پاسخ قرآن
قرآن کریم به عنوان کتاب آسمانی مسلمانان، به مسائل اخلاقی و اجتماعی انسانها توجه خاصی دارد. یکی از این موضوعات مهم که در آیات این کتاب مقدس به آن پرداخته شده است، کنترل نگاه و حفظ چشم در جامعه است. این موضوع به طور خاص در آیه 30 سوره نور مورد تأکید قرار گرفته است. در این آیه خداوند به مردان مومن میفرماید: "بگو به مردان مومن که نظر خود را از زنها پوشیده دارند و از زناکاری دوری جویند؛ این برای آنها پاکیزهتر است؛ زیرا خداوند از آنچه انجام میدهید آگاه است." این آیه به وضوح بر اهمیت تغییر رفتار در روابط اجتماعی و دقت در نگاهها تأکید میکند. در دنیای امروز، با وجود تکنولوژیهای پیشرفته و ارتباطات سریع، احتمال تقابل با تصاویری که به درستی نمیتوانند درک صحیحی از مفهوم عفت و پاکدامنی را منتقل کنند، بسیار زیاد است. به همین علت، تأکید بر حفظ چشم و کنترل نگاه در برخی از آیات قرآن نه تنها به عنوان یک دستور مذهبی، بلکه به عنوان راهی برای حفظ سلامت روان و اخلاق اجتماعی نیز قابل تفسیر است. موضوع کنترل نگاه و حفظ چشم نه تنها مختص مردان مومنی که در آیه 30 ذکر شده، بلکه در آیه 31 سوره نور نیز به زنان مؤمن نیز توصیه شده است. در این آیه به زنان سفارش میشود که در نگاه و پوششهای خود احتیاط کنند و این اقدام را به عنوان یک شیوه برای حفاظت از خود و دیگران در نظر بگیرند. خداوند در این آیه میفرماید: "و به زنان مؤمن بگو که نظر خود را از مردان بپوشانند و زینتهای خود را جز آنچه ظاهراً از آن نمایان است، نشان ندهند. و باید جواهرات خود را بر سینه خود بپوشانند و زینتهای خود را به جز شوهران و پدران و پسران خود و پسران برادران و پسران خواهران خود نشان ندهند..." در آیه فوق، تصور و تبیین این موضوع به طور واضح نشاندهنده این حقیقت است که هم مردان و هم زنان باید در روابط خود با یکدیگر احتیاط و کنترل داشته باشند. این دستورات به دلیل لزوم حفظ عفت و پاکدامنی در جامعه صادر شده است و برای ایجاد یک جامعه سالم و مؤمنانه ضروری به نظر میرسد. علاوه بر این، آیات قرآن به ما یادآوری میکند که رفتار و نگاههای ما نه تنها بر خود ما بلکه بر محیط اطرافمان نیز تأثیر دارد. رفتارهای ما میتواند به دیگران انگیزه بدهد یا آنها را تحت تأثیر قرار دهد. به ویژه در دنیای مدرن امروز که افراد به راحتی میتوانند یکدیگر را از طریق شبکههای اجتماعی و فضای مجازی مورد مشاهده قرار دهند، این توصیهها نقش کلیدی در ایجاد محیطی سالم ایفا میکند. همانطور که میدانیم، این روزها اطلاعات و تصاویری که به ما ارسال میشود، به شدت زیاد است و گاهی اوقات به طرز خطرناکی بر روح و روان انسان تأثیر میگذارد. از این رو، اهمیت کنترل نگاه و حفظ چشم باید مورد توجه ویژه قرار گیرد. در واقع، مشاهده جلوههای نامناسب میتواند منجر به شهوتورزی و افکار ناپاک شود که در نهایت به زوال عفت و جامعیت اخلاقی چنین جامعهای میانجامد. بنابراین، خداوند در این آیات میخواهد با تأکید بر ضرورت حفظ عفت و کنترل نگاه، نشان دهد که روش زندگی مومنان باید به گونهای باشد که از هر گونه آلودگی دوری کنند و به زندگی پاک و باعفت خود ادامه دهند. متأسفانه، در دنیای امروز شاهد آن هستیم که برخی از ارزشها و اصول اخلاقی تحت تأثیر پیشرفتهای فناوری و تغییرات اجتماعی آسیب دیده و غفلت از آنها میتواند به انحطاط