پاسخ قرآن
خودفراموشی، پدیدهای است که در دنیای معاصر به نوعی با زندگی روزمره انسانها گره خورده است. درواقع، خودفراموشی به معنای دور شدن از هویت واقعی فرد و عدم توجه به نیازهای معنوی و عاطفی اوست. این مسأله در دنیای پرمشغله امروزی به وضوح مورد مشاهده قرار میگیرد، جایی که افراد گاهی اوقات خود را در بحرانهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی گم میکنند. در قرآن کریم، به ویژه در آیات متعدد، تأکید زیادی بر شناخت خود و برقراری ارتباط با خداوند وجود دارد. در سوره زمر، آیه 53، خداوند با فرمی لطیف و محبتآمیز به بندگانش میفرماید: 'بگو: ای بندگانم که به خودتان برگردید!'. این آیه به وضوح درک ما را از تلاش خداوند برای برقراری ارتباطی عمیقتر با بندگانش نشان میدهد و آنان را به خودشناسی و رجوع به هویت واقعی دعوت میکند. خودفراموشی، در واقع، نتیجه فراموشی نیازهای معنوی فرد است. وقتی انسان نتواند ارتباط خود را با ذات الهی و هدفهای وجودیاش حفظ کند، به تدریج از خود فاصله میگیرد. برای نجات از خودفراموشی، اولین گام میتواند تفکر و تأمل درون خود باشد. این عمل نیازمند زمان و فضایی است که هر شخص بتواند به درون خود سفر کند و به واقعیتها و چالشهای خود بپردازد. تفکر میتواند به عنوان ابزاری مؤثر برای درک بهتر خود و نیازهایمان عمل کند. در این راه، برقراری رابطه صحیح با خداوند از طریق دعا و نیایش نیز نقش مهمی دارد. دعا به ما کمک میکند تا آگاهی خود را افزایش دهیم و در حقیقت، خود را از خطر فراموشی نجات دهیم. در سوره مومنون، آیه 115، خداوند در این باره میفرماید: 'آیا شما فکر میکنید که ما شما را بیهدف آفریدهایم و به سوی ما برنمیگردید؟' این آیه به ما یادآوری میکند که هر فرد بر روی این کره خاکی دارای هدف و وظیفهای ویژه است و زندگیاش بیهدف نیست. خودشناسی به ما این امکان را میدهد که هدفهای زندگی خود را شناسایی کنیم و در راستای آنها گام برداریم، به همین دلیل میتوان گفت خودشناسی و درک هویت واقعی، کلیدی برای مبارزه با خودفراموشی است. برای تقویت خودشناسی و مقابله با خودفراموشی، فرد باید بهطور مرتب به دعا، تلاوت قرآن و یادآوری مفاهیم والای معنوی بپردازد. این عمل نه تنها به انسان کمک میکند تا در مسیر شناخت خود و نیازهای انسانیاش گام بردارد، بلکه احساس عمیقتری از پیوند با خداوند و دیگر مخلوقات نیز به همراه دارد. تلاوت قرآن به عنوان منبع نور و هدایت، میتواند بهترین راهکار برای روشن شدن درون انسان باشد. نکتهای دیگر که نباید فراموش کرد، ضرورت ارتباطات اجتماعی سالم و مفید است. برقراری روابط انسانی مثبت و یادآوری ارزشهای انسانی در تعامل با دیگران، از خودمحوری دور کرده و انسان را به یادآوری نقش خاص خود در این دنیا دعوت میکند. توجه به دیگران و رفتار خوب با آنها، از جمله روشهایی هستند که یادآور اهمیت ارتباط و تأثیر مثبت دیگران بر زندگی ما میباشند. بهطور کلی، خودفراموشی میتواند به تدریج زندگی فرد را دچار چالش کند و او را از مسیر صحیح زندگی دور کند. اما با شناخت ابعاد مختلف خود و ارتباط عمیقتر با خداوند، این خطر میتواند به حداقل برسد. چه بسا در زمان بحرانهای روحی و زندگی، انسانها به خاطر ایجاد ارتباط درست با خدا و خود، میتوانند به شکل بهتری از چالشها عبور کنند. در نهایت باید گفت که خودفراموشی نه تنها به فرد آسیب میزند، بلکه جامعه را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. انسانها به عنوان اجزای یک کل اجتماعی، اگر در درک خود دچار مشکل شوند، نمیتوانند در راستای ایجاد تحولی مثبت در جامعه خود گام بردارند. به همین دلیل شناخت نیازها، خواستها و آمال انسانی با توجه به آموزههای دینی و توجه به دیگران، میتواند به کل جامعه بهرهور و سالمتری منجر شود. در روزگاری که مواجهه با مشکلات زندگی و چالشهای اجتماعی سختتر از همیشه به نظر میرسد، توجه به خود و ارتباط با خداوند از اهمیت ویژهای برخوردار است. در واقع، خودشناسی نه تنها یک وظیفه فردی، بلکه یک نیاز اجتماعی نیز محسوب میشود. افراد باید به یاد داشته باشند که هر کدامشان در این دنیای شلوغ، نقش منحصر به فردی دارند و بازگشت به خود میتواند کلید نجات و پیشرفت آنها باشد.
آیات مرتبط
يَـٰعِبَادِيَ الَّذِينَ آمَـَٔنُوا اتَّقُوا رَبَّكُمْ ۖ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هَـٰذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةٌ ۖ وَأَرْضُ اللَّـهِ وَاسِعَةٌ ۖ إِنَّمَا يُوَفَّى ٱلصَّـٰبِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسَابٍ
ای بندگان من که ایمان آوردهاید، از پروردگارتان بترسید؛ برای کسانی که در این دنیا نیکوکاری کردند، پاداشی نیکوست و سرزمین خدا وسیع است. بهراستی، صابران پاداش خود را بدون حساب دریافت خواهند کرد.
زمر : 53
أَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَـٰكُمْ عَبَثًۭا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ
آیا گمان میکنید که شما را بیهوده آفریدهایم و شما به سوی ما بازنمیگردید؟
مؤمنون : 115
داستانی دلنشین
روزی، مریم جوانی را دید که در حال غرق شدن در افکار خود بود. او از خود پرسید: 'چرا احساس گمشدگی میکنم؟' سپس تصمیم گرفت که به سراغ قرآن برود و آن را بخواند. آیات قرآن به او یادآوری کرد که شناخت خود و ارتباط با خدا مهمترین چیزها هستند. مریم بعد از مدتی تلاوت، حس شادی و آرامش یافته و تصمیم گرفت که هر روز زمانی را برای دعا و نیایش به خود اختصاص دهد.