پاسخ قرآن
محبت و ارتباط مثبت با دیگران همواره از اصول بنیادی در زندگی اجتماعی و اخلاق انسانی به شمار میرود. در آموزههای اسلامی نیز، قرآن کریم بهویژه در سوره حجرات آیه 11 به اهمیت این مسئله تأکید میکند. در این آیه، خداوند به مؤمنان دستور میدهد که یکدیگر را مسخره نکنند و به یکدیگر طعنه نزنند. این موضوع نه تنها نشانهای از ادب و احترام به دیگران است، بلکه بهعنوان عامل مؤثر در پیشگیری از تفرقه و کینه در جامعه محسوب میشود. عمل مسخره کردن و طعنه زدن به یکدیگر نه تنها به روحیه فرد لطمه میزند، بلکه میتواند به ایجاد اختلافات و شکافهای عمیق اجتماعی منجر شود. وقتی افراد یکدیگر را بهطور مداوم مسخره میکنند، اعتماد و محبت بین آنها کاهش مییابد و جای خود را به کینه و دشمنی میدهد. این رفتار در نهایت میتواند به فروپاشی روابط اجتماعی و حتی خانوادگی منجر شود. در حقیقت، عشق و محبت پایههای استحکام روابط انسانی است و سوءتفاهمها و طعنهها میتوانند این روابط را بهراحتی متزلزل کنند. در ادامه، در سوره زاریات آیه 19، خداوند یادآوری میکند که انسانها در برابر کارهای خود مسئول هستند. این آیه به ما توصیه میکند که از سرزنش دیگران پرهیز کنیم و بهجای آن، بر رفتار خود تمرکز کنیم. در این راستا، طعنه زدن به دیگران نهتنها نادرست است بلکه غیراخلاقی و غیرمؤثر نیز به شمار میرود. در واقع، اگر ما به اشتباهات دیگران طعنه بزنیم، فرصتی برای آنها برای اصلاح و بهبود باقی نمیگذاریم. یکی از اصول بنیادین در دین اسلام، توبه و بخشش است. دین اسلام به ما یادآوری میکند که همه انسانها ممکن است خطا کنند و هیچ انسانی معصوم نیست. پس بهجای سرزنش، باید به یکدیگر کمک کنیم تا به سمت اصلاح و بهتر شدن بروند. در حقیقت، اگر ما به یکدیگر عشق و محبت نشان دهیم، به احتمال زیاد آنان نیز بهسوی بهبود و اصلاح تمایل پیدا خواهند کرد. رسول اکرم (ص) نیز در حدیثی به وضوح بیان میفرمایند: "هر کس که برادرش را به خاطر گناهش سرزنش کند، هیچ وقت بر او فخر نکند؛ زیرا او نمیداند که ممکن است خداوند آن را از او پاک کرده باشد". این حدیث نشان میدهد که طعنه زدن نهتنها بیادبی است، بلکه ناعادلانه و ناشایست نیز به شمار میرود. زمانی که ما دیگران را بهخاطر اشتباهاتشان سرزنش میکنیم، در حقیقت به آنها فرصتی برای تغییر و رشد نمیدهیم. توجه به اشتباهات خود و تلاش برای بهبود منجر به رشد فردی و اجتماعی میشود. اگر هر یک از ما در زندگی روزمرهامان، به جای سرزنش و طعنه، به دیگران عشق و محبت ارائه دهیم، نه تنها روابط انسانیامان تقویت میشود، بلکه جامعهای سازنده و مفیدتر نیز خواهیم داشت. این عشق و محبت میتواند در اشکال مختلفی مانند حمایت، همدردی و تشویق به ظهور بیاید و نقش مهمی در ایجاد یک جامعه سالم ایفا کند. از سوی دیگر، طعنه و سرزنش اثرات منفی بر روی روحیه افراد دارد. تحقیقاتی نشان دادهاند که فردی که مورد تمسخر قرار میگیرد، به مرور زمان احساس حقارت و عدم اعتماد به نفس پیدا میکند. این امر میتواند منجر به مشکلات روانیای مانند افسردگی و اضطراب شود. بنابراین، حفظ تعامل مثبت و انسانی با یکدیگر نه تنها از لحاظ اخلاقی صحیح است، بلکه نیز بهسلامت روانی تمامی افراد جامعه کمک میکند. بهطورکلی، محبت و ارتباط مثبت با دیگران از اصول کلیدی در ارتباط انسانی به شمار میرود و تأثیر زیادی بر روی کیفیت روابط اجتماعی فرد و جامعه دارد. فرهنگ محبت و احترام به یکدیگر، به ما یادآوری میکند که در مواجهه با اشتباهات دیگران باید دقت کنیم و بجای سرزنش و طعنه، دست یاری به سوی آنها دراز کنیم. به نام دین و اخلاق، بیایید جامعهای بسازیم که در آن محبت و تعاملات مثبت حاکم باشد. برای دستیابی به این هدف، مسئولیت به عهدهی هر فرد است که این ارزشها را در زندگی روزمرهاش پیاده کند و به دیگران نیز یاد دهد.
آیات مرتبط
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِّن قَوْمٍ عَسَى أَن يَكُونُوا خَيْرًا مِّنْهُمْ ۖ وَلَا تَمُزُّوا أَنفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ ۚ بِئْسَ الاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ ۚ وَمَن لَّمْ يَتُبْ فَأُو۟لَـٰئِكَ هُمُ الظَّالمُونَ
ای کسانی که ایمان آوردهاید، قومی از قومی به مسخره نگیرد، شاید آنان بهتر از این باشند. و خودتان را نزنید و به یکدیگر لقب نکنید. چه بد است نام فاسق بعد از ایمان. و هر کس توبه نکند، آنان خود ظالماند.
حجرات : 11
وَفِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَّعْلُومٌ لِّسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ
و در اموال ایشان حق معلومی است برای درخواستکنندگان و محرومان.
ذاریات : 19
داستانی دلنشین
روزی مردی به نام حسن بر درختی نشسته بود و به زندگی دیگران خیره شده بود. او متوجه شد که یکی از همسایگانش، همیشه در حال زیبایی خود و اصلاح زندگیاش بودند. حسن از خود پرسید: "چرا من به او طعنه بزنم؟" و به یاد آیات قرآن افتاد که یادآوری میکرد کسی از خطاهای دیگران سخن نگوید. او تصمیم گرفت که به جای سرزنش، به آن همسایه یاری کند تا زندگی بهتری بسازد. این قانونی است که همیشه در زندگی ما سرلوحه باشد.