پاسخ قرآن
شکرگزاری یکی از مهمترین فضائل اخلاقی محسوب میشود که در زندگی روزمره ما نقش بسزایی ایفا میکند. این رفتار نه تنها به فرد آرامش میبخشد، بلکه روابط خانوادگی و اجتماعی را تقویت میکند. شکرگزاری بهعنوان یک عمل روحی و روانی، نه تنها در دین اسلام بلکه در کنار سایر ادیان و مکاتب فکری نیز مورد تأکید قرار گرفته است. در واقع، شکرگزاری صدای دل و روح است که یادآور نعمات و برکات الهی میباشد. در قرآن کریم، خداوند بارها به اهمیت شکرگزاری در زندگی اشاره کرده است. برای مثال، در سوره ابراهیم آیه 7 آمده است: "و إذ تأذن ربکم لئن شکرتم لأزيدنکم"؛ بدین معنا که اگر شکرگزار باشید، نعمتهای شما بیشتر خواهد شد. این آیه نشاندهنده قوانین مادی و روحی جهان است که شکرگزاری در آن نقش زیادی دارد. در دنیای امروز، با وجود مشغلههای فکری و روحی، افراد ممکن است به راحتی از یادآوری نعمتها و برکات خود غافل شوند. در این راستا، تقویت روحیه شکرگزاری در خانواده میتواند یکی از راههای مؤثر برای بهبود روابط و افزایش کیفیت زندگی باشد. ایجاد یک محیط صمیمی و مثبت در خانواده شرط نخست برای تقویت این روحیه است. یکی از روشهای مؤثر برای ترغیب اعضای خانواده به شکرگزاری، تشویق آنها به بیان چیزهایی است که به خاطر آنها شکرگزارند. این کار میتواند در قالب برگزاری جلسات خانوادگی یا حتی در زمان صرف غذا انجام شود؛ بهعنوان مثال، میتوان در شبهای جمعه چنین سنتی را برقرار کرد که هر فرد بتواند حداقل یک مورد از نعمتهایی که دارد را با دیگران به اشتراک بگذارد. این عمل نهتنها موجب نزدیکی قلبها خواهد شد بلکه آگاهی از نعمتها را در بین اعضای خانواده گسترش میدهد. علاوه بر این، در قرآن به ویژه در سوره آل عمران آیه 145 تصریح شده است که اگر شخصی از شادی و نعمتهایی که خدا به او عطا کرده آگاه باشد، شکرگزاری او بیشتر خواهد شد. این بدان معناست که آگاهی از نعمتها و توجه به آنها میتواند زمینهساز احساس شکرگزاری در وجود فرد باشد. برای مثال، زمانی که اعضای خانواده در مورد محبت و حمایت یکدیگر صحبت کنند، نهتنها قدردانی بیشتری از یکدیگر خواهند داشت بلکه این حس را در خود نهادینه خواهند کرد. این احساسات مثبت در درازمدت میتواند به تقویت روابط خانوادگی کمک کند. شکرگزاری در کنار یادآوری نعمتها، میتواند از طریق قدردانی در مناسبتهای خاص و بیان محبت به یکدیگر تقویت شود. برای مثال، میتوان در روزهای خاص مانند تولدها، سالگردها و دیگر مناسبتها، از یکدیگر قدردانی کنیم و محیطی صمیمی برای بیان عواطف و احساسات بسازیم. اینگونه اقدامات میتوانند شکرگزاری را در دلها تقویت کرده و روحیه خانواده را ارتقا دهند. در واقع، ایجاد این نوع از فضا موجب میشود که افراد انگیزه بیشتری برای قدردانی از یکدیگر پیدا کنند و محبت و عشق را در بین خود گسترش دهند. شکرگزاری همچنین میتواند از طریق اقدام به نیکوکاری و کمک به دیگران به وجود آید. انجام عمل خیر و بخشش به دیگران نهتنها به فرد احساس شکرگزاری و رضایت میدهد، بلکه پیامدهای مثبتی برای جامعه نیز به ارمغان خواهد آورد. نیکوکاری باعث میگردد که فرد به نعمتهای خود بیشتر توجه کند و از طرفی، درک عمیقتری از دیگران و شرایط زندگی آنها پیدا کند. درواقع، زمانیکه به دیگران کمک میکنیم و در کنار آنها ایستادهایم، احساس شکرگزاری در دلهامان تقویت میشود. هیچ چیز نمیتواند شکرگزاری را بهاندازه ارائه یاری و حمایت از دیگران پرورش دهد. این احساس متقابل نهتنها بر روابط فردی تأثیر مثبت میگذارد بلکه در نهایت به رشد و بالندگی جامعه منجر میشود. بهطور کلی، شکرگزاری یک فضیلت بسیار مهم است که نیازمند توجه و تمرین مداوم در زندگی است. این رفتار میتواند بهعنوان یک فرهنگ در بین اعضای خانواده ایجاد شود و درک بیشتری از زندگی و ارتباطات انسانی را برای آنان به ارمغان بیاورد. با یادآوری نعمتها و ابراز محبت به یکدیگر، میتوانیم دنیایی سرشار از عشق و خوشبختی بسازیم. این رفتار نهتنها به خود فرد آرامش میبخشد، بلکه به تقویت روابط خانوادگی و اجتماعی و ایجاد یک جامعه سالم و همدل نیز کمک خواهد کرد. زندگی ما تنها در گرو احساس شکرگزاری نیست، بلکه با یادآوری نعمتها و تلاش برای ایجاد روابط مثبت و محبتآمیز، میتوانیم نشان دهندهی یک جامعه بانشاط و شاداب باشیم. به همین دلیل، ارتقاء روحیه شکرگزاری باید بهعنوان یک اصل در زندگی خانوادگی مورد توجه قرار گیرد.
آیات مرتبط
وَإِذْ أَذْنَ رَبُّكُمْ لَئِن شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ
و در آن زمان که پروردگارتان اعلام کرد: اگر شکر کنید، قطعاً بر نعمتهای شما میافزایم.
ابراهیم : 7
وَمَا كَانَتْ لِنَفْسٍ أَنْ تَمُوتَ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ كِتَابًۭا مُؤَجَّلًۭا ۚ وَمَن يُرِدْ ثَوَابَ الْآخِرَةِ نُكَثِّرْ لَهُ فِي أَمْوَالِهِ وَأَلدَّكُم بِالشُّكْرِ.
و هیچکس نمیتواند بمیرد مگر به فرمان خدا، این حکم نامهای است معین و هر که بخواهد پاداش آخرت را به دست آورد، ما بر نعمتهای او میافزاییم.
آل عمران : 145
داستانی دلنشین
روزی، خانوادهای در حال صرف شام بودند. پدر تصمیم گرفت که برای شروع یک رسم جدید، از هرکسی بخواهد تا یک مورد از چیزهایی که به خاطرش شکرگزار هستند، مطرح کند. دختر کوچکش گفت: 'من بابت عروسک جدیدم شاکرم.' پسرش گفت: 'من کلی محبت برادران و خواهرانم را شکر میکنم.' و همسرش افزود: 'من برای لحظات زیبای کنار شما همه چیز را شکر میکنم.' در پایان شام، همگی احساس نزدیکی بیشتری کردند و شناخت بیشتری از یکدیگر پیدا کردند.