پاسخ قرآن
در قرآن کریم، مفاهیم ایمان، محبت و شناخت به عنوان سه عنصر اساسی در ارتباط انسانها با خداوند مطرح شده است. این مفاهیم نه تنها به عنوان الزامات دینی دیده میشوند، بلکه بر اساس تدبیر خداوند و نیازهای روحی بشر شکل گرفتهاند. آیات قرآن، به ویژه در سوره بقره و سوره مزمل، به روشنی عواطف انسانی را در رابطه با خداوند بیان میکند و تأکید دارد که عشق و محبت نسبت به خداوند بسی فراتر از ترس از عذابهای جهنم است. سوره بقره آیه 165 به صراحت میگوید: "و از مردم کسانیاند که به خدا شریک میگذارند و در محبت خود نسبت به او به خداوند عشق میورزند." این آیه نشان میدهد که برخی افراد از علاقه و محبت به مخلوقاتی جز خداوند پیروی میکنند و در حقیقت با این کار، رابطه اصلی و واقعی خود با خدا را خدشهدار میسازند. در این زمینه، خداوند به ما هشدار میدهد که باید محبت خود را نسبت به او افزایش دهیم و از وابستگی به غیر خدا دست برداریم. ترس از عذاب جهنم شاید در ابتدا انگیزهای برای ایمان آوردن به خدا باشد، اما به تنهایی نمیتواند پایدار باشد. پژوهشها نشان میدهد که ترس از عذاب ممکن است افراد را به سمت اعمال دینی سوق دهد، اما این روابط به دلیل عدم پایهگذاری بر محبت و عشق، پایدار نخواهد ماند. در واقع، ایمان قوی و پایدار در گرو عشق و شناخت عمیق به خداوند است. این عشق است که انسان را به عبودیت و تقوا راهنمایی میکند و نه فقط ترس از عذاب. در سوره مزمل آیه 20، خداوند طبق دستور به پیامبرش میفرماید: "و ایاک و جنودک، برای خود عذاب و سختیها را مترسید!" این آیه نشان میدهد که در برخی مواقع، بر روی ترس از جهنم تأکید میشود تا انسان نسبت به عواقب اعمال خود آگاه شود. این یادآوریها میتواند نقش مهمی در نگهداری انسان از ارتکاب به گناهان و سوء انتخابها ایفا کند. با این حال، مهمترین نکتهای که باید به آن توجه کرد، این است که ترس فقط یک مرحله ابتدایی در مسیر ایمان است. انسانها باید به تدریج از ترس به محبت و عشق تغییر مکان دهند. این تغییر میتواند دنیا را به یک مکان بهتر تبدیل کند و فرد را برای عمل به دستورات الهی و برقراری یک رابطه نزدیک و عمیق با خدا آمادهتر کند. ایمان به خداوند و پیامبرانش، نیازمند ایجاد شناخت عمیق و درک درست از ویژگیهای خداوند است. این شناخت میتواند به طریق مطالعه در قرآن، تفکر در آیات و ادعیه و ارتباط با خداوند از طریق عبادات محقق گردد. هرچه فرد شناخت و محبتش نسبت به خدا بیشتر شود، ایمان و عمل او نیز عمیقتر و پایدارتر خواهد شد. در نهایت، رابطه عشقآمیز با خداوند میتواند به افراد انگیزهای قوی برای شکرگزاری، عبادت و خدمت به دیگران ببخشد. این رابطه نه تنها خود فرد را تقویت میکند، بلکه اثرات مثبتی بر جامعه نیز خواهد داشت. وفاداری به ایمان و عمل به دستورات الهی در گرو علاقه و عشق به خداوند است و این خود میتواند معیار اصلی و اساسی برای سنجش ایمان انسانها باشد. در دنیای امروزی، که تنوع افکار و عقاید فوقالعاده زیاد است، ایمان به خدا و ارتباط عمیق با او میتواند منبعی از آرامش روانی و معنوی باشد. با بررسی و تأمل در مفاهیم قرآنی و درک عمیقتر از شخصیت خداوند و صفات او، میتوانیم به یک ایمان مستحکم و ماندگار دست یابیم. در نهایت، ترس از جهنم اگرچه شاید یک انگیزه ابتدایی باشد، اما عشق و محبت واقعی به خداوند است که میتواند ما را در مسیر ایمان پایدار نگه دارد.
آیات مرتبط
وَمِنَ النَّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دُونِ اللَّهِ أَندَادًا يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللَّهِ ۚ وَالَّذِينَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِّلَّهِ ۚ وَلَوْ يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُوا إِذْ يَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا وَأَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعَذَابِ
و برخی انسانها غیر از خدا دوستانی میگیرند و آنها را همچون محبت خدا دوست دارند و آنهایی که ایمان آوردهاند، محبتشان برای خدا بیشتر است.
بقره : 165
إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنَى مِن ثُلُثَيْ اللَّيْلِ وَنِصْفَهُ وَثُلُثَهُ ۖ وَطَائِفَةٌ مِّنَ الَّذِينَ مَعَكَ ۖ وَأَنَّ اللَّهَ يُقَدِّرُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ ۖ عَلِمَ أَلَّن تُحْصُوهُ فَتَابَ عَلَيْكُمْ فَاقْرَؤُوا مَا تَيسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ
پروردگارت میداند که تو نزدیک به دو سوم شب و نیمه آن و یک سوم آن میایستی و گروهی از کسانی که با تو هستند (به عبادت و نماز) میپردازند. خداوند تقدیر شب و روز را میداند. او دانست که شما آن را حساب نمیکنید، پس به شما عذرخواهی کرد. پس آنچه از قرآن میتوانید بخوانید.
مزا مل : 20
داستانی دلنشین
روزی مردی در دل خود به این موضوع میاندیشید که آیا واقعا ترس از جهنم باعث ایمان او خواهد شد؟ او به یاد آیات قرآن افتاد و تصمیم گرفت به عشق و محبت خود به خدا بیشتر توجه کند. روزها گذشت و او فهمید که عشق به خدا تنها او را آرامش میبخشد و ترس از جهنم، تنها یک انگیزه موقتی است. او از آن روز به بعد در پی تقویت عشق و دوستی خود با خداوند برآمد و به خوبیهای زندگی پی برد.