پاسخ قرآن
زبان یکی از اساسیترین ابزارهای ارتباطی انسانهاست که خداوند به ما عطا کرده است و میتواند در جهت خیر و نیکی مورد استفاده قرار گیرد. زبان در واقع بستری برای بیان افکار، احساسات و اعتقادات ماست و میتواند تأثیر عمیقی بر روی زندگی دیگران داشته باشد. به عبارت دیگر، آنچه که از زبان ما خارج میشود قادر است دیگران را تحت تأثیر قرار دهد و در بسیاری از موارد میتواند زندگی آنها را دگرگون کند. بنابراین، لازم است که از این نعمت الهی به نحو احسن بهرهبرداری کنیم و کلام خود را در راستای تحقق اهداف نیکو و خیرخواهانه قرار دهیم. قرآن کریم به عنوان سند اصلی دین اسلام، در بسیاری از آیات خود به اهمیت کلام خوب و تأثیر مثبت آن بر روی دیگران تأکید کرده است. به عنوان مثال، در سوره نساء آیه 36، خداوند متعال به ما یادآوری میکند که به والدین، خویشاوندان، یتیمان، فقیران و همسایگان نیکی کنیم و با زبانهای خود به آنها محبت کنیم. این دستورالعملها نشاندهنده این است که زبان ما باید ابزار ارتباطی محبت و خیر باشد و نه وسیلهای برای تفرقه، دشنام یا قضاوت منفی علیه دیگران. در زندگی پیامبر اسلام و اهل بیت (ع)، داستانهای فراوانی وجود دارد که نمونههای بارزی از نحوه استفاده صحیح از زبان را به نمایش میگذارد. رسول خدا (ص) همواره تأکید میکردند که باید با دیگران به نیکی رفتار کنیم و از زبان خود در راستای نصیحت و راهنمایی استفاده نماییم. او میفرماید: "هر کس که به الله و روز قیامت ایمان دارد، باید کلام نیکو گوید یا سکوت کند". این بیان به ما یادآور میشود که گفتار ما باید به نفع دیگران باشد و اگر چیزی برای گفتن نداریم، شاید بهتر باشد سکوت کنیم. این رویکرد نشاندهنده اهمیت تفکر قبل از سخن گفتن و پرهیز از گفتار نسنجیده و بیهوده است. در سوره حدید آیه 25، خداوند به قول حق و پرهیز از فحش و دشنام رغم وجود اختلافات تأکید کرده است. این مفهوم به ما یادآور میشود که حتی در شرایطی که نظرات و اعتقادات ما با یکدیگر متفاوت است، باید زبان ما زبان نیکی و احترام باشد. به عبارتی، در هر گفتگویی باید تلاش کنیم که اصل نیکی و احترام را فراموش نکنیم و بیشتر بر روی مکالمات مثبت و سازنده تمرکز کنیم. با توجه به اینکه زبان به عنوان یک ابزار قدرتمند در هر جامعهای عمل میکند، لازم است که به منظور ارتقاء اخلاق و فضایل اجتماعی، از آن برای ایجاد محیطی مثبت و سالم استفاده کنیم. یکی از بهترین راهها برای استفاده از زبان در راستای خیر، دعا کردن و طلب خیر برای دیگران است. در زمانهای مختلف، با دعا کردن برای دیگران و بیان کلمات محبتآمیز، میتوانیم محیط اطرافمان را به فضایی مثبت تبدیل کنیم. دعا در واقع یکی از نیازیهای انسانی است که میتواند در تقویت روابط و ایجاد محبت بین افراد تأثیر گذار باشد. این نوع رفتارها و گفتارها باعث میشود که یک فرهنگ نیکو و مثبت در جامعه شکل بگیرد. زمانی که افراد به یکدیگر محبت و احترام کنند، شکافهای اجتماعی کاهش مییابد و زمینههای همکاری و همدلی بیشتر میشود. اینجاست که زبان ما به عنوان ابزاری برای ایجاد محبت و دوستی میان انسانها عمل میکند. از این رو، لازم است که همۀ ما به عنوان اعضای یک جامعه، زبان خود را در خدمت خیر قرار داده و از آن برای ترویج محبت، همدلی و تفکر مثبت استفاده کنیم. اگر بخواهیم در راستای گسترش این فرهنگ مثبت حرکت کنیم، نیازمند تمرین در هر روز و برقراری گفتوگوهای مثبت با دیگران هستیم. باید سعی کنیم کلامی سازنده و مؤثر در تعاملات اجتماعی خود به کار ببریم. در نهایت، میتوان گفت که زبان ما به عنوان یکی از بهترین ابزارها، باید در مسیر خیر و نیکی قرار گیرد و همیشه به یاد داشته باشیم که هر آنچه که از زبان ما خارج میشود، میتواند تأثیر عمیق و مثبتی بر روی دیگران داشته باشد. پس بیایید از زبان خود در راستای ترویج محبت، برقراری ارتباط صحیح و گسترش فرهنگ نیکو استفاده کنیم و خود را موظف به رعایت این مسئله در تمام جوانب زندگیمان بدانیم.
آیات مرتبط
أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينَ وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالْجَارِ الْقُرْبَى وَالْصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَالْمَامُورِ
و خداوند را بپرستید و هیچ چیزی را شریک او قرار ندهید و به والدین نیکی کنید و به خویشاوندان و یتیمان و فقیران و همسایه نزدیک و همسایه دور نیکی کنید و به دوست نزدیک و به فرزند مسیر و به آنهایی که زیر دست شما هستند.
نساء : 36
لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ
ما فرستادگان خود را با دلایل روشن و کتاب و ترازویی فرستادیم تا مردم به عدالت ایستند.
حدید : 25
داستانی دلنشین
روزی روزگاری، مردی به نام حسن که همیشه در فکر خیر و نیکی به دیگران بود، تصمیم گرفت با زبانش به خوبیهای دنیا اشاره کند. اوصبح روزهای خود را به گفتن کلمات محبت و تشویق به دوستان و خانوادهاش اختصاص داد. حسن با این کار نه تنها بر زندگی خود اثر مثبت گذاشت بلکه به دیگران نیز امید و انگیزه داد. او باور داشت که زبان میتواند درختی باشد که با کلماتش گلهای خوبی را در دلها بپروراند.