فرهنگ و اخلاق جامعه منجر شود. در واقع، کنترل نگاه و حفظ چشم، نه تنها به عنوان یک فریضه مذهبی، بلکه به عنوان یک ضرورت اجتماعی و اخلاقی باید در جامعه ترویج شود. به همین خاطر، آموزش نسل جدید در این زمینه میتواند اثرات مثبتی بر روی فرهنگ و ارزشهای اجتماعی جامعه داشته باشد. به طور خلاصه، قرآن کریم از طریق تأکیدات در آیات خود بر مسئله کنترل نگاه و حفظ چشم، نه تنها به مردم مسلمان توصیه میکند که از گناهان و عفونتهای اخلاقی دور شوند، بلکه یادآور میشود که حفظ عفت و پاکدامنی باید در تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی انسانها مد نظر قرار گیرد. جهان امروز، سریع و متغیر است، و تعاملات انسانی در آن به طرز قابل ملاحظهای تغییر کرده است. با این حال، اصول بنیادی که قرآن بهویژه در حوزه کنترل نگاه و حفظ چشم وضع کرده است، هنوز هم کاربرد دارند و باید به عنوان جزء جداییناپذیر از زندگی مومنان مورد توجه قرار گیرند. در نهایت، تلاش در راستای رعایت این آموزهها میتواند به تولید یک فرهنگ غنیتر و سالمتر در جامعه منجر شود.
آیات مرتبط
قُلْ لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ۚ ذَٰلِكَ أَزْكَىٰ لَهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ
بگو به مردان مومن که نظر خود را از زنها پوشیده دارند و از زناکاری دوری جویند؛ این برای آنها پاکیزهتر است؛ زیرا خداوند از آنچه انجام میدهید آگاه است.
نور : 30
وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا ۖ وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِأَزْوَاجِهُنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ أَزْوَاجِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ أَزْوَاجِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِمْ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِمْ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولي الإِربةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الاطِفَالِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاءِ ۗ وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِنْ زِينَتِهِنَّ ۚ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
و به زنان مؤمن بگو که نظر خود را از مردان بپوشانند و از زناکاری دوری کنند و زینتهای خود را جز آنچه نمایان است، نشان ندهند و باید خمارهای خود را بر سینههایشان بیاویزند و زینتهای خود را جز برای شوهرانشان و پدرانشان و پدران شوهرانشان و پسرانشان و پسران شوهرانشان و برادرانشان و پسران برادرانشان و دختران خواهرانشان و زنانشان و آنچه تصرف یدیشان دارند و برای تابعین غیر ذوي الإربة من الرجال و برای بچههایشان که بر عورات زنان واقف نیستند، نشان ندهند و پاهای خود را به زمین نکوبند تا زینتهای نهانیشان نمایان شود و به خدا همگی توبه کنید ای مؤمنان، باشد که رستگار شوید.
نور : 31
داستانی دلنشین
روزی مردی به نام حسن به بازار رفت و در حال تماشا از زیورهای مختلف، ناگهان چشمش به زنی زیبای گذر کرد. او یاد آیات قرآن افتاد و تصمیم گرفت نگاه خود را از آن زن دور کند. این تصمیم نه تنها او را از گناه دور نگه داشت، بلکه احساس آرامش بیشتری نیز به او داد. حسن با خود گفت که با کنترل نگاه و رعایت عفت، میتواند زندگی بهتری را تجربه کند.