پاسخ قرآن
موفقیت و نعمت‌های دنیوی مسأله‌ای است که در بسیاری از متون مذهبی و اجتماعی مورد بحث قرار گرفته است. در قرآن کریم، این مفهوم به‌ویژه اهمیت ویژه‌ای دارد و به عنوان نشانهای از لطف و رحمت خداوند مطرح شده است. با این حال، لازم است که توجه کنیم که موفقیتهای دنیوی به خودی خود نمی‌توانند معیاری قابل اعتماد برای سنجش ایمان یا نزدیکی به خداوند باشند. در این مقاله به تحلیل این نکته می‌پردازیم که چگونه موفقیت دنیوی و نعمت‌ها بخشی از آزمایش الهی هستند و چطور باید آن‌ها را با دیدی عمیق‌تر و فراگیرتر مورد بررسی قرار داد. قرآن کریم به عنوان کتاب هدایت، منابعی از شواهد و مثال‌های واقعی را عرضه می‌کند که ممکن است به تمایز درکی درست از موفقیت و رحمت خداوند کمک کند. در سوره آل عمران، آیه 26 آمده است: 'بگو: ای خداوند، دارنده سلطنت، تو به هر که بخواهی سلطنت می‌دهی و از هر که بخواهی سلطنت را برمی‌داری.' این آیه به وضوح نشان می‌دهد که قدرت و موفقیت در دست خداوند است و او با حکمت خود به بندگانش عطا می‌کند. بنابراین، موفقیتهای دنیوی و نعمت‌ها باید به عنوان ابزارهایی برای آزمایش ایمان و صداقت انسان‌ها در نظر گرفته شوند. در زندگی روزمره، بسیاری از افراد فکر می‌کنند که موفقیتهای مالی و اجتماعی نشان‌دهنده نزدیکی به خداوند و رضایت اوست. اما قرآن با ارائه‌ی آیات مختلفی به ما یادآوری می‌کند که این تصورات ممکن است نادرست باشند. به عنوان مثال، در سوره بقره، آیه 155 آمده است که: 'و یقینا شما را با چیزی از ترس و گرسنگی و نقصان از اموال و نفوس و ثمرات آزمایش می‌کنیم.' این آیه به ما می‌گوید که به جای تمرکز بر موفقیتهای دنیوی، باید از هر آزمایش و چالشی که خداوند برای ما ایجاد می‌کند، درسی بگیریم و از آن به عنوان فرصتی برای رشد و نزدیکی به او استفاده کنیم. این آزمایش‌ها همچنین می‌توانند نشان‌دهنده‌ی میزان شکرگزاری و صبر ما در برابر نعمت‌ها یا سختی‌ها باشند. در واقع، می‌توان گفت که در زندگی دنیوی، موفقیت‌ها و نعمت‌ها یک جنبه از آفرینش خداوند هستند، اما شناخت خداوند و درک پیچیدگی‌های زندگی نیازمند دید وسیع‌تری است. در سوره مریم، آیه 47 نیز نکته‌ای قابل توجه داریم: 'و هنگامی که به او گفته شد، از پروردگارت بترس، او در زندگی دنیوی خود مصلحت بیشتری می‌بیند.' این آیه به ما می‌گوید که موفقیت در زندگی دنیوی باید مبتنی بر تقوا و رعایت دستورات الهی باشد. به عبارت دیگر، انسان‌ها باید تلاش کنند تا با رعایت اصول اخلاقی و دینی، موفقیتهای دنیوی خود را کسب کنند. این نشان می‌دهد که موفقیت دنیوی تنها زمانی با ارزش خواهد بود که در راستای تعالیم الهی قرار بگیرد. افزون بر این، باید به این نکته توجه کرد که در زندگی شاید با چالش‌ها و مشکلات بسیاری روبه‌رو شویم که آن‌ها نیز بخشی از آزمایش‌های الهی هستند. در حقیقت، کامیابی‌ها و شکست‌ها