پاسخ قرآن
در قرآن کریم، معانی و آموزههای عمیق اخلاقی و اجتماعی به وضوح بیان شده است. یکی از مسائلی که در این کتاب مقدس به طور صریح و روشن به آن تأکید شده، مسأله سکوت در برابر گناه و فساد است. در سوره آل عمران آیه 104، خداوند به مؤمنان فرمان میدهد که باید از میان خود دعوت به خیر کنند و از منکرات جلوگیری نمایند. در واقع این آیه به ما یادآوری میکند که نه تنها باید از ارتکاب گناه خودداری کنیم، بلکه باید در برابر گناهانی که دیگران انجام میدهند نیز بیتفاوت نباشیم. این موضوع در اشکال مختلف بیان شده است، و ما را به مسؤولیتپذیری اجتماعی در قبال رفتارها و اعمال دیگران فرا میخواند. حرکت به سوی اصلاح اجتماعی، از بهترین راههایی است که میتوانیم در آن نقش ایفا کنیم. اگر به گناهی که در جامعه وجود دارد سکوت کنیم، این سکوت میتواند به معنی نادیده گرفتن حقیقت و بازرسی غیرقابل جبران گناهان باشد. در حقیقت، سکوت در برابر گناه میتواند به افزایش بیتوجهی به گناه و فساد منجر شود. این بیتوجهی خود به معنای نادیده گرفتن مسؤولیتپذیری ما به عنوان یک شهروند با ایمان و متعهد به اصول اخلاقی است. از منظر قرآن، گناه تنها یک عمل فردی نیست، بلکه اجتماعی است و اثرات آن میتواند شامل حال همه افراد جامعه شود. در سوره مائده آیه 78، خداوند به وضوح اشاره میکند که "آن کسانی که کتمان کردند آنچه را که خداوند نازل کرده، لعنت شدهاند." این آیه به ما یادآوری میکند که انکار حقایق روشن به معنای پذیرش باطل و سکوت در برابر آن است. به همین دلیل، هر فردی که در برابر گناه سکوت کند، در واقع به نوعی گناهان و فسادهای موجود را تأیید میکند و خود را از مسؤولیت دور میسازد. بر این اساس، در سوره توبه آیه 71 نیز مؤمنان به یکدیگر دستور داده شدهاند که در برابر ظلمها و بیعدالتیها سکوت نکنند. این آیه نشاندهنده اهمیت اطلاعت، آگاهی و اقدام نسبت به مسائل اجتماعی است. در واقع، این تأکیدهای پی در پی در قرآن، ما را به سمت مسئولیت و اقدام فعال در قبال فساد و ظلم راهنمایی میکند. سکوت در برابر چنین مسائلی نه تنها به نقصان رفتارهای اخلاقی و اجتماعی منجر میشود، بلکه میتواند به ایجاد فرهنگی غیر اخلاقی در جامعه نیز دامن بزند. به عنوان یک جامعه مؤمن، واجب است که به حرمت کلمات خداوند توجه کنیم و در راستای گسترش خیر و اصلاح جامعه گام برداریم. مفاهیم Quranic به ما یادآور میشوند که باید در مواجهه با گناه و فساد با آگاهی و از روی مسؤولیت عمل کنیم. ما نیازی به طراحی طرحهای غیرممکن یا پیشرفته نداریم، بلکه تنها کافی است که در مواجهه با گناه و فساد عزم و ارادهای قوی داشته باشیم و برای تغییرات مثبت تلاش کنیم. این اراده خود به خود میتواند جامعه را به سمت بهبودی و اخلاقیتر شدن پیش ببرد. لازم به ذکر است که برای ایجاد یک جامعهای سالم و اخلاقی، همگان باید نقش خود را ایفا کنند. اگر در تمام زمینهها، از خانواده و دوستان تا محیط کار و جامعه، در برابر اقداماتی که ممکن است منجر به گناهکاری و فساد شوند، بیتفاوت باشیم، به تدریج ارزشهای اخلاقی ما تحت تأثیر قرار میگیرند. یادآوری کلام خداوند به ما این است که نمیتوانیم در برابر ظلمات قریحه و گناهان سکوت کنیم، زیرا این سکوت به نوعی تأیید گناه و فساد خواهد بود. اهتمام به اخلاق و درستی در جامعه نه تنها ضروری است، بلکه واجب به حساب میآید. ما به عنوان اعضای یک جامعه مؤمن، باید