیای امروز، که روز به روز بر تنشها و درگیریها افزوده میشود، این دستورات به ویژه اهمیت بیشتری پیدا میکنند. آیات قرآن به ما میآموزند که چگونه میتوان با رویکردی مسالمتآمیز و محبتآمیز به زندگی خود ادامه دهیم. سوره فصلت، آیه 34، یکی از نمونههای بارز این رویکرد است: "وَلاَ تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَلَا السَّيِّئَةُ ۚ إِدْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ". این آیه به صراحت بیان میکند که نیکی و بدی هرگز برابر نیستند و انسان باید با رفتار نیکو و حسن نیت، بدیها و دشمنیها را دفع کند. این آیه دعوت میکند تا به جای پاسخ به دشمنی با دشمنی، با نیکی رفتار کنیم. رفتار نیکو میتواند در طول زمان باعث تغییر نظر افراد نسبت به ما شود و حتی در کسانی که ممکن است در ابتدا دشمن ما باشند، محبت و دوستی ایجاد کند. امام علی (ع) نیز در نهج البلاغه بر اهمیت رفتار نیکو و عفو تاکید کردهاند و بر این باورند که بزرگی انسان در عفو و بخشش او نهفته است. آنچه قرآن از ما میخواهد، این است که در چالشها و تضادها، همواره به دنبال راهحلهای مثبت و سازنده باشیم. یکی دیگر از آیات مهم قرآن در این زمینه، آیه 134 سوره آل عمران است: "وَالَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي السَّرَّاء وَالضَّرَّاء وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ". این آیه ما را به صفات پسندیدهای چون انفاق و عفو دعوت میکند و نشان دهنده این است که خداوند محسنین را دوست دارد. عفو و مغفرت، نه تنها به ما در ایجاد روابط مثبت کمک میکند، بلکه جامعه را نیز به سمت همبستگی و یکپارچگی هدایت میکند. مشکلات و چالشها بخشی از زندگی هستند و ممکن است برای هر کدام از ما پیش بیاید. اما رویکرد مثبت به این مشکلات، میتواند تاثیر بسزایی در حل آنها داشته باشد. به عنوان مثال، ممکن است در حین کار با همکاران، دچار نارضایتی و سو تفاهم شویم. اما اگر به جای ایجاد خصومت، به حل مشکلات و گفتگو بپردازیم، میتوانیم به یک فضای کار مثبت و سازنده دست یابیم. در جوامع مختلف، گاهی با ریشههای عمیق دشمنی و تضادهای فرهنگی و اجتماعی روبهرو میشویم. قرآن ما را دعوت میکند تا فراتر از این مرزها به یکدیگر نگریسته و با محبت و احترام متقابل، تلاش کنیم به یکدیگر نزدیکتر شویم. رفتار نیکو میتواند یک پل ارتباطی قوی ایجاد کند که افراد و گروههای مخالف را به هم نزدیک کند. وقتی که ما در مواجهه با دیگران، چه دوستان و چه دشمنان، با روحیهای خوب و محبتآمیز برخورد کنیم، به نوعی نه تنها خود را ارتقاء دادهایم، بلکه به دیگران نیز درس فرهنگ نیکو میآموزیم. هر اقدام کوچک میتواند اثر بزرگی روی دیگران بگذارد و به مرور زمان، روح محبت در جامعه رشد کند. از منظر روانشناسی، رفتار مثبت و نیکو میتواند منجر به افزایش رضایت فردی و اجتماعی شود و موجب شادی و آرامش در زندگی شود. بر اساس نظریهها، درگیریهای اجتماعی و انسانی را میتوان با شیوههای محبتآمیز حل کرد. در نهایت، به یاد داشته باشیم که مهربانی، حتی درون دشواریها، نشانهای از بزرگمنشی و اخلاق نیکوست. نگرش مثبت به زندگی و تعاملات اجتماعی میتواند کلیدهای موفقیت و آرامش را به ما بدهد. هر یک از ما مسؤولیت داریم تا با نیکی و محبت با دیگران برخورد کنیم و در این راستا، قرآن به عنوان راهنما و الگوی بینظیری برای ماست. به طور خلاصه، قرآن کریم ما را به پیروی از ارزشهای انسانی و اخلاقی دعوت میکند و ما باید با توجه به این آیات و تعالیم، سعی کنیم هم در زندگی شخصی و هم در روابط اجتماعی، به نیکی رفتار کنیم و با عفو و گذشت به سمت ایجاد جامعهای متعادل و سالم حرکت کنیم.
آیات مرتبط
وَلَا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَلَا السَّيِّئَةُ ۚ إِدْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ
و هرگز حسنه و سیئه یکسان نیستند؛ بدی را به نیکی دفع کن، آنگاه کسی که بین تو و او دشمنی است، گویی دوست نزدیک توست.
فصلت : 34
وَالَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي السَّرَّاء وَالضَّرَّاء وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ
و آنها که در دشواری و آسانی انفاق می کنند و خشم خود را فرو می برند و از مردم در میگذرانند؛ و خداوند نیکوکاران را دوست دارد.
آل عمران : 134
داستانی دلنشین
روزی مردی در باغی نشسته بود و به میوههای درختان نگاه میکرد. او به یاد آیات قرآن افتاد و تصمیم گرفت با همسایهاش که همیشه درگیر یکدیگر بودند، مهربانی کند. او مقداری میوه با خودش برداشت و به خانه همسایه برد. همسایه که در ابتدا متعجب بود، اما وقتی محبت را دید، زبان به عذرخواهی گشود. این گونه، دو نفر که همیشه دشمن هم بودند، دوستانی قدیمی شدند.