قرآن به تعامل صلحآمیز با دیگر ادیان تاکید دارد و دعوت به همزیستی مسالمتآمیز میکند.
قرآن کریم به عنوان کتاب مقدس مسلمانان، همواره بر تعامل صلحآمیز با دیگر ادیان و مذاهب تأکید کرده است. این موضوع نشاندهنده روح همزیستی و احترام به دیگر باورها در متون اسلامی است. یکی از آیات مهم که این مفهوم را به خوبی تبیین میکند، آیه 48 سوره مائده است. در این آیه خداوند به مؤمنان میفرماید: 'برای هر یک از شما، آیینی تأسیس کردهایم و در آن، به شما حکم دادهایم.' این آیه به وضوح نشان میدهد که خداوند برای انسانها در ادیان مختلف، راه و روشی جداگانه مقرر کرده است و این مسئله منجر به احترام متقابل میان پیروان ادیان مختلف میشود. این نکته بسیار مهم است که هر دین و آیین میتواند آثار مثبت و اخلاقی گستردهای داشته باشد و در عین حال به همزیستی انسانها کمک نماید. همچنین، در سوره آل عمران، آیه 64، پیام مهمی به اهل کتاب داده شده است: 'بگو: ای اهل کتاب! بیایید به سخنی که بین ما و شما یکسان است دعوت کنیم.' این آیه نهتنها به مسلمانان بلکه به پیروان سایر ادیان نیز یادآور میشود که باید به اصول بنیادی مشترک توجه کنند و بر این اساس، با یکدیگر به گفتوگو و همکاری بپردازند. به عبارت دیگر، قرآن از پیروان خود میخواهد که به جای تنش و درگیری، به نقاط قوت و مشترکات خود بپردازند و در جهت ایجاد پلهای ارتباطی قدم بردارند. در دهههای اخیر، تجارب تاریخی نشان داده که تنشها و درگیریهای دینی بیشتر ناشی از تفکرات افراطی و عدم درک صحیح از متون مقدس است. قرآن برای جلوگیری از اینگونه تفکرات، در بسیاری از آیاتش بر اهمیت مدارا و رفتار نیکو با دیگران تأکید کرده است. به عنوان مثال، در سوره نحل، آیه 125 آمده است: 'و با حکمت و اندرز نیکو، مردم را به راه پروردگارت دعوت کن.' این آیه به مسلمانان دستور میدهد که با رویکردی محبتآمیز، به دیگران نزدیک شوند و از طریق کلام نیکو و کارهای پسندیده، آنها را به اسلام دعوت کنند. این رویکرد نشاندهنده اهمیت رفتار انسانی و اخلاقی در ارتباط با دیگران است و به ما یادآوری میکند که دعوت به دین اسلام باید از طریق محبت و نیکی صورت گیرد. قرآن بهعنوان یک راهنمای جامع برای تمام بشریت، همواره بر این مسئله تأکید دارد که انسانها باید در کنار یکدیگر زندگی کنند و با احترام به اعتقادات یکدیگر، به همزیستی مسالمتآمیز دست یابند. در واقع، این همزیستی نهتنها از نظر دینی مورد تأکید قرار گرفته بلکه از دیدگاه اجتماعی نیز اهمیت بالایی دارد. در عصر حاضر که جهانی شدن و ارتباطات بینالمللی در حال گسترش است، این موضوع بیش از پیش احساس میشود و ضرورت آن نمایانتر میگردد. بهعلاوه، به اشتراکگذاری ارزشهای انسانی مشترک بین ادیان مختلف میتواند به تقویت روابط میان جوامع مختلف کمک کند. زمانی که پیروان ادیان مختلف به نقاط مشترک و مشترکات بین خود توجه کنند، اساس همکاری و همیاری فراهم میشود و این ممکن است منجر به ارتقاء صلح و امنیت در جوامع شود. امروزه، مسائل مربوط به جنگ، تجزیه و گسست در جوامع مختلف، بهویژه در خاورمیانه، ناشی از عدم احترام به یکدیگر و نادیده گرفتن حقوق دیگران است. در این راستا، آموزههای قرآن میتواند مرجع مهمی برای حل مشکلات بین مذاهب و اقوام باشد. در نهایت، تعامل مثبت و ارتباط دوستانه میان پیروان ادیان مختلف میتواند منجر به صلح و همزیستی مسالمتآمیز در جامعه شود. قرآن کریم با دعوت به گفتگو و همکاری، انسانها را به سوی ایجاد چنین روابطی هدایت میکند. به همین دلیل است که مسلمانان در همه زمانها و مکانها باید با پیروان دیگر ادیان با حسن نیت، صداقت و انصاف رفتار کنند تا بتوانند نشان دهند که آموزههای دین اسلام به تعهد به صلح و همزیستی اشاره دارد. در نتیجه، تعالیم قرآن خود به عنوان یک الگو برای همزیستی مسالمتآمیز میتواند مورد استفاده قرار گیرد، و مسلمانان باید در راستای آن حرکت کنند. احترام به دیگر ادیان، گفتگو با هزینه کم و تلاش برای فهم یکدیگر میتواند کلید دستیابی به صلح و آرامش در جوامع باشد. با این تلاشها، نهتنها رضایت خداوند حاصل میشود، بلکه به وضعیت بهتر انسانی و اجتماعی نیز کمک میشود.
و برای هر یک از شما، آیینی مقرر کردهایم و راهی روشن. و اگر خدا میخواست، شما را یک امّت واحد میکرد، ولی میخواهد شما را در آنچه به شما داده، امتحان کند. پس در کارهای نیکو به سوی خدا بروید و همگی به سوی او بازمیگردید و او به آنچه در آن اختلاف داشتید، شما را خبر میدهد.
بگو: ای اهل کتاب! بیایید به سخنی که بین ما و شما یکسان است دعوت کنیم: که جز خدا را نپرستیم و چیزی را با او شریک نکنیم و بعضی از شما بعضی را غیر از خدا ولی نگیرند. پس هر کس به خدا و فرشتگانش و کتابهایش و پیامبرانش و روز آخرت کافر باشد، قطعاً دچار انحرافی بزرگ شده است.
به راه پروردگارت دعوت کن با حکمت و اندرز نیکو و با آنان به بهترین شیوه مجادله کن. بیشک، پروردگار تو به کسانی که از راه او گمراه شدهاند، داناتر است و او به هدایتیافتگان داناتر است.
روزی، علی یک مسلمان جوان، با یک کلیمی در بازار ملاقات کرد. آنها تصمیم به گفتگو درباره باورهای خود گرفتند. علی با احترام به دیدگاههای او گوش داد و از او پرسید که چگونه میتوانند در کنار هم زندگی کنند. کلیمی هم از علی خواست تا در مورد دینش بگوید، و آنها متوجه شدند که نقاط مشترکی دارند. این گفتگو باعث شد که هر دو از باورهای یکدیگر بهتر درک کنند و دوستی خوبی بین آنها شکل بگیرد.