در زندگی به یک اندازه می‌توانند آموزنده باشند. انسان‌ها باید یاد بگیرند که در برابر مشکلات صبر و استقامت نشان دهند و به این باور برسند که سختی‌ها و چالش‌ها نیز بخشی از طرح الهی هستند. در این راستا می‌توان به دو اصل مهم دیگری نیز اشاره کرد: اول، اصل شکرگزاری و دوم، اصل توکل. شکرگزاری به خاطر نعمت‌ها و موفقیت‌ها به ما کمک می‌کند تا بیشتر به خداوند نزدیک شویم و از رحمت‌ها و لطف‌هایی که به ما عطا شده است، بهره‌مند گردیم. در عین حال، توکل به خداوند و آگاه بودن به حکمت‌های او، ما را در مواجهه با مشکلات و چالش‌ها یاری می‌کند و به ما این امکان را می‌دهد که با آرامش و اطمینان خاطر گام برداریم. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که موفقیت دنیوی نه تنها نشانهای از لطف خداوند است، بلکه باید مورد تجزیه و تحلیل دقیق‌تری قرار گیرد. برای نزدیک شدن به خداوند و درک صحیح جان‌مایه‌های زندگی، انسان‌ها باید توانایی درک این نکته را داشته باشند که موفقیت ممکن است به‌خودی‌خود بی‌ارزش باشد، اگر در مسیر تقوا و شکرگزاری پیش نرود. در نهایت، مهم‌ترین آموزه‌ای که می‌توان از متن قرآن کریم و آیات آن برداشت کرد این است که موفقیتهای دنیوی باید به وسیله و ابزاری برای رشد روحانی و نزدیک شدن به خداوند تبدیل شوند. در این راستا، می‌توان از تجربیات و چالش‌های زندگی نهایت استفاده را برد و بر این اساس، به سوی زندگی‌ای سبزتر و متعالی‌تر گام برداشت.
آیات مرتبط
قُلْ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا ٱذْكُرُوا۟ ٱللَّهَ جَهْرًۭا وَٱحْتِسَابًۭا وَلَكُمْ فِى ٱللَّهِ كَثِيرٌۭ.
بگو: ای خداوند، مالک سلطنت، تو به هر که خواهی سلطنت می‌دهی و از هر که خواهی سلطنت را برمی‌داری.
آل عمران : 26
وَلَنَبْلُوَنَّكُم بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ ۚ وَبَشِّرِ الصَّـٰبِرِينَ
و یقینا شما را با چیزی از ترس و گرسنگی و نقصان از اموال و نفوس و ثمرات آزمایش می‌کنیم.
بقره : 155
فَإِذَا قِيلَ لَهُ ٱتَّقِ رَبَّكَ أَتَخَوَّفُهُوَ ٱحْصِرَ وَةَوَرَسُولَهُ ۖ فَإِنَّهُ خَيْرٌۭ وَصَدْرًۭا مِنَ ٱللَّهِ.
و هنگامی که به او گفته شد، از پروردگارت بترس، او در زندگی دنیوی خود مصلحت بیشتری می‌بیند.
مریم : 47
داستانی دلنشین
یک روز، علی در حال فکر کردن به موفقیتهای زندگی‌اش بود و به این نتیجه رسید که آیا این موفقیت‌ها واقعاً نشانه محبت و لطف خدا هستند یا خیر. او با خود گفت: 'خداوند به من نعمت داده، اما آیا من به او شکر گزارم؟' علی تصمیم می‌گیرد که بیشتر به یاد خدا باشد و از موفقیت‌هایش استفاده کند تا در مسیر او قدم بردارد. به همین ترتیب، او سعی می‌کند به دیگران کمک کند و با نیکوکاری در دنیا زندگی کند. وقتی علی شروع به کمک به دیگران کرد و از زندگی‌اش لذت برد، احساس عمیق‌تری از رضایت و محبت خدا را تجربه کرد.