آیا کمک به ظالم گناه دارد؟

در قرآن کریم، مباحث مربوط به عدالت و ظلم یکی از محورهای اصلی تعلیمات الهی است. این کتاب آسمانی به وضوح بر ضرورت پرهیز از ظلم و ستم تأکید کرده و حقوق انسان‌ها را از مهم‌ترین موضوعات مورد توجه قرار داده است. انسان در زندگی خود با چالش‌های مختلفی مواجه است و یکی از این چالش‌ها، مسئله ظلم و ستم است. در سوره بقره آیه 188، خداوند می‌فرماید: "وَلا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ...". این آیه به روشنی بیان می‌کند که انسان نباید در اعمال نادرست و نا‌صواب شراکت کند و از حقوق دیگران سوءاستفاده نماید. بدون شک، تأسیس نظام‌های اجتماعی بر پایه عدالت و انصاف یکی از مسئولیت‌های بزرگ مسلمانان است. کمک به ظالم نه تنها به معنای تأیید ظلم اوست، بلکه به خطر انداختن حقوق دیگران را نیز به همراه دارد. در واقع، وقتی انسان در شرایطی که ظلم و ستم در حال وقوع است، به ظالم کمک می‌کند، به نوعی خود را در زمره ظلم‌کنندگان قرار می‌دهد. چنین عملی قطعاً در نزد خداوند گناهی بزرگ محسوب می‌شود و در روز قیامت نیز پاسخ‌گو خواهد بود. یار و همدست ظالم شدن، پیامدهای منفی اجتماعی را به دنبال دارد. در واقع، این عمل زمینه‌ساز تداوم ستم و فراگیر شدن ظلم در جامعه می‌شود. جامعه‌ای که در آن مردم حق یکدیگر را نادیده بگیرند، به وضوح به سمت نابودی خواهد رفت؛ چرا که اخلاق و اصول انسانی در آن متزلزل می‌شود. از همین رو، قرآن به مؤمنان توصیه می‌کند تا از ظلم بپرهیزند و تا جایی که ممکن است، سعی کنند از ستمگران فاصله بگیرند. این فاصله‌گذاری نه تنها در راستای حفظ حقوق دیگران است، بلکه موجب تقویت روحیه عدالت‌طلبی در خود و جامعه می‌شود. در سوره مائده آیه 32 آمده است: "مَن قَتَلَ نَفْسًۭا بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِى الْأَرْضِ فَكَاَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعًۭا...". این آیه نیز اهمیت حفظ جان و مال انسان‌ها را نشان می‌دهد و بر این نکته تأکید دارد که هر گونه تعرض به حقوق دیگران، از جمله قتل، نه تنها یک عمل فردی، بلکه نقض حقوق بشریت است. در واقع، این نوع اعمال به کل جامعه آسیب می‌زند و آن را به زوال می‌کشاند. از منظر اجتماعی، مسئولیت ما به عنوان مسلمانان این است که همواره در تلاش برای برقراری عدالت باشیم. در این راستا، کمک به ستم‌دیدگان و حمایت از آن‌ها نه تنها وظیفه‌ای دینی، بلکه نوعی اقدام اخلاقی است که باید در اجتماع نهادینه شود. تعرض به حقوق دیگران و حمایت از ستمگران به هیچ عنوان نمی‌تواند توجیه‌پذیر باشد، چرا که در نهایت به خطر انداختن جامعه و بروز فجایع جبران‌ناپذیر را به دنبال خواهد داشت. عدالت و انصاف ازجمله اصولی هستند که در قرآن کریم به‌وفور مورد تأکید قرار گرفته‌اند. در قرآن وعده داده شده است که خداوند به آن دسته از مردمی که در تحقق عدالت تلاش می‌کنند، پاداش می‌دهد. به گفته قرآن، اجرای عدل و انصاف در جامعه، سبب برکت، نعمت و تسهیل زندگی مردم خواهد شد. نتیجه‌گیری این است که مسلمانان فارغ از هر گرايش و عقیده‌ای، باید راه عدالت را در پیش گیرند و به ستم‌دیدگان کمک کنند تا با ظلم به طور مؤثر مقابله نمایند. همچنین لازم است که با ایجاد آگاهی در جامعه، مردم را نسبت به آسیب‌های ناشی از ظلم و ستم آشنا کنیم. باید برای ایجاد یک جامعه عادلانه تلاش کنیم و از پرورش فرهنگ ظلم و ستم بپرهیزیم. برقراری عدالت اجتماعی نه‌تنها به روایت‌های دینی مربوط است، بلکه یک ضرورت انسانی و اجتماعی است که همه ما باید به آن پایبند باشیم. ایجاد نهادهای حقوقی و اجتماعی که بتوانند از حقوق افراد و اقلیت‌های جامعه دفاع کنند و به محاکمه ظالم بپردازند، ازجمله اقداماتی است که باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد. در پایان، توجه به آیات قرآن و آموزه‌های اسلامی، نه‌تنها به ما یادآوری می‌کند که باید از ظلم پرهیز کنیم، بلکه ما را دعوت می‌کند تا در راه عدالت و کمک به ستم‌دیدگان بکوشیم. در نهایت، همگان باید بدانیم که مسؤولیت اجتماعی ما در قبال دیگران، ایجاب می‌کند تا نه تنها از ظلم بپرهیزیم، بلکه هرگونه عملی که به حقوق دیگران آسیب بزند، محکوم کنیم و در راه اصلاح و برقراری عدل و انصاف گام برداریم.