همواره سعی کنیم برای حفظ ارزشهای اخلاقی و دینی تلاش کنیم. این تلاش ممکن است شامل آموزش و آگاهسازی دیگران، دفاع از حقایق و اصلاح رفتارهای نادرست باشد. باید تلاش کنیم تا دیگران را به عمل به خوبیها تشویق کنیم و در برابر منکرات ایستادگی کنیم. به همین ترتیب، هر فردی که در این راه گام بردارد، نه تنها به عنوان یک مسلمان بلکه به عنوان یک انسان دارای مسؤولیت اجتماعی شناخته خواهد شد. در نهایت، میتوان گفت که قرآن به ما درسهای فراوانی داده است و سکوت در برابر گناه و فساد یکی از مواردی است که باید هر مسلمان از آن دوری کند. از این رو، با آگاهی از آموزههای قرآنی باید با ارادهای قوی به اصلاح جامعه و حفظ ارزشهای اخلاقی بپردازیم. سکوت در برابر گناه نه تنها صحیح نیست، بلکه یک نوع مسؤولیت اجتماعی را نادیده میگیرد و موجب از بین رفتن ارزشهای اخلاقی در جامعه میگردد. به همین دلیل، باید همواره در تلاش برای برقراری تعادل و اصلاح اوضاع باشیم و با کارهایی مسؤولانه در زندگی روزمره خود، تلاش کنیم تا جامعهای بهتر و اخلاقیتر بسازیم.
آیات مرتبط
وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ ۚ وَأُولَـئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ
و باید از میان شما گروهی باشند که به خیر دعوت کنند و به معروف امر کرده و از منکر باز دارند و آنان همانا رستگارانند.
آل عمران : 104
إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ مَا أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ الْكِتَابِ وَيَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا أُو۟لَـئِكَ مَا أَكْلَتْ أَفْوَاهُهُمْ إِلَّا النَّارَ ۖ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمْ ۖ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ
آری، کسانی که آنچه را از کتاب (آسمانی) نازل کردهایم میپوشانند و در ازای آن بهای ناچیزی میگیرند، آنان جز آتش نمیخورند و خداوند در روز قیامت با آنها سخن نمیگوید و آنها را پاک نمیکند و عذابی دردناک دارند.
مائده : 78
وَالمُؤْمِنُونَ وَالمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُم أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ ۖ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُقْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ ۚ أُو۟لَـئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ ۗ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
و مؤمنان و مؤمنات یاران یکدیگرند، امر به معروف و نهی از منکر میکنند و نماز را برپا میدارند و زکات میپردازند و از خدا و پیامبرش اطاعت میکنند. اینان را خداوند رحمت میکند؛ که خداوند شکستناپذیر و حکیم است.
توبه : 71
داستانی دلنشین
روزی در یک مسجد، گروهی از جوانان نشسته بودند و درباره گناه و عواقب آن صحبت میکردند. یکی از آنها به نام محمد گفت: "من همیشه از گناهان دیگران گذشت میکنم و سکوت میکنم، چون نمیخواهم اذیت شوند." ولی یکی از بزرگترها در آنجا حاضر شد و گفت: "دوست عزیز، سکوت در برابر گناه به معنای قبول آن نیست. ما وظیفه داریم از همدیگر حمایت کنیم و اگر میبینیم کسی در حال اشتباه است، باید با محبت و لطافت او را راهنمایی کنیم." این کلمات محمد را به فکر انداخت و تصمیم گرفت تا دیگر تنها نظارهگر نباشد و به دوستانش کمک کند تا از راه راست خارج نشوند.