پاسخ قرآن
مسئله نجات انسان بیدین یکی از مباحث عمیق در متون دینی، به ویژه در قرآن کریم است. در قرآن به وضوح بیان شده است که تنها ایمان به خدا و عمل صالح می تواند راهی باشد برای نجات انسانها از عذاب آخرت. این موضوع در طول تاریخ و در بین مسلمانان، به ویژه در طول قرون متمادی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و نظرات مختلفی را برانگیخته است. در این مقاله، به بررسی عمیق این مسئله و دلایل دینداران نسبت به نجات انسان بیدین پرداخته خواهد شد. در سوره البقره آیه 257، خداوند میفرماید: 'خداوند ولی کسانی است که ایمان آوردهاند. آنها را از تاریکیها به سوی نور میبرد و کسانی که کافر شدهاند، اولیاء آنان طاغوتها هستند که آنها را از نور به سوی تاریکیها میبرند. اینها اهل آتشاند و میمانند در آن.' این آیه به وضوح بیان میکند که خداوند در پی کسانی است که به او ایمان آورده و به دستورهای او عمل میکنند. نجات از تاریکی به نور به معنای رهایی از جهل، نادانی، و عذابی است که مختص کسانی است که ایمان نمیآورند. در سوره الکهف آیه 110 نیز آمده است: 'هر کس که در لقای پروردگارش امید دارد، باید عمل صالح انجام دهد و در عبادت پروردگارش کسی را شریک نکند.' این آیه نشان میدهد که ایمان و اعمال صالح دو عنصر کلیدی برای جلب رضایت الهی و در نتیجه نجات انسان به حساب میآید. عمل صالح به معنای رفتارهای درست و نیکو شامل میشود که انسان را از عذاب و کشتار نجات میدهد. با توجه به این آیات، میتوان نتیجهگیری کرد که ایمان و اعمال صالح به طور مستقیم به درک و بینش انسانها نسبت به خدا و شناخت آنچه که ایشان را راهنمایی میکند، وابسته است. در واقع، عمل صالح به معنای انجام کارهایی است که نه تنها در راستای رضایت خداوند باشد، بلکه در ارتباط با جامعه و بر اساس ارزشهای انسانی نیز معنادار باشد. مبحث نجات انسان بیدین همچنین به این نکته توجه دارد که آیا افراد بیدین (کافر) به دلیل عدم ایمان خود سزاوار عذاب هستند یا خیر. از دیدگاه اسلامی، انسانها در روز قیامت بر اساس اعمال و ایمانشان مورد قضاوت قرار خواهند گرفت. از منظر قرآن، هر انسانی باید خود را در برابر اعمال و اعتقاداتش مسئول ببیند. یکی از مباحثی که در اینجا میتوان به آن اشاره کرد این است که نجات صرفاً محدود به گروه خاصی نیست. آیات قرآن نشان میدهند که الگوهای الهی همواره در تلاشاند انسانها را به مسیر درست هدایت کنند. دعوت به ایمان و عمل صالح به همه انسانها اختصاص دارد و هر کس میتواند با آمدن به سوی خداوند و پیروی از دستورات او نجات یابد. اما برخی پرسشهایی وجود دارد که باید در اینجا به آنها پرداخته شود. آیا میتوان گفت که تمامی افراد بیدین به طور قطعی نجات نخواهند یافت؟ آیا خداوند با نظر به عدم باور ایشان، آنها را به طور کلی به عذاب محکوم خواهد کرد؟ این سوالات نیازمند بررسیهای عمیق و متفکرانه هستند. از نگاهی دیگر، در قرآن کریم اشاره شده است که خداوند از رحمتش بسیار بزرگ است و نمیتوان به سادگی او را محدود به یک تعریف خاص کرد. آیات قرآن و روایات نبوی نشان میدهند که خداوند برای بندگانش به سادگی فرصتهایی فراهم میآورد تا با توبه و دوری از کفر، به سوی نور برگردند. اگرچه در اسلام نجات، مربوط به ایمان و عمل صالح است، اما بر اساس باورهای اسلامی، خداوند قادر است کسانی را که در زندگی خود بر اثر جهل و نادانی بیدین ماندهاند، با مهربانی و رحمتش نجات دهد. به عبارت دیگر، ایمان و عمل صالح راههای اصلی نجاتاند، ولی از جنبه رحمت الهی، ممکن است فرصتی برای افراد بیدینی که در جستجوی حقیقتند نیز فراهم باشد. در پایان، میتوان گفت که مسئله نجات انسان بیدین در قرآن کریم به وضوح بیان شده است و ما به عنوان مسلمانان مسئولیت داریم که این پیام را به دیگران منتقل کنیم و به نوعی در تسهیل این مسیر برای آنان نقش ایفا کنیم. همه انسانها به این حق دارند که با حقایق دینی آشنا شوند و فرصت ایمان به خدا و انجام عمل صالح را داشته باشند. در نتیجه، امیدواریم که با پیروی از تعالیم قرآن و الگوهای اسلامی، جامعهای بسازیم که در آن همه انسانها بتوانند به نور ایمان بیندیشند و از تاریکی نجات یابند.
آیات مرتبط
اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ ۖ وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِيَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ ۚ أُو۟لَـٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ
خداوند ولی کسانی است که ایمان آوردهاند. آنها را از تاریکیها به سوی نور میبرد و کسانی که کافر شدهاند، اولیاء آنان طاغوتها هستند که آنها را از نور به سوی تاریکیها میبرند. اینها اهل آتشاند و میمانند در آن.
بقره : 257
فَمَن كَانَ يَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًۭا صَالِحًۭا وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًۭا
هر کس که در لقای پروردگارش امید دارد، باید عمل صالح انجام دهد و در عبادت پروردگارش کسی را شریک نکند.
کهف : 110
داستانی دلنشین
در زمانهای قدیم، زاهدی در کوهستانها زندگی میکرد. او همیشه در حال تفکر بود و میپرسید آیا انسانهایی که ایمان ندارند نیز میتوانند به نجات برسند؟ روزی، شخصی بیدین به نزد او آمد و از زاهد مشورت خواست. زاهد با مهربانی به او گفت: 'ای برادر، نجات در ایمان به خدا و عمل صالح است. اگر تو بخواهی میتوانی از تاریکی به نور بیایی.' آن شخص با فکر به حرفهای زاهد، به سوی ایمان روی آورد و در پی آن زندگیاش تغییر کرد.