پاسخ قرآن
در قرآن کریم، مبانی و اصولی در باب ایستادگی در برابر ظلم و ستم به وضوح آمده است. آیات متعدد و روایات معصومین نشاندهنده این واقعیت هستند که نهتنها لازم است تا در برابر ظلم ایستادگی کنیم، بلکه این عمل بهعنوان یک وظیفه دینی و انسانی تلقی میشود. در سوره بقره آیه 193، خداوند به مؤمنان فرمان میدهد که باید در راه خدا و در دفاع از خود با کسانی که به آنها حمله میکنند، مبارزه کنند: 'وَقَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَكُمْ وَلَا تَعْتَدُوا ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ' (البقره: 193). این آیه به روشنی نشان میدهد که دفاع از حق و عدالت در برابر ظلم و تجاوز، نهتنها مجاز است بلکه ضروری نیز میباشد. در قرآن، تأکید بر مبارزه با ظلم و ستم بهوضوح نمایان است. آیاتی مثل آیه 104 سوره آل عمران بیان میکنند که در میان مسلمانان، باید کسانی که به خیر دعوت میکنند و از منکرات نهی میکنند، انتخاب شوند: 'وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ' (آل عمران: 104). این آیه بهصراحت بیان میکند که یک جامعه مؤمن باید در پی اصلاح و دعوت به خیر باشد. بنابراین، سکوت در برابر ظلم و ستم، خود نوعی ظلم به شمار میآید و هر کس که در برابر ظلم سکوت کند، در واقع در برابر بیعدالتی شریک شده است. در طول تاریخ اسلام، ائمه معصومین بهعنوان الگوهای ایستادگی در برابر ظلم و ستم شناخته میشوند. ایشان همواره در دفاع از حق و حقیقت به ایستادگی پرداختند و با فداکاریهای خود در برابر ظلم، الگوی قابل تقلیدی برای مسلمانان ایجاد کردند. بهویژه، واقعه عاشورا و ایستادگی امام حسین (ع) در برابر یزید، نمادی از فداکاری، شجاعت و ایستادگی در برابر ستمگران است. امام حسین با قیام عاشورا پیام را به جهانیان رساند که ایستادگی در برابر ظلم نهتنها وظیفه دینی است بلکه یک ضرورت انسانی است. ایستادگی در برابر ظلم بهعنوان یک اصل اساسی و بنیادین در قرآن و سیره ائمه معصومین نمایان است. از این رو، این اصل باید در تمام ابعاد زندگی ما نهادینه شود. مبارزه علیه بیعدالتی میتواند به صورتهای مختلفی از جمله فعالیتهای اجتماعی، آموزشی، سیاسی و حتی فرهنگی انجام شود. افراد میتوانند با آگاهسازی دیگران نسبت به حقوق انسانی و ضرورت ایستادگی در برابر ظلم، به ایجاد تغییر در جامعه خود کمک کنند. استفاده از صداهای جمعی و شنیدن دردها و مشکلات دیگران نیز بهعنوان یک اقدام اساسی در مقابله با بیعدالتی مطرح است. درواقع، برقراری ارتباط و همزیستی با کسانی که مورد ظلم و ستم قرار گرفتهاند، میتواند به ایجاد همبستگی و قدرت در برابر ظلم کلید بزند. بسان قرآن که بر توجه به دیگران و حفظ حقوق آنها تأکید کرده است، ما نیز باید در زندگی روزمره خود همواره به این نکته توجه کنیم که ظلم به دیگران به معنای ظلم به خود ما نیز هست. حال با توجه به آیات و روایات متعدد در این زمینه، باید به یاد داشته باشیم که ایستادگی در برابر ظلم و ستم نهتنها یک وظیفه دینی بلکه یک ضرورت انسانی است. این امر شامل آگاهی، خودآموزی و انتقال این آموزهها به نسلهای آینده میشود. باید به جوانان بیاموزیم که از حقوق خود دفاع کنند و صدای مظلومان باشند. در نهایت، باید به این نکته اشاره کرد که ایستادگی در برابر ظلم و ستم نیاز به عزم و اراده قوی دارد. افرادی که بهراستی در پی عدالت هستند باید با تمام توان و در هر زمینهای برای این مهم تلاش کنند. جنگ با ظلم نیازمند یک تلاش دستهجمعی و همگانی است و این نکته را نمیتوان در نظر ignored. در حقیقت، اگر هر فرد به نوبه خود در برابر ظلم قیام کند، عدالت اجتماعی تحقق پیدا خواهد کرد و دنیای بهتری برای نسلهای آینده خواهیم ساخت. از این رو، میتوان گفت که ایستادگ در برابر ظلم بهعنوان یک اصل بنیادی در قرآن و سیره ائمه معصومین نمایان است و باید در تمام ابعاد زندگیمان نهادینه شود. فراموش نکنیم که ما مسئولیم تا در برابر ظلمهای کوچک و بزرگ بایستیم، تا روزی این فرهنگ در جامعهیمان رواج پیدا کند و صدایمان در دفاع از حق و عدالت بلندتر باشد.
آیات مرتبط
وَقَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَكُمْ وَلَا تَعْتَدُوا ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ
و با کسانی که با شما میجنگند در راه خدا بجنگید و تجاوز نکنید؛ زیرا خداوند متجاوزان را دوست ندارد.
بقره : 193
وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ
و باید از میان شما جماعتی باشند که به خیر دعوت کنند و به معروف امر و از منکر نهی کنند.
آل عمران : 104
داستانی دلنشین
روزی در یک دهکده، مردی به نام حسین خانهاش را به ظالمی اجاره داده بود که به شدت از مردم سوءاستفاده میکرد. حسین تصمیم گرفت در مقابل ظلم آن مرد ایستادگی کند. او با شهامت به تجمع مردم پیوست و با صدای بلند در برابر ظالم اعتراض کرد. این اقدام حسین باعث شد که دیگران هم به او بپیوندند و صدای خود را در برابر ظلم بلند کنند. در نهایت، ظلم آن مرد به پایان رسید و حسین و دیگران توانستند زندگیای آرام و آزاد داشته باشند.