پاسخ قرآن
بر اساس آیات قرآن، خداوند رحمتی وسیع و بیپایان دارد و این موضوع به یکی از موضوعات بسیار مهم در دین اسلام تبدیل شده است. در بسیاری از سورههای قرآن، به رحمت و مغفرت الهی اشاره شده است و این مسئله یکی از نگرانیهای اصلی انسانها در طول تاریخ بوده است. یکی از آیات معرف در این زمینه، آیه 286 سوره بقره است که در آن خداوند میفرماید: «اللَّهُ لَا يُكَلِّفُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا». این آیه به وضوح نشان میدهد که خداوند نسبت به بندگانش سختگیری نمیکند و هر فرد را بر اساس تواناییهایش مورد آزمون و سنجش قرار میدهد. این مفهوم از نوعی آرامش برای انسانها سرچشمه میگیرد، زیرا به آنها این اطمینان را میدهد که خداوند در برابر خطاهای انسانی، به ویژه آن دسته از خطاهایی که به واسطه نادانی یا غفلت پیش میآید، رحمت و بخشش فراموش نشدنی دارد. بنا به همین آیه، اگر کسی نادانسته گناهی کند، میتواند انتظار داشته باشد که خداوند او را ببخشد و این نکتهای است که باید مورد توجه تمام مسلمانان قرار گیرد. این مساله به ما یادآوری میکند که شناخت دین و آگاهی از دستورات الهی به شدت اهمیت دارد. در بسیاری از مواقع، انسانها به دلیل ناآگاهی یا عدم اطلاع از احکام و دستورات الهی، به گناهان مختلفی دست میزنند. اینجاست که ما باید در نظر داشته باشیم که پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص)، همواره به مردم یادآوری میکرد که برای جلوگیری از گناهان نادانسته، باید خود را به علم و دانش دین تجهیز کنیم. در سوره انعام آیه 51، خداوند به پیامبرش دستور میدهد که به مردم هشدار دهد و میفرماید: «وَ أَنْذِرِ الَّذِينَ قَالُوا: اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا». این آیه ما را به فکر فرو میبرد، زیرا گویای این نکته است که نادانی ممکن است ناشی از عدم شناخت صحیح و تعلیمات درست باشد. نقش نادانی در ارتکاب گناهان میتواند به عنوان یک فاکتور مورد توجه قرار گیرد. گرچه گناه به خودی خود عملی ناپسند و مجازاتی دارد، اما زمانی که این گناه از روی نادانی یا عدم آگاهی باشد، خداوند در بخشش به بندگانش سهلگیرتر خواهد بود. این بدان معناست که اگر کسی مرتکب گناهی شد و از روی غفلت دست به این عمل زده است، در صورتی که واقعاً نادم و پشیمان باشد، میتواند به دریافت رحمت الهی امیدوار باشد. روشن است که خداوند خدای رحیم و غفور است و این مهمترین پیامی است که باید از قرآن و آیات مختلف آن استخراج کرد. به همین ترتیب، خداوند همواره درهای توبه را به روی بندگانش میگشاید و در سوره زمر آیه 53 میخوانیم: «قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ آمَنتُمُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةٌ وَأَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةٌ». این آیه دلالت بر رحمت و بخشش خداوند دارد و به مؤمنان هشدار میدهد که تقوای الهی را پیشه کنند و در زندگی دنیا بر احسان و نیکی متمرکز شوند. به عبارت دیگر، با یادآوری این که خداوند رحمت و بخشش خویش را برای بندگانش نگه داشته است، میتوانیم در زندگی روزمره خود، نوعی احساس آرامش و اطمینان پیدا کنیم که حتی اگر دچار گناهی شدهایم، راه توبه و بازگشت به سوی خداوند همیشه گشوده است. از این رو، پیوسته باید در جستجوی آگاهی و دانش دینی باشیم تا از گناهان نادانسته دوری کنیم و اگر روزی به اشتباهی گرفتار آمدیم، با دلی پاک و نادم به درگاه الهی توبه کنیم. خداوند بر اساس آیات و نشانههای رحمتش، میخواهد بندگانش را در مسیر صحیح راهنمایی کند و این مسئولیت ماست که آموختههای دینیمان را گسترش دهیم و به دیگران آموزش دهیم. در نهایت، باید این نکته را به خاطر داشته باشیم که اسلام دین رحمت و بخشش است و همواره فراخوانی برای بازگشت به سوی خداوند وجود دارد. با طلب فوریت و تلاش برای بهبود خود و آگاه شدن از دستورات الهی، میتوانیم به عنوان بندگانی شایسته در نزد خداوند قرار بگیریم و در این مسیر از رحمتهای بیپایان او بهرهمند شویم.
آیات مرتبط
لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا
خداوند، هیچکس را جز به قدر توانش تکلیف نمیکند.
بقره : 286
وَأَنْذِرِ الَّذِينَ قَالُوا: اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا
و به کسانی که گفتند: خداوند فرزندی اتخاذ کرده است هشدار ده.
انعام : 51
قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ آمَنتُمُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ
بگو: ای بندگانم که ایمان آوردهاید، از پروردگارتان بترسید.
زمر : 53
داستانی دلنشین
روزی جوانی به نام احسان در حال گشت و گذار در طبیعت بود و به گناهان نادانستهاش فکر میکرد. او نمیدانست که برخی از کارهایش اشتباه است. او به یک میزبان عارف برخورد کرد که او را به گفتگو دعوت کرد. احسان از او پرسید: "آیا خداوند گناهان نادانستهها را میبخشد؟" عارف لبخند زد و گفت: "پسرم، اگر از قلبت توبه کنی و به درگاه خداوند بگویی که نمیخواستی گناهی کنی، خداوند رحمتش را نثار تو میکند." احسان با این توصیه احسان بود و با ایمان و نیت پاک به سوی خداوند بازگشت.