کمک به دیگران موجب برکت در زندگی و احساس رضایت و شادی در فرد کمک کننده میشود.
در قرآن کریم، کمک به دیگران و نیکی به مردم نه تنها به عنوان یک عمل پسندیده بلکه به عنوان یکی از ارکان ایمان و رفتارهای سالم معرفی شده است. در واقع، انجام نیکوئی و صداقت در برخورد با دیگران اصلی اساسی در ساختار جامعه مسلمانان به شمار میرود. خداوند در سوره بقره آیه 177 میفرماید: «لَیْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّوا وَجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَأَعْطَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَوٰةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِينَ الْبَأْسِ، أُولَـئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَأُولَـئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ». در این آیه، خداوند ویژگیهای نیکوکاران را معرفی میکند و نشان میدهد که نیکوئی به معنای صرفا انجام عبادات فردی نیست، بلکه شامل رفتار اقتصادی، اجتماعی و انسانی نیز میشود. نیکی به دیگران در قرآن کریم تنها در ابعاد مادی خلاصه نمیشود، بلکه علاوه بر جنبههای مادی، جنبههای معنوی نیز بسیار مهم است. در سوره المطففین آیات 1 تا 3، خداوند میفرماید: «وَیلٌ لِّلْمُطفِّفِينَ الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُوا عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ، وَإِذَا كَالُوهُمْ أَوْ وَّزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ». این آیات به ما یادآوری میکند که در تعاملات مالی باید انصاف داشته باشیم و از فریب و کلاهبرداری دوری کنیم. در واقع، خداوند در این آیات به ما میآموزد که نیکوکاران به فکر دیگران هستند و در امور مالی و تجاری نیز باید راستگو و عادل باشند. عمل نیکو و کمک به یکدیگر نه تنها موجب رضایت خداوند میشود، بلکه میتواند برکت و کامیابی را برای فرد و جامعه به ارمغان آورد. این نتیجه مثبت در عمل نیکی است که میتواند به زندگی فردی و اجتماعی افراد رنگ و بویی از روحانیت و معنویت ببخشد. تقرب به خداوند از طریق نیکی به دیگران یکی از روشهای رسیدن به آرامش روحی و روانی است. در واقع، انسانهای نیکوکار با رفتارهای مثبت و روحیهی یاریدهی و کمک به یکدیگر، در دوای مشکلات و مصائب همواره در کنار هم قرار دارند. خوبی و نیکی تنها در جنبههایی از زندگی مورد تاکید نیست، بلکه عمل نیکو آثار فراوانی بر جامعه و سلامت روحی افراد دارد. وقتی افراد به یکدیگر کمک میکنند و در مشکلات و سختیها در کنار هم قرار میگیرند، احساس رضایت و شادی بیشتری را تجربه میکنند. این احساسات نه تنها زندگی فردی آنها را بهبود میبخشد، بلکه موجب تقویت روابط اجتماعی نیز میشود. نیکوئی در این راستا میتواند به عنوان درمانی برای دردها و مشکلات اجتماعی عمل کند. همچنین، مطالعات و تحقیقات روانشناسی نشان دادهاند که رفتارهای نوعدوستانه و کمک به دیگران میتواند به کاهش استرس و ایجاد حس خوبی در فرد کمک کند. افراد وقتی به دیگران کمک میکنند، احساس رضایت و خوشحالی دارند و این احساس میتواند سلامت روحی و روانی را تقویت کند. به همین دلیل، قرآن کریم نه تنها به عبادتهای فردی، بلکه به فعالیتهای اجتماعی و انسانی نیز تاکید دارد. آیات قرآن به انسانها یادآوری میکنند که یکی از ارکان مهم برای رسیدن به جامعهای سالم و خوشبخت، یاری رساندن به یکدیگر است. جامعهای که در آن افراد نیکوکار و یاریکننده وجود داشته باشند، مطمئناً میتواند موجبات آرامش و سعادت بیشتری را برای اعضای خود به ارمغان آورد. در حقیقت، رفتارهای نیکو نه تنها نشانهای از ایمان واقعی به خداوند است، بلکه پایهگذار یک جامعه ایدهآل و موفق نیز به شمار میرود. از این رو، میتوان نتیجه گرفت که کمک به دیگران، نیکی به مردم و رفتار نیکو در کنار رعایت انصاف و صداقت در رفتارهای اقتصادی و اجتماعی یکی از مهمترین اصول زندگی اسلامی است که میتواند انسان را به سمت تعالی و بهبود جامعه هدایت کند. بنابر این، تلاش برای برقراری ارتباطی نیکو و سازنده با دیگران، از جمله اجتماعیترین و انسانیترین اعمالی است که میتواند موجب رضایت و خوشبختی فرد و جامعه شود. بنابر آیات قرآن، افراد با نیکوئی به دیگران و کمک به ایشان میتوانند هم در دنیا و هم در آخرت پاداشهای الهی را دریافت کنند و به زندگیای با معنی و با اراده دست یابند.
نیکوکاری فقط این نیست که رو به شرق و غرب کنید، بلکه نیکوکاری آن است که به خدا و روز قیامت و فرشتگان و کتاب و پیامبر ایمان آورد و مال را به رغم علاقهاش به خویشاوندان، یتیمان، مسکینان، مسافر و گدا بدهد و همچنین بردگان را آزاد کند و نماز را برپا داشته و زکات را بدهد و به وعدههای خود وفا کند و در تنگدستی و بیماری و در جنگها صبر کند. اینها کسانی هستند که راست گفتند و اینها هستند که تقوا دارند.
وای بر کم فروشان.
آنان که وقتی بر مردم پیمانه میزنند، تمام میکنند.
و اگر به آنان پیمانه و وزن بدهند، کم میگذارند.
روزی مردی به بازار رفت تا کالایی بخرد. در راه، دیده است که زنی مسن به سختی در حال حمل بار سنگینی است. او با خود فکر کرد: "کمک به این زن در حالی که خود به دنبال کار خود هستم، چه ارزشی دارد؟" اما در نهایت تصمیم گرفت که به او کمک کند. پس از کمک به آن زن، احساس خوشحالی عجیبی در دلش بود. او در آن لحظه متوجه شد که کمک به دیگران نه تنها دردی از آنها را کاهش میدهد بلکه خود او نیز در این عمل آرامش پیدا میکند.