پاسخ قرآن
در قرآن کریم، خداوند بارها به اهمیت تلاش و کوشش در زندگی انسان اشاره کرده است. این تأکیدات، نمایانگر این واقعیت است که زندگی پر از چالشها و مشکلات است و برای عبور از این چالشها، ضرورت دارد که ما در آن تلاش کنیم. به عنوان مثال، در سوره جاثیه آیه 13 آمده است: 'وَسَخَّرَ لَكُم مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مِّنْهُ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ.' این آیه به وضوح نشان میدهد که خداوند نعمتها و امکانات بسیاری را برای بشر فراهم کرده و وظیفه ماست که از این نعمتها به درستی استفاده کنیم. در واقع، یکی از اصول اساسی در دین اسلام، کار و تلاش است. بر اساس آموزههای قرآنی، انسان باید با تمام توان خود در جهت بهبود وضعیت خود و جامعهاش تلاش کند و این تلاش تنها به خود فرد محدود نمیشود بلکه تاثیرات آن بر روی سایر انسانها و جامعه نیز حس میشود. برای مبارزه با تنبلی و کسالت، تعیین هدف و برنامهریزی یکی از اصلیترین راههاست. بیهدف بودن میتواند سبب شود که انسان از مسیر واقعی خود منحرف شود و نتواند به سرمنزل مقصود برسد. در سوره العنکبوت آیه 69، خداوند میفرماید: 'وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا ۖ وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ.' این آیه به ما این پیام را میدهد که با تلاش و مجاهدت در مسیر درست، هدایت و یاری خداوند را به دست خواهیم آورد. بنابراین، برای غلبه بر تنبلی، نخست باید هدفهای معین و مشخصی برای خود تعیین کنیم و سپس با برنامهریزی و مجاهدت در راستای دستیابی به آنها قدم برداریم. تعیین اهداف به ما کمک میکند که یک چشمانداز واضح از آنچه که میخواهیم به آن برسیم، داشته باشیم. همچنین، برنامهریزی درست موجب میشود که به راحتی بتوانیم اقدامات لازم را انجام دهیم و از وقت خود به شکل بهینه استفاده کنیم. در حقیقت، برای هر انسانی، برنامهریزی دقیق و منظم میتواند نقش بسزایی در موفقیت آنها ایفا کند. به عبارت دیگر، اگر ما نتوانیم هدفهای خود را شفاف تعیین کنیم و برای آنها برنامهریزی مناسبی داشته باشیم، احتمالاً دچار کسالت و عدم پیشرفت خواهیم شد. علاوه بر تعیین هدف و برنامهریزی، دعا و تضرع به خداوند نیز یکی از عوامل موثر در افزایش اراده و انگیزه انسان است. دعا نمایانگر ارتباط عمیق انسان با خداوند است و میتواند به ما کمک کند تا ارادهمان را تقویت کرده و از موانع ذهنی و روحی عبور کنیم. بنابراین، همواره باید به یاد داشته باشیم که در کنار تلاشهای خود، به دعا و مناجات با خداوند نیز توجه کنیم و از او یاری بخواهیم. این ارتباط معنوی میتواند قدرتی فوقالعاده را به ما ببخشد و ما را در راه صحیح هدایت کند. در نهایت، ارتباط با افرادی که خود تلاشگر و فعال هستند نیز میتواند ما را از نظر روحی و معنوی تقویت کند. انسانها موجوداتی اجتماعی هستند و تاثیرات محیط پیرامون بر روی آنها انکارناپذیر است. وجود افرادی که به منظور دستیابی به اهداف خود تلاش میکنند و با سختیهای زندگی دست و پنجه نرم میکنند، میتواند به ما انگیزه و انرژی مضاعفی برای پیشرفت بدهد. این افراد میتوانند به عنوان الگوهایی برای ما عمل کنند و ما را ترغیب کنند که در پیشبرد اهدافمان کوشا شویم. تلاش و مجاهدت در زندگی، نه تنها ما را به اهدافمان نزدیک میکند، بلکه به ما احساس رضایت و خوشحالی از زندگی میدهد. به عبارت دیگر، وقتی که ما میبینیم که به کسب موفقیتهای بیشتری نزدیک میشویم، حس خوب و انگیزه بالایی برای ادامه راه خواهیم داشت. با تلاش نه تنها به سعادت فردی خود میرسیم بلکه میتوانیم سهمی در بهبود جامعهمان نیز ایفا کنیم. به طور خلاصه، در زندگی لازم است که انسان به تلاش و کوشش اهمیت بسیاری بدهد. با توجه به آیات قرآن و آموزههای دینی، میتوان نتیجه گرفت که تلاش و مجاهدت در زندگی انسان، نه تنها به او در دستیابی به اهدافش کمک میکند بلکه در نهایت میتواند او را به مسیرهای روشنتری هدایت کند و او را در این مسیر یاری رساند. ما باید همواره به یاد داشته باشیم که با توکل به خداوند و اعتماد به نفس، میتوانیم به تحقق آرمانهای خود دست یابیم.
آیات مرتبط
وَسَخَّرَ لَكُم مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مِّنْهُ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ.
و آنچه را در آسمانها و در زمین است، همه را از او برای شما مسخر کرده است. همانا در این برای مردمی که تفکر میکنند نشانههایی است.
جاثیه : 13
وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا ۖ وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ.
و کسانی که در راه ما جهاد کردند، ما قطعاً آنها را به راههای خود هدایت خواهیم کرد و خداوند با نیکوکاران است.
عنكبوت : 69
داستانی دلنشین
روزی، جوانی به نام امیر به کسل بودن و بیحوصلگی خود فکر کرد. او تصمیم گرفت با تنبلی مبارزه کند. ابتدا هدفی برای خود تعیین کرد. او تصمیم گرفت روزانه دو ساعت به یادگیری زبان انگلیسی اختصاص دهد. پس از چند ماه، امیر شگفتزده شد که با وجود تلاشش نه تنها زبانش بهتر شده بود، بلکه او مهارتهای جدیدی هم یاد گرفته بود. او متوجه شد با برنامهریزی و اراده قوی میتواند به هر چیزی که میخواهد دست یابد.