پاسخ قرآن
تلاش و کوشش از ارزشهای مهمی هستند که در قرآن کریم به آنها تأکید شده است. این ارزشها نه تنها به عنوان یک دستور اخلاقی بلکه به عنوان یک رویکرد بنیادین در زندگی انسانی بیان شده است. در این مقاله به بررسی اهمیت تلاش و کوشش در قرآن و تأثیرات آن بر زندگی فردی و اجتماعی انسانها خواهیم پرداخت. تلاش و کوشش از دیرباز در آموزههای دینی و اخلاقی مورد توجه قرار گرفتهاند و به عنوان عوامل ایجادکننده، دگرگونی و ترقی در جامعه شناخته میشوند. در این راستا، ما به بررسی آیات و احادیث مختلفی خواهیم پرداخت که اهمیت تلاش را نشان میدهند. قرآن کریم به عنوان کتاب مقدس مسلمانان، در آیات متعدد به اهمیت تلاش و کوشش در زندگی اشاره کرده و انسانها را به آن تشویق کرده است. بهویژه در سوره آل عمران، آیه 139، خداوند میفرماید: "و لا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیاء عند ربهم یرزقون". این آیه به ما میآموزد که تلاشهایی که در مسیر حق و عدالت صورت میگیرد، هرچند ممکن است نتایجی ملموس نداشته باشد، اما در درگاه خداوند ارزشمند است. کسانی که در راه حق جان خود را فدای ایستادگی و تلاش میکنند، نزد خدا زنده و مورد رحمت او هستند. این ایده بسیار عمیق است؛ زیرا نشان میدهد که تلاشی که برای رسیدن به اهدافی بزرگ و نیکو صورت میگیرد، هیچگاه بینتیجه نخواهد بود. تلاش و کوشش در زندگی روزمره همچنین به عنوان نشانهای از ایمان و استقامت انسانی محسوب میشود. ایمان به خدا و اعتماد به او، به ما قدرت و انگیزهای برای ادامهی مسیر میدهد. ایستادگی در برابر چالشها و موانع زندگی، نه تنها ما را قویتر میکند، بلکه نشانهای از شجاعت و قهرمانی ما نیز هست. بنابراین لازم است به یاد داشته باشیم که تلاش، محوریترین ارزش در زندگی ماست که با ایمان به الله، برکات آن بیش از پیش نمایان میشود. در سوره انبیا، آیه 87 نیز به پیامبر ایوب اشاره شده است. او در سختترین شرایط زندگیاش به صبر و شکیبایی ادامه داد و به خدا اعتماد کرد. داستان ایوب در قرآن کریم یک نمونه عالی از تلاش و استقامت است که در آن، او با مصیبتهای بسیار زیادی دست و پنجه نرم میکند. ایوب تمام تلاش خود را برای حفظ ایمان و صبر کردن در برابر ناملایمات به کار برد و از این طریق پیامی بزرگ را برای بشریت به ارمغان آورد. این نتیجهگیری که برخی تلاشها ممکن است بدون نتیجه محسوس به نظر برسند، اما دارای ارزشهای عمیقتری هستند، میتواند به ما در مواجهه با چالشهای زندگی کمک کند. در حقیقت، این تلاشها و صبر در برابر مشکلات ما را به انسانهای بهتری تبدیل میکنند. یک نکته مهم دیگر در خصوص تلاش، نقش آن در شکلدهی به شخصیت ماست. شخصیت انسان به طور عمده تحت تأثیر تجارب و چالشهایی که با آنها مواجه میشود، شکل میگیرد. افرادی که تلاش میکنند، اغلب دارای ارادهای قویتر، اعتماد به نفس بیشتر و نگرش مثبتتری به زندگی هستند. این افراد نه تنها برای خود بلکه برای دیگران نیز الهامبخش خواهند بود. از این رو، ترغیب به تلاش و کوشش نه تنها یک مسأله فردی بلکه یک نیاز اجتماعی است که میتواند به بهبود کیفیت زندگی در جوامع کمک کند. برهمین اساس، مردم باید بدانند که در زندگی، تلاش و کوشش در هر موقعیتی، چه نتیجهای بیافریند چه نه، لازم و ضروری است. شاید در دورهای از زندگی، فرد با شکستهای متوالی مواجه شود، اما نباید این مسأله باعث ناامیدی او گردد. چرا که هر گام در تلاش، ما را به هدف نزدیکتر کرده و ما را برای دستیابی به آن مجهزتر میکند. به عنوان مثال، بسیاری از کارآفرینان و مخترعان قبل از دستیابی به موفقیت و شهرت، با رد شدن و شکستهای متعدد مواجه شدهاند. در نهایت، اهمیت تلاش و کوشش به عنوان یک اصل اساسی در زندگی، به ما یادآوری میکند که در هر شرایطی باید با اراده و عزم راسخ به دنبال اهداف خود باشیم. قرآن کریم به عنوان راهنمای ما در این مسیر، نه تنها تلاش را ستایش میکند بلکه ما را به سوی امید و اعتماد به نفس سوق میدهد. در واقع، ایمان به خداوند و تلاش برای بهبود خود و جامعه، همواره باید در دستور کار ما باشد. در پایان، میتوان گفت که تلاش و کوشش از طنینی است که در روایتهای دینی echo میشود و بازتابی از یک زندگی آراسته و با ایمان است.
آیات مرتبط
وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا ۖ بَلْ أَحْيَاءٌ عِندَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ
و خیال نکنید کسانی که در راه خدا کشته شدند مردهاند، بلکه آنان زندهاند و نزد پروردگارشان روزی میخورند.
آل عمران : 139
وَاذْكُرْ عَبْدَنَا أَيُّوبَ إِذْ نَادَى رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الشَّيْطَانُ بِنُصْبٍ وَعَذَابٍ
و بنده ما، ایوب را به یاد آر آنگاه که پروردگارش را خواند که: من را آفتی و عذابی رسیده است.
انبیا : 87
داستانی دلنشین
یکی از روزها، جوانی به نام علی به برداشتهای منفی دربارهی تلاشهایش دچار شد. او همیشه کارهایی را میکرد که نتایجی نداشت. اما وقتی به آیات قرآن نگاه کرد، متوجه شد که حتی تلاشهایش هم میتواند حسناتی باشد. او تصمیم گرفت که بدون وابستگی به نتیجه، به تلاش ادامه دهد و از هر تلاشی لذت ببرد. نتیجه آن، نه تنها رشد شخصیتی او، بلکه آرامش درونش نیز بود.