پاسخ قرآن
بخشیدن دیگران از جمله موضوعاتی است که در قرآن به آن اشاره شده و میتواند به آرامش درونی انسانها کمک کند. در زندگی روزمره، انسانها با چالشها و مشکلات متنوعی روبرو میشوند که بعضی از این مشکلات ناشی از رفتار و کردار دیگران است. اما چگونه میتوان از این مشکلات عبور کرد و به آرامش درونی رسید؟ یکی از راههای موثر در این زمینه، بخشیدن و گذشت از دیگران است. در قرآن کریم، آیات مختلفی وجود دارد که به اهمیت بخشش و گذشت اشاره میکند و نگاه عمیقتری به این موضوع دارد. در سوره نور آیه 22، خداوند به مومنان توصیه میکند که در مواجهه با مشکلات و ناملایمات دیگران، باید بزرگمنشی و گذشت را برگزینند و بر آن اساس عمل کنند. این آیه به ما یادآوری میکند که در دنیای پر از چالش، گذشت از دیگران میتواند به ما آرامش و شادابی روحی ببخشد. واضح است که ما هیچگاه نمیتوانیم از سختیها و مشکلات دیگران در امان بمانیم، اما میتوانیم با برخوردی نیکو و مثبت به آنها پاسخ دهیم. این عمل نه تنها به نفع فرستادگان خداوند است، بلکه خود شخص را نیز از بار سنگین کینه و حسد رهایی میبخشد. بزرگمنشی و گذشت از دیگران، به انسان این امکان را میدهد که به جای رنج بردن از گذشته، به سوی آیندهای روشنتر و عاری از تنگنظریها پیش برود. در واقع، در آیه 134 سوره آل عمران، خداوند میفرماید: "و شکیبایید و صبر کنید و با شکیبایی بر طاغیانی که با شما کینه دارند، پایداری کنید". این آیه دریچهای تازه به ما میگشاید و تأکید میکند که گذشت از دیگران نه تنها عیب و نقصی در رفتار ما نیست، بلکه یک فضیلت انسانی محسوب میشود. با پذیرش این اصل زندگی میتوانیم به دنبال پیری با آرامش و ثبات روحی و روانی باشیم. در دنیای امروز که چالشها و استرسهای زیادی در زندگی روزمره وجود دارد، توانایی بخشیدن به دیگران میتواند عاملی برای رشد و پیشرفت فردی باشد. هنگامی که شخصی از دیگران میگذرد، در واقع نه تنها ناراحتیها و کینهها را از دل خود پاک میکند بلکه با ایجاد فضایی مثبت، میتواند در روابط اجتماعی خود نیز تأثیر بگذارد و احترام و محبت را در میان دیگران بگسترد. از طرفی، در آیه 90 سوره نحل نیز خداوند به نیکی و بخشش به قومی که در خطا هستند اشاره میکند. این آیه برای ما بیانگر این است که صرف نظر از عملکرد اشتباه دیگران، ما همیشه میتوانیم با محبت و بخشش به آنها پاسخ دهیم و با رفتار خود مسیر زندگی را به سوی نیکی و اخلاقیات بهتر هدایت کنیم. در واقع، بخشش دیگران میتواند به ما کمک کند تا نه تنها از تقوا و نیکی پیروی کنیم، بلکه قلب خود را از بار عصبانیت و خشمی که ممکن است در برابر دیگران داشته باشیم، تخلیه کنیم. به طور کلی، عدم گذشت از دیگران، نه تنها برای ما عوارض منفی روحی به همراه دارد، بلکه میتواند آنها را نیز در یک حالت منفی و بیحوصلگی نگه دارد. در دنیای پر چالش امروز، گذشت از دیگران نه تنها یک ضرورت است بلکه یک مهارت زندگی برای انسانها محسوب میشود. این مهارت میتواند در ایجاد مهربانی و تفاهم بین افراد منجر شود و پایهگذار یک جامعه سالم باشد. در زندگی روزمره، میتوانیم با تمرین بخشش به دیگران به تدریج به یک فرد مثبتتر و خونگرمتر تبدیل شویم. در نهایت، وقتی کسی از دیگران گذشت میکند، در واقع با این عمل یک حرکت مثبت و سازنده در جهت تسکین دل خود انجام میدهد. بدون شک، با قلبی پاک و پیشمانی آشتی، هر فرد میتواند به آرامش درونی برسد و در زندگی روزمره خود با آشتی و همدلی بیشتری پیش برود. بنابراین، بخشیدن دیگران نه تنها یک امر دینی و اخلاقی است، بلکه یکی از راههای رسیدن به خوشبختی و آرامش درونی نیز محسوب میشود. به اعتقاد بسیاری از روانشناسان و مشاوران، رفتارهای پرخاشگرانه و کینهتوزی معمولاً به مشکلات روحی و روانی دامن میزند. با تمرین بخشش به دیگران، میتوانیم نه تنها از بار این احساسات رها شویم، بلکه خود را در مسیر بهزیستی و موفقیت قرار دهیم. در واقع، بخشیدن دیگران میتواند یک سفر درونی برای رشد شخصی و معنوی باشد که فرد را به سمت بهبود روابط اجتماعی و ایجاد فضای مثبت اجتماعی پیش میبرد. در پایان، میتوان گفت که عملی که در قرآن کریم به آن اشاره شده، صرفاً یک عمل دینی و عرفانی نیست، بلکه یک ضرورت انسانی است که میتواند به ما در عمق زندگی اجتماعی کمک کند و آرامشی را برای ما به ارمغان آورد. بنابراین، بیایید با ایجاد روحیه بخشش در دل خود، نه تنها به خود بلکه به دیگران نیز ارامش و تسکین ببخشیم.
آیات مرتبط
وَلَا يَأْتَلِ أُولُوا الْفَضْلِ مِنْكُمْ وَالسَّعَةِ أَنْ يُؤَتُوا أُولِي الْقُرْبَى وَالْمَسَاكِينِ وَالْمُهَاجِرِينَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۚ وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا ۚ أَلَا تُحِبُّونَ أَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ ۗ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
و کسانی که دارای فضل و وسعت هستند، نباید قسم یاد کنند که به خویشاوندان و مسکینان و مهاجران در راه خدا نبخشند و باید عفو کنند و صرفنظر کنند. آیا دوست نمیدارید که خداوند شما را ببخشاید؟ و خداوند بخشاینده و مهربان است.
نور : 22
الَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي السَّرَّاء وَالضَّرَّاء وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ
کسانی که در سختی و آسانی، انفاق میکنند و خشم خود را فرو میبرند و از مردم عفو میکنند. و خداوند نیکوکاران را دوست دارد.
آل عمران : 134
إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَن تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ ۚ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُمْ بِهِۦ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا
همانا خداوند به شما فرمان میدهد که امانتها را به صاحبانش برسانید، و هنگامی که میان مردم داوری میکنید، با عدالت قضاوت کنید. که خداوند چه نیکو شما را اندرز میدهد. بیتردید، خداوند شنوا و بیناست.
نحل : 90
داستانی دلنشین
روزی مردی به نام امین، در دلش از یکی از دوستانش خشم داشت. او چند روز به خود قول داد که آن دوست را ببخشد، اما نتوانست. روزی با مشغول شدن به قرآن و تامل در آیات آن، فهمید که بخشش نه تنها برای او بلکه برای دوستی که مورد خشمش بود، نیز خیر است. پس با خود تصمیم گرفت تا کینه را کنار بگذارد و به دوستی که ناراحتش کرده بود بگوید که او را میبخشد. این کار به او آرامش و خوشحالی عمیقی بخشید.