پاسخ قرآن
در قرآن کریم، خداوند بهطور مکرر بر اهمیت خدمت به دیگران و همکاری در کارهای خیر تأکید میکند. این موضوع در بسیاری از آیات بارز است و بهعنوان یکی از اصول بنیادین انسانی و دینی شناخته میشود. بهویژه در سوره مائده آیه 2، خداوند میفرماید: "وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى" که بهوضوح بیان میکند که ما باید در امور نیک و تقوا یکدیگر را یاری کنیم. این آیه یکی از سنگبنایهای تفکر اسلامی و انسانی در موضوع خدمت به دیگران است و نشاندهنده این است که همکاری و کمک به دیگران از ویژگیهای بارز جامعهای است که بر پایه اصول انسانی و اسلامی بنا شده است. روحیهی خدمت به جامعه و دیگران از اصول انسانی و دینی ماست و بهطور طبیعی فرزندان ما در این فضا تربیت میشوند. برای ایجاد این روحیه در فرزندان، نخست لازم است تا والدین خودشان در این زمینه پیشتاز باشند و میزان اهتمام خود را در تحقق این ارزشها نشان دهند. فرزندان بهطور طبیعی از رفتارهای ما الگو میگیرند و اگر ما به عنوان والدین در امور خیری مانند کمک به نیازمندان و مشارکت در کارهای اجتماعی فعال باشیم، فرزندان ما نیز این روحیه را از ما میگیرند. یکی از راههای مؤثر در آموزش روحیهی خدمت به فرزندان، مشارکت دادن آنها در فعالیتهای اجتماعی و خیرخواهانه است. بهعنوان مثال، میتوانیم فرزندان را در جمعآوری کمکهای مردمی، شرکت در فعالیتهای داوطلبانه و کمک به افرادی که به کمک نیاز دارند، سهیم کنیم. این تجربیات نهتنها به فرزندان این امکان را میدهد که در عمل یاد بگیرند چگونه به دیگران کمک کنند، بلکه سبب ایجاد احساس مسئولیت و همدلی در آنان نیز میشود. این مسئله بهویژه برای فرزندانی که در جوامع مختلف زندگی میکنند، بسیار ارزشمند است و پایهگذار یک نسل متعهد و مسئول خواهد بود. آموزش مهارتهای همکاری و کار گروهی نیز در این راستا ضروری است. این مهارتها به فرزندان کمک میکند که درک کنند چگونه میتوانند در کنار دیگران به جامعه خدمات بیشتری ارائه دهند. برای مثال، شرکت در گروههای مدرسهای، کارگاههای اجتماعی و فعالیتهای خیریه میتواند به آنها بیاموزد که چگونه در جمع به هدف مشترک دست یابند و احساس همدلی و تعاون بین خود و دیگران را پرورش دهند. یکی دیگر از روشهایی که میتوانیم برای ایجاد روحیهی خدمت در فرزندان به کار گیریم، آموزش صبوری و شکرگزاری در برابر مشکلات است. در سوره انبیاء آیه 35، خداوند میفرماید: "كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ وَنَبْلُوكُم بِالْخَيْرَاتِ وَالشَّرِّ فِتْنَةًۭ". این آیه به ما یادآوری میکند که زندگی پر از چالشها و امتحانات است و بهرهمندی از تجربیات خدمت میتواند فرزندان را قویتر و مقاومتر کند. این تجربیات نهتنها به آنها در مواجهه با مشکلات زندگی کمک میکند، بلکه آنها را به سمت انسانهایی با عزم و ایستادگی میکشاند. ایجاد روحیهی خدمت در فرزندان نهتنها به بهبود و تسهیل در اجرای فعالیتهای اجتماعی کمک خواهد کرد، بلکه در درازمدت سبب خلق نسلی متعهد و مسئول نیز خواهد شد. نسلی که در آن جوانان و نوجوانان قادر به شناسایی نیازهای جامعه خود باشند و در راستای بهبود شرایط آن تلاش نمایند. این نسل، نسلی خواهد بود که با توافق و همکاری در جهت تحقق اصول انسانی و اخلاقی حرکت خواهد کرد و میتواند منبع الهام و امیدی برای دیگران باشد. بهطور خلاصه، تأکید قرآن بر اهمیت همکاری و خدمت به دیگران باید بهعنوان یک اصل بنیادین در تربیت فرزندان قرار گیرد. والدین باید خود الگوی خدمت باشند و فرزندان را در فعالیتهای اجتماعی و خیریه شرکت دهند. آموزش مهارتهای همکاری، صبوری و شکرگزاری نیز از دیگر ارکان این تربیت خواهد بود. این ایجاد روحیهی خدمت به جامعه میتواند بهعنوان یکی از سرمایههای اصلی انسان در زندگی فردی و اجتماعی مورد توجه قرار گیرد، چرا که تنها با همکاری و همدلی میتوانند انسانها در چالشهای زندگی موفق شوند و به تعالی جامعهای که در آن زندگی میکنند، کمک کنند.
آیات مرتبط
وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى
و در کارهای نیک و پرهیزکاری یکدیگر را یاری کنید.
مائده : 2
كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ وَنَبْلُوكُم بِالْخَيْرَاتِ وَالشَّرِّ فِتْنَةًۭ
هر نفس طعم مرگ را خواهند چشید و شما را با خوبیها و بدیها آزمایش میکنیم.
انبیاء : 35
داستانی دلنشین
روزی، پسربچهای به نام سجاد به مادرش گفت: "میخواهم به دوستانم کمک کنم!" مادر با لبخند پاسخ داد: "خوب است، میتوانیم با هم غذاهایی برای بیخانمانها درست کنیم." آنها با هم به بازار رفتند و مواد لازم را خریدند. وقتی غذاها آماده شد، سجاد احساس شادی عمیقی کرد. او فهمید که کمک به دیگران چقدر لذتبخش است و این بار، مادرش گفت: "این حس خوب را هرگز فراموش نکن." سجاد این روز را یادش ماند و همیشه تلاش کرد که به دیگران کمک